BlackRock thâu tóm cảng Panama: Tỷ phú Lý Gia Thành thu hơn 485.000 tỷ đồng, Trung Quốc 'ngồi trên đống lửa' khi quân bài đàm phán với ông Trump sắp biến mất?

Thương vụ có thể dẫn đến chi phí vận tải và hậu cần đối với các doanh nghiệp Trung Quốc tăng lên, đồng thời tạo ra rủi ro cho chuỗi cung ứng của nước này.

Tỷ phú Hồng Kông Lý Gia Thành đang bị cuốn vào căng thẳng giữa Trung Quốc và Mỹ sau khi quyết định bán cảng của mình tại Kênh đào Panama. Thương vụ này nằm trong thỏa thuận với liên danh do BlackRock dẫn đầu và nó đã giúp tập đoàn của ông Lý thu về 19 tỷ USD (hơn 485.000 tỷ đồng).

Ban đầu, đây được xem là một bước đi táo bạo khi giúp ông bán tài sản với giá cao trong bối cảnh chiến tranh thương mại ảnh hưởng đến ngành vận tải biển. Đồng thời, thương vụ này cũng mang lại lợi thế cho Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Tuy nhiên, theo các báo cáo, thương vụ đã khiến Trung Quốc “tức giận” và chính quyền Bắc Kinh đã bắt đầu xem xét lại thỏa thuận. Dù chưa rõ họ có thể can thiệp bằng cách nào nhưng động thái này cho thấy sự không hài lòng khi CK Hutchison Holdings – tập đoàn của ông Lý – dường như đã nhượng bộ trước áp lực từ Mỹ.

Ông Lý sở hữu những cảng nào và vì sao bán chúng?

Một công ty con của CK Hutchison kiểm soát hai trong số năm cảng nằm sát Kênh đào Panama – tuyến đường thủy quan trọng chiếm khoảng 3% thương mại hàng hải toàn cầu. Chính phủ Panama đã cấp quyền khai thác cho công ty này từ năm 1998 và gia hạn thêm 25 năm vào năm 2021.

Mọi chuyện vẫn diễn ra suôn sẻ cho đến khi ông Trump bắt đầu chú ý đến Kênh đào Panama trong những tháng gần đây. Tổng thống Mỹ không chỉ lo ngại về việc Washington đã mất quyền kiểm soát tuyến đường này, mà còn nhắc đến chi phí vận chuyển cao và sự cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa Mỹ và Trung Quốc tại khu vực Mỹ Latinh.

Trước áp lực ngày càng lớn từ chính quyền Trump, CK Hutchison quyết định bán 43 cảng tại 23 quốc gia, nhưng vẫn giữ lại các cơ sở tại Trung Quốc đại lục và Hồng Kông. Thương vụ trị giá 19 tỷ USD này giúp tập đoàn thu về số tiền gần bằng giá trị thị trường của chính mình trước khi thỏa thuận được công bố.

Ai hưởng lợi từ thương vụ này?

Người hưởng lợi lớn nhất từ thương vụ này, nếu được các cơ quan chức năng thông qua, là tỷ phú 96 tuổi Lý Gia Thành và gia đình ông. Được biết, hiện phần lớn tài sản của ông Lý nằm trong các công ty niêm yết như CK Asset, CK Hutchison, nhà sản xuất dầu khí Canada Cenovus Energy và Zoom Video Communications.

Là người giàu thứ hai Hồng Kông, khối tài sản của ông đã tăng thêm 1,3 tỷ USD ngay sau khi thương vụ bán cảng được công bố vào đầu tháng 3, nâng tổng tài sản lên 30,5 tỷ USD. Trong đó, cổ phần tại CK Hutchison và CK Asset Holdings chiếm 40% tổng giá trị tài sản.

Bên cạnh đó, các ngân hàng đầu tư như Goldman Sachs – đơn vị duy nhất tư vấn cho CK Hutchison – cũng sẽ thu về hàng triệu USD phí giao dịch, cùng với các hãng luật hỗ trợ BlackRock.

Theo truyền thông nhà nước Trung Quốc, thỏa thuận này cũng có thể giúp BlackRock kiểm soát 10,4% tổng lượng container toàn cầu, đưa công ty trở thành nhà khai thác cảng lớn thứ ba thế giới.

Điều này có thể làm tăng chi phí vận tải và hậu cần đối với các doanh nghiệp Trung Quốc, đồng thời tạo ra rủi ro cho chuỗi cung ứng của nước này. Thêm nữa, thương vụ này cũng có thể xem là một chiến thắng chính trị đối với ông Trump.

Trung Quốc phản ứng ra sao?

Theo báo cáo của Wall Street Journal, việc bán cảng mà không thông qua Bắc Kinh trước đã khiến nước này không hài lòng. Trước đó, các quan chức Trung Quốc dự định sử dụng vấn đề cảng Panama như một "quân bài" trong đàm phán với chính quyền Trump.

Nhiều cơ quan Trung Quốc, bao gồm Cục Quản lý Giám sát Thị trường Nhà nước đã bắt đầu xem xét thỏa thuận để xác định liệu có rủi ro an ninh hay vi phạm luật chống độc quyền hay không.

Thỏa thuận có thể bị đảo ngược không?

Bước tiếp theo quan trọng của thương vụ là CK Hutchison ký thỏa thuận chính thức với liên danh do BlackRock đứng đầu, dự kiến hoàn tất vào ngày 2/4. Tuy nhiên, Bắc Kinh có vẻ không có nhiều cách để cản trở thương vụ này, cũng như khó gây áp lực lên các lĩnh vực kinh doanh khác của ông Lý, bao gồm bán lẻ, viễn thông và hạ tầng.

Từ lâu, vị tỷ phú này đã dần giảm sự phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc, khi doanh thu từ đại lục và Hồng Kông (Trung Quốc) chỉ chiếm 12% tổng doanh thu của CK Hutchison. Tuy nhiên, áp lực từ Trung Quốc đã khiến cổ phiếu CK Hutchison sụt giảm, do nhà đầu tư lo ngại về sự can thiệp của Bắc Kinh và căng thẳng leo thang giữa Mỹ và Trung Quốc.

>> Trung Quốc có 2 tỉnh trong lịch sử từng sáp nhập để tinh gọn bộ máy, giờ ra sao?