Tổng thống Trump đang mở ra cơ hội "mua quốc tịch Mỹ" với giá 5 triệu USD, với kỳ vọng thu hút đầu tư từ những người giàu và mang về 1.000 tỉ USD để giảm nợ quốc gia.
Chương trình thị thực đắt đỏ nhất thế giới
Ngày 25/2, Tổng thống Donald Trump tuyên bố Mỹ sẽ bán "thẻ vàng" cho những người nước ngoài có điều kiện, trao cho họ quyền sống và làm việc tại quốc gia này, đồng thời mở ra con đường trở thành công dân Mỹ với khoản phí 5 triệu USD.
Phát biểu từ Phòng Bầu dục, ông Trump nói: "Không giống như thẻ xanh, đây là thẻ vàng. Chúng tôi sẽ định giá cho thẻ đó khoảng 5 triệu USD và nó sẽ mang lại cho bạn các đặc quyền của thẻ xanh, kèm với đó sẽ là con đường trở thành công dân Mỹ. Và những người giàu có sẽ đến đất nước chúng ta bằng cách mua thẻ này".
Ông Trump cho biết việc bán thẻ sẽ bắt đầu chỉ trong khoảng vài tuần tới, gợi ý rằng hàng triệu chiếc "thẻ vàng" như vậy có thể được bán cho tất cả những người có điều kiện, bao gồm cả những nhà tài phiệt Nga.
Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick cho biết thẻ này sẽ thay thế chương trình thị thực nhà đầu tư nhập cư EB-5 của chính phủ, cho phép các nhà đầu tư nước ngoài bơm tiền vào các dự án của Mỹ để tạo ra việc làm và sau đó nộp đơn xin thị thực để nhập cư vào quốc gia này. Tuy nhiên họ sẽ phải trải qua quá trình thẩm định để đảm bảo rằng họ là những công dân toàn cầu đẳng cấp thế giới", ông Lutnick nhấn mạnh.
Chương trình thị thực vàng của Tổng thống Donald Trump gây nhiều tranh cãi - (Ảnh: Getty Images)
Được Quốc hội lập ra vào năm 1992, chương trình EB-5 có thể cấp thẻ xanh cho những người nhập cư đầu tư tối thiểu ít nhất 1.050.000 USD hoặc 800.000 USD vào các khu vực kinh tế khó khăn (hay còn gọi là khu vực kinh tế mục tiêu), để tạo việc làm cho người lao động Mỹ, theo giải thích trên trang web của Cơ quan Di trú và Nhập tịch Hoa Kỳ. Các doanh nghiệp có liên hệ với Tổng thống Trump và gia đình ông cũng đã sử dụng chương trình này để tài trợ cho các dự án phát triển bất động sản lớn.
Khái niệm "thị thực vàng" không phải là điều gì quá xa lạ khi theo Công ty tư vấn Henley & Partners, hơn 100 quốc gia trên thế giới đã triển khai chương trình tương tự cho người giàu, bao gồm Anh, Tây Ban Nha, Hy Lạp, New Zealand, Australia, Canada và Italy. Tuy nhiên khác với các nước vốn thường yêu cầu người xin loại thị thực này phải đầu tư vào bất động sản hoặc các khoản đầu tư nội địa, thậm chí yêu cầu đóng góp từ thiện hoặc mở tài khoản ngân hàng để được cấp quyền cư trú, chính sách của ông Trump lại không bao gồm các yêu cầu này.
Với mức giá 5 triệu USD, "thẻ vàng" của Mỹ - nếu triển khai, sẽ trở thành một trong những chương trình thị thực đắt đỏ nhất thế giới, theo các công ty chuyên tư vấn và sắp xếp các giao dịch thị thực cho giới siêu giàu.
Tính khả thi của "thẻ vàng" 5 triệu USD
Ông Trump dự đoán rằng chương trình "thẻ vàng" sẽ mang lại nguồn thu lớn cho chính phủ nước này, vì nhiều công ty sẽ sẵn sàng trả khoản phí 5 triệu USD để đưa lao động tay nghề cao vào Mỹ.
Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick cũng nói rằng kế hoạch này có thể mang về 1.000 tỉ USD để giảm nợ quốc gia chứ không đơn thuần chỉ thay thế thị thực đầu tư EB-5 hiện tại.
Nỗ lực mới nhất của ông Trump ngay lập tức nhận được lời khen từ những người ủng hộ, với lời ca ngợi sự sáng tạo của Tổng thống. Tuy nhiên đề xuất này cũng vấp phải sự chỉ trích từ các nhà hoạt động vì quyền lợi người nhập cư, những người cho rằng đề xuất đang gửi đi một thông điệp sai lầm.
