Phòng thủ bằng cổ phiếu “nội địa”

Kỳ vọng thị trường sẽ tiếp tục có những phiên giao dịch tích cực, nhưng sự phân hóa có thể diễn ra rõ nét

Định vị cổ phiếu rủi ro thấp

Ưu tiên cổ phiếu của doanh nghiệp có câu chuyện tăng trưởng, tập trung vào doanh nghiệp phát triển trong nước, hưởng lợi từ việc Chính phủ quyết tâm đạt mục tiêu tăng trưởng GDP 8% như đầu tư công hay nhóm ngân hàng, thận trọng với nhóm bị ảnh hưởng trực tiếp bởi thuế quan như xuất khẩu (dệt may, thuỷ sản…), thép, bất động sản khu công nghiệp là khuyến nghị tại hầu hết các room chat tư vấn đầu tư của các môi giới, cũng là lời khuyên có sự đồng nhất từ các chuyên gia phân tích trên thị trường hiện nay.

Sau những phiên lao dốc, ngày 10/4/2025, nhà đầu tư như “nắng hạn gặp mưa rào” trước thông tin Mỹ hoãn áp thuế đối ứng 90 ngày, thị trường chứng kiến hàng trăm mã cổ phiếu tăng trần, trắng bên bán. Phiên giao dịch cuối tuần qua (11/4), hơn 1,7 tỷ cổ phiếu được trao tay, thanh khoản khớp lệnh đạt 37.880 tỷ đồng, cho thấy hiện tượng chốt lời của nhà đầu tư “bắt đáy” trước đó, nhưng cũng cho thấy lực cầu mạnh mẽ của những nhà đầu tư không muốn bỏ lỡ cơ hội hồi phục sau những phiên giảm sâu.

Lần này, nhóm cổ phiếu “vào tầm ngắm” được định vị khá rõ ràng, nhiều môi giới lan toả khuyến nghị: ưu tiên nhóm VN30 (MWG, FPT...), ngân hàng (STB, TCB, MBB, SHB…), hoặc các mã có sự hỗ trợ từ kết quả kinh doanh quý I/2025 tích cực.

“Không chạy theo mã giảm sâu nhất, hãy tập trung vào doanh nghiệp phát triển trong nước, có báo cáo tài chính minh bạch, nợ thấp, biên lợi nhuận cải thiện và dòng tiền ổn định. Đặc biệt, đầu sóng tăng luôn có sự góp sức của nhóm tài chính (STB, TCB, CTG, MBB, SHB...). Những cổ phiếu như VCB, FPT, MWG... từng nhiều lần phục hồi mạnh sau nhịp điều chỉnh vì nội lực vững”, trưởng phòng môi giới một công ty chứng khoán thuộc tốp đầu về thị phần gửi khuyến nghị tới các nhà đầu tư.

Làm quen với biến động khó lường

Nhóm môi giới lâu năm trên thị trường cho rằng, đặc điểm đầu tư trong thời gian ông Donald Trump làm Tổng thống Mỹ đó là sự không chắc chắn. Trước mắt, cần quan tâm đến hành động trả đũa hoặc đàm phán về thuế với Mỹ của Trung Quốc. Theo đó, nhà đầu tư phải làm quen với việc thị trường biến động khó lường, từ đó có chiến lược, chiến thuật giao dịch phù hợp. Đàm phán không thể ngày một ngày hai, cũng không quá lạc quan mong chờ kịch bản tích cực là mức thuế như trước đây, nên phải đưa các yếu tố này vào để chiết khấu trong định giá.

Ngày 3/4/2025, các tin tức liên quan đến thuế đối ứng của Mỹ đã kích hoạt động thái chốt lời cũng như cắt lỗ, diễn ra trong bối cảnh tình trạng bán tháo lan rộng trên các thị trường trọng điểm như Mỹ, châu Âu, châu Á. Tại Việt Nam, VN-Index phản ứng gần như ngay lập tức với mức giảm 6,7%, khi 28 cổ phiếu thuộc VN30 giảm hết biên độ (-7%). Tính đến ngày 9/4, chỉ số chung có 4 phiên lao dốc, giảm tổng cộng hơn 220 điểm (-17%), xuống dưới ngưỡng 1.100 điểm.

