Trước làn sóng cắt giảm ngân sách khoa học tại Mỹ dưới thời Tổng thống Trump, châu Âu ra sức lôi kéo các nhà nghiên cứu bằng tài trợ dồi dào và môi trường tự do khoa học. Đây là cơ hội để châu Âu khẳng định vị thế trung tâm đổi mới toàn cầu.
Cờ của Liên minh châu Âu (EU). Ảnh: IRNA/TTXVN
Theo Politico, trong bối cảnh Chính phủ Mỹ cắt giảm ngân sách cho giáo dục và nghiên cứu, một nhóm các nước châu Âu đang vạch ra chiến lược thu hút các nhà nghiên cứu ở Mỹ. 12 nước, bao gồm Pháp, Cộng hòa Séc, Áo, Slovakia, Estonia, Latvia, Tây Ban Nha, Slovenia, Đức, Hy Lạp, Bulgaria và Romania, đã ký một lá thư gửi Ủy ban châu Âu, kêu gọi một "cơn sốt thu hút" để thu hút nhân tài từ nước ngoài.
Bức thư không đề ngày tháng này được gửi tới Ủy viên Đổi mới sáng tạo của EU Ekaterina Zaharieva, trong đó có những đề cập rõ ràng về việc Mỹ, dù không được nhắc đến, có những ảnh hưởng tiêu cực đến quyền tự do khoa học. "Bối cảnh quốc tế hiện tại nhắc nhở chúng ta rằng quyền tự do khoa học có thể bị đe dọa ở bất cứ đâu và bất cứ lúc nào", bức thư nêu rõ.
Kể từ khi Tổng thống Donald Trump nhậm chức vào tháng 1 năm nay, tình hình nghiên cứu và giáo dục của Mỹ đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi những đợt cắt giảm lớn.
Để thu hút các nhà nghiên cứu, bức thư đề xuất một số biện pháp, bao gồm: Tài trợ chuyên dụng nhằm cung cấp tài trợ cho các dự án nghiên cứu và phát triển; khuôn khổ nhập cư, tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà nghiên cứu nước ngoài nhập cư vào châu Âu và tăng cường quan hệ đối tác - tăng cường hợp tác với các quốc gia khoa học hàng đầu khác.
Các quốc gia cũng muốn Ủy ban châu Âu tổ chức một cuộc họp của các bộ trưởng nghiên cứu EU trong những tuần tới để đưa ra một kế hoạch cụ thể. Trong những tuần qua, một số trường đại học trên khắp châu Âu đã khởi động các nỗ lực thu hút các nhà nghiên cứu tại Mỹ.
Bộ trưởng Nghiên cứu Pháp Philippe Baptiste phát biểu: "Chúng ta cần phải khẩn trương tổ chức để chào đón những tài năng muốn hoặc cần rời khỏi Mỹ". Trong bối cảnh đó, Đại học Tự do Brussels (VUB) đã công bố 12 vị trí cho các nhà nghiên cứu quốc tế "với trọng tâm cụ thể là các học giả người Mỹ". Đại học Aix-Marseille của Pháp cũng đã khởi động "chương trình không gian an toàn cho khoa học", ám chỉ "bối cảnh mà một số nhà khoa học tại Mỹ có thể cảm thấy bị đe dọa hoặc cản trở trong nghiên cứu của họ".
Có thể thấy châu Âu đang tìm cách tận dụng cơ hội để thu hút các nhà nghiên cứu hàng đầu từ Mỹ, trong bối cảnh chính phủ Mỹ cắt giảm tài trợ cho giáo dục và nghiên cứu. Đây là một bước đi quan trọng để tăng cường năng lực nghiên cứu và phát triển của châu Âu, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà nghiên cứu nước ngoài.