"Tất cả những gì đề xuất này thể hiện là Mỹ chỉ muốn những người giàu nhất, thay vì những người xuất sắc nhất, hoặc những người thực sự có thể đóng góp vào lợi ích quốc gia bằng cách thúc đẩy nền kinh tế một cách tổng thể" – một nhà hoạt động bày tỏ ý kiến.
Chương trình EB-5 đã tồn tại 33 năm - (Ảnh Portico)
Chương trình EB-5 vốn được quốc hội Mỹ thông qua vào năm 1990. Luật quy định số lượng thị thực cấp mỗi năm cũng như mức đầu tư tối thiểu mà nhà đầu tư phải bỏ ra để tham gia chương trình. Theo Cơ quan Nghiên cứu Quốc hội, mỗi năm chương trình này cho phép khoảng 10.000 nhà đầu tư cùng thân nhân đủ điều kiện nhập cư vào Mỹ. Theo Cơ quan Di trú và Nhập tịch Mỹ (USCIS), những người nộp đơn trước ngày 15/3/2022 phải đầu tư tối thiểu 1 triệu USD – hoặc 500.000 USD nếu đầu tư vào khu vực kinh tế khó khăn, được gọi là khu vực tạo việc làm mục tiêu. Với các đơn sau thời điểm đó, mức đầu tư tối thiểu là 1,05 triệu USD – hoặc 800.000 USD nếu đầu tư vào các khu vực kinh tế khó khăn.
Luật sư Charles Kuck - người từng hỗ trợ hàng trăm khách hàng tham gia chương trình EB-5 - cho rằng gần như không có khả năng quốc hội Mỹ bãi bỏ chương trình này để thay thế bằng thẻ vàng. "Số tiền mà chương trình EB-5 đã thu hút được trong suốt 30 năm qua vượt xa số người thực sự có đủ khả năng và mong muốn sử dụng thị thực vàng trị giá 5 triệu USD. Những người có số tiền lớn như vậy chưa chắc đã muốn chịu sự đánh thuế của Mỹ" - ông Kuck nói.
Theo kênh CNN, các chuyên gia luật nhập cư cho rằng đề xuất "thẻ vàng nhập cư" phức tạp hơn nhiều so với những gì ông Trump và ông Lutnick mô tả. Theo Luật sư về nhập cư Nicolette Glazer tại bang California, việc chấm dứt hoặc thay đổi đáng kể chương trình EB-5 là không khả thi. Tuy nhiên, bà Glazer nhận định một điều khoản về "thẻ vàng" có thể được bổ sung nếu được trình bày như một khoản thuế nhập cư đơn giản.
Ông Trump kỳ vọng nước Mỹ sẽ thu hút được nhiều nhà đầu tư đẳng cấp thông qua chương trình thị thực vàng -(Ảnh minh họa: Eastwest)
Loại thẻ vàng mà Tổng thống Trump nhắc đến sẽ cấp quyền thường trú nhân - được cư trú hợp pháp lâu dài tại Mỹ và mở đường để trở thành công dân nước này. Tuy nhiên, một tổng thống không thể tự mình tạo ra con đường nhập tịch và thực tế này từng là trở ngại đối với các đời tổng thống trước đây khi muốn cải cách chính sách nhập cư. Trước kia, cả Tổng thống Barack Obama và Tổng thống Joe Biden đều từng ban hành sắc lệnh nhằm bảo vệ một số nhóm người khỏi bị trục xuất - những động thái mà ông Trump và nhiều đảng viên Cộng hòa thường chỉ trích. Tuy nhiên, chương trình Tạm hoãn Trục xuất đối với Người nhập cư Trẻ tuổi (DACA) của ông Obama và chương trình tạm tha nhân đạo dành cho người di cư từ Cuba, Haiti, Nicaragua và Venezuela do ông Biden đưa ra đều không chính thức cấp tình trạng pháp lý hay tạo ra con đường nhập tịch. Các chuyên gia luật nhập cư khẳng định một loại thị thực mới cần có luật mới - điều mà tổng thống không thể tự ban hành.
Đây cũng không phải lần đầu tiên, Tổng thống Trump cố gắng gắn yếu tố tài chính với đặc quyền nhập cư. Trong nhiệm kỳ đầu tiên, chính quyền ông Trump từng tìm cách định hình lại chính sách nhập cư hợp pháp bằng cách mở rộng định nghĩa "gánh nặng xã hội" và áp dụng hình thức xử phạt đối với những người dựa vào trợ cấp công khi nộp đơn xin thẻ xanh.
