Thảm họa dân số ở siêu cường châu Á: Tỷ lệ sinh thấp nhất 125 năm, số ca tử vong gấp đôi số ca sinh

Tình trạng suy giảm dân số đang đặt gánh nặng lớn lên hệ thống an sinh xã hội và thị trường lao động, trong bối cảnh Nhật Bản đối mặt với khoản nợ công cao nhất trong nhóm các nước phát triển.

Số ca sinh tại Nhật Bản tiếp tục chạm mức thấp kỷ lục, làm gia tăng thách thức đối với một xã hội già hóa nhanh chóng và lực lượng lao động ngày càng thu hẹp - vấn đề đặt gánh nặng lớn lên hệ thống an sinh xã hội vốn đã phình to.

Theo dữ liệu dân số sơ bộ do Bộ Y tế Nhật Bản công bố hôm 27/2, số trẻ sơ sinh trong năm 2024 giảm 5% so với năm trước xuống còn 720.988 ca, đánh dấu năm thứ 9 liên tiếp suy giảm. Đây cũng là con số thấp nhất kể từ khi Nhật Bản bắt đầu ghi nhận dữ liệu này vào năm 1899.

Trong cùng kỳ, số ca tử vong tăng 1,8% và đạt mức cao kỷ lục 1,62 triệu ca, khiến tổng dân số ghi nhận mức suy giảm lớn nhất từ trước đến nay.

Khủng hoảng nhân khẩu học gây áp lực tài chính

Tỷ lệ sinh giảm kéo dài khiến Chính phủ Nhật Bản - vốn đang gánh khoản nợ công lớn nhất trong nhóm các nước phát triển - đối mặt với bài toán nan giải. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho hay, nợ công của Nhật Bản năm 2024 ước tính đạt 232,7% GDP.

Từ khi dân số trong độ tuổi lao động của Nhật Bản đạt đỉnh vào năm 1995, thị trường lao động nước này luôn trong tình trạng căng thẳng. Tỷ lệ thất nghiệp hiện ở mức 2,4%, thấp nhất trong nhóm các nước OECD, và duy trì dưới 3% trong gần 4 năm qua.

Dự báo đến năm 2040, Nhật Bản sẽ thiếu hụt khoảng 11 triệu lao động, theo ước tính của Recruit Works Institute.

Riêng năm 2024, khoảng 342 công ty Nhật Bản đã phá sản do tình trạng thiếu lao động, mức cao kỷ lục theo khảo sát của Teikoku Databank.

Gánh nặng an sinh xã hội ngày càng lớn

Chi phí an sinh xã hội tại Nhật Bản tiếp tục gia tăng khi ngày càng nhiều người bước vào tuổi nghỉ hưu. Trong năm tài chính bắt đầu từ tháng 4/2024, Chính phủ đã phân bổ 37,7 nghìn tỷ yên (tương đương 253 tỷ USD) cho lĩnh vực này, tăng gần 20% so với một thập kỷ trước.

Hệ thống lương hưu cũng chịu áp lực lớn do số lượng người đóng góp giảm, trong khi số người nhận lương hưu tăng mạnh. Theo Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản, trong 2 thập kỷ qua, số người tham gia đóng bảo hiểm lương hưu đã giảm khoảng 3 triệu, trong khi số người nhận trợ cấp tăng gần 40%.

Mặc dù Chính phủ đã triển khai nhiều chính sách khuyến khích sinh con, thế hệ trẻ Nhật Bản vẫn ngần ngại lập gia đình và sinh con.

Theo SCMP

>> Nền kinh tế lớn thứ 4 châu Á lung lay: 39 người 'thiệt mạng' trong một ngày, 1/3 dân số có nguy cơ 'biến mất'