Mỹ - Trung chạy đua chip 2nm, Nga vẫn 'chật vật' với công nghệ 20 năm trước

Việc xây dựng một lĩnh vực công nghệ bền vững và cạnh tranh vẫn là thách thức lớn đối với Nga.

Kể từ khi Nga đưa quân tới Ukraine ba năm trước, ngành công nghệ của nước này đã gặp nhiều khó khăn trong việc thay thế các nhà sản xuất nước ngoài đã rút lui sau các lệnh trừng phạt.

Mặc dù có một số lợi thế ngắn hạn từ việc đối thủ cạnh tranh ngoại quốc rút lui cùng với các khoản đầu tư từ nhà nước, việc xây dựng một lĩnh vực công nghệ bền vững và cạnh tranh vẫn là thách thức lớn đối với Nga.

Nghiên cứu của công ty đầu tư KAMA FLOW chỉ ra rằng để nội địa hóa sản xuất vi điện tử và đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng, Nga cần đầu tư hàng nghìn tỷ rúp.

Cụ thể, để thay thế hoàn toàn nhập khẩu trong lĩnh vực vi điện tử - một mục tiêu lâu dài của chính phủ - chi phí xây dựng một nhà máy sản xuất vi mạch hiện đại có thể lên đến 1,5-2,5 nghìn tỷ RUB (14,2-23,7 tỷ USD), cùng với thêm 3-5 nghìn tỷ RUB (28,4-47,4 tỷ USD) cho thiết bị sản xuất.

Việc sản xuất nguyên liệu thô cơ bản cũng đòi hỏi khoảng 10-15 tỷ RUB (94,8-142,1 triệu USD), chưa kể hàng chục tỷ rúp cần thiết cho các trung tâm thiết kế, nhà phát triển mạch tích hợp và các nhà sản xuất thiết bị.

Tuy nhiên, mức đầu tư hiện tại của Nga còn quá thấp so với yêu cầu thực tế. Năm 2023, chính phủ Nga phân bổ khoảng 147 tỷ RUB (1,39 tỷ USD) cho ngành vi điện tử và tăng lên 210 tỷ RUB (1,99 tỷ USD) vào năm 2024.

Giai đoạn 2025-2027, mức đầu tư trung bình hàng năm dự kiến chỉ khoảng 175,3 tỷ RUB (1,66 tỷ USD) theo Bộ Tài chính Nga - con số này không đáng kể so với nhu cầu thực tế.

Tình trạng của ngành vi điện tử Nga

Trước năm 2022, ngành vi điện tử Nga phụ thuộc nặng nề vào nhập khẩu, với khoảng 82% linh kiện đến từ nước ngoài. Việc các nhà cung cấp phương Tây rút lui đã đặt Nga trước bài toán thay thế nguồn cung nhưng đến nay vẫn chưa có giải pháp triệt để.

Bộ Công nghiệp và Thương mại Nga dự đoán sản lượng điện tử sẽ tăng 30% trong năm 2024, đạt 3,5 nghìn tỷ RUB (33,2 tỷ USD), và có thể lên tới 6,3 nghìn tỷ RUB (59,7 tỷ USD) vào năm 2030 với kỳ vọng sản xuất ít nhất 70% linh kiện điện tử trong nước.

Tuy nhiên, những mục tiêu này dường như không thực tế.

Ngành vi điện tử thời Liên Xô sụp đổ vào đầu những năm 1990 do không thể cạnh tranh với các nhà sản xuất quốc tế khi Nga mở cửa thương mại. Suốt gần hai thập kỷ, Nga gần như hoàn toàn nhập khẩu vi mạch.

Hiện tại, Nga chỉ có 3 nhà máy sản xuất vi mạch quy mô lớn là Mikron, Angstrem và Milandr, tất cả đều đặt tại khu vực ngoại ô Moscow. Các nhà máy này mới chỉ sản xuất được chip 90-nanomet và đang thử nghiệm sản xuất hàng loạt chip 65-nm, với mục tiêu đặt ra cho năm 2028.

Trong khi đó, Mỹ đang hướng đến sản xuất chip 2-nm, còn Trung Quốc đã tiến gần đến mốc dưới 10-nm. Việc một nhà sản xuất vi mạch nước ngoài - kể cả từ quốc gia "thân thiện" như Trung Quốc - xây dựng nhà máy tại Nga gần như không khả thi trong điều kiện hiện tại, trong khi các nhà máy nội địa dường như đang tập trung vào sản xuất các thiết bị điện tử phục vụ cuộc xung đột tại Ukraine, khiến việc đặt hàng các mẫu vi mạch mới gặp nhiều trở ngại.

Quá ít nhà đầu tư nội địa

Theo nghiên cứu của KAMA FLOW, ngành điện tử Nga cần gấp 336 tỷ RUB (3,8 tỷ USD) vốn đầu tư tư nhân để đạt mục tiêu ngắn hạn của chính phủ, nhưng việc thay thế hoàn toàn hàng nhập khẩu vẫn là thách thức lớn.

Các nhà đầu tư tư nhân trong nước không mặn mà với lĩnh vực này, trong khi các nhà sản xuất nước ngoài tránh xa nền kinh tế bất ổn do cuộc chiến kéo dài 3 năm.

Alexey Pavlyuchenko, đồng tác giả nghiên cứu của KAMA FLOW, chia sẻ với tờ RBC rằng để ngành điện tử Nga phát triển, mỗi phân khúc cần nhiều doanh nghiệp cạnh tranh nhằm tạo ra 2-3 công ty dẫn đầu về công nghệ.

Ivan Pokrovsky, Giám đốc điều hành Hiệp hội Các nhà phát triển và sản xuất điện tử (ARPE), nhấn mạnh ngành này cần đầu tư hàng nghìn tỷ rúp trong 10 năm tới, theo hướng tăng dần để phù hợp với sự mở rộng của ngành, thay vì giảm dần như kế hoạch hiện tại của chính phủ.

Arseny Dabbakh từ nhóm phân tích Dsight chỉ ra rằng, hiện nay ở Nga gần như không có quỹ đầu tư chuyên biệt nào sẵn sàng rót vốn vào lĩnh vực vi điện tử. Ngay cả các nhà đầu tư nhà nước như Roselectronics và công ty tư nhân như GS Group cũng không mấy quan tâm đến mảng này.

Vi điện tử là ngành đòi hỏi vốn đầu tư lớn với thời gian hoàn vốn dài, khiến các nhà đầu tư tư nhân e ngại.

Fyodor Boyarkov, Phó Chủ tịch của nhà sản xuất điện tử GS Group, nói rằng ông không tin khu vực tư nhân có thể cung cấp khoản đầu tư đáng kể cho vi điện tử trong tương lai gần.

"Những dự án vi điện tử thường cần nguồn vốn lớn, dài hạn và đi kèm rủi ro không hoàn vốn," ông giải thích. "Một số dự án có thể không mang lại lợi nhuận, dù chúng có thể giúp thúc đẩy công nghệ, khiến các nhà đầu tư ngoài lĩnh vực công nghệ không mấy hứng thú".

Theo Bne Intellinews

>> Huawei đạt đột phá về chip AI nhưng Nvidia vẫn là 'vua' tại Trung Quốc