Hai phiên cuối tuần qua, VN-Index bật tăng, lấy lại được hơn nửa số điểm đã mất, đóng cửa tại 1.222,46 điểm, nhờ lực cầu bắt đáy và Mỹ tạm hoãn áp dụng thuế quan.

Liên quan đến thuế quan, theo chuyên gia Công ty Chứng khoán Mirae Asset, thị trường tiếp tục chứng kiến hàng loạt biện pháp chủ động và đồng bộ từ phía Việt Nam, bao gồm cam kết giảm toàn bộ thuế nhập khẩu đối với hàng hóa Mỹ xuống 0% và duy trì lập trường trung lập trong thương mại quốc tế. Tuy nhiên, tác động tổng thể được dự báo sẽ ở mức khiêm tốn so với quy mô nhập khẩu 13 tỷ USD từ Mỹ trong năm 2024, nhất là khi chiến lược của Mỹ - thể hiện qua công thức tính thuế quan - chủ yếu nhằm thu hẹp thâm hụt thương mại hoặc gia tăng lợi thế thông qua 3 mục tiêu chính. Các mục tiêu đó là: tăng cường nhập khẩu từ Mỹ - điều gần như bất khả thi đối với Việt Nam nếu muốn đưa thâm hụt thương mại 120 tỷ USD xuống mức 0; đảo ngược dòng vốn FDI quay lại Mỹ bằng cách di dời nhà máy - một quá trình đòi hỏi nguồn vốn lớn và không khả thi trong ngắn hạn; nâng cao hợp tác song phương và gỡ bỏ các hạn chế đối với hàng hóa có xuất xứ từ Mỹ.

Nhìn chung, kéo dài thời gian đàm phán dường như là biện pháp khả thi nhất cho đến khi Việt Nam và Mỹ đạt được thỏa thuận về những sáng kiến hợp tác thương mại mới.

Một số kịch bản thị trường

Với thị trường chứng khoán, chuyên gia Mirae Asset cho rằng, chiến tranh thương mại vẫn còn là mối lo ngại, nhưng các động lực tăng trưởng nội tại của Việt Nam dự kiến sẽ là nền tảng vững chắc cho triển vọng trung và dài hạn. Những yếu tố hỗ trợ bao gồm trọng tâm của Chính phủ vào tăng trưởng GDP được củng cố thông qua đẩy mạnh giải ngân đầu tư công, cải thiện môi trường kinh doanh và tăng tốc đầu tư khu vực tư nhân, cải thiện xu hướng tiêu dùng nội địa, cùng với kỳ vọng mới về khả năng nâng hạng thị trường trong bối cảnh định giá VN-Index đang ở vùng dưới một lần độ lệch chuẩn so với mức P/E bình quân 10 năm. Dù vậy, trong ngắn hạn, các yếu tố bất lợi có thể kích hoạt các đợt giảm mạnh, chủ yếu do tâm lý bi quan và áp lực bán giải chấp.

Vì thế, nhà đầu tư nên duy trì thái độ thận trọng trong các phiên giao dịch sắp tới, chờ thêm thông tin về quá trình đàm phán thuế quan giữa Việt Nam và Mỹ. Theo kịch bản thận trọng nhất, nếu mức thuế đối ứng không được giảm xuống 10% hoặc phía Mỹ không miễn trừ cho những mặt hàng thiết yếu, tâm lý bi quan kéo dài và áp lực bán gia tăng, thì nhiều khả năng sẽ đẩy các ngưỡng hỗ trợ của VN-Index về vùng 1.125 - 1.150 điểm

Phiên cuối tuần qua, khối ngoại quay lại mua ròng, nhưng áp lực rút vốn trong ngắn hạn vẫn còn. Từ đầu năm 2025 đến nay, khối ngoại đã bán ròng 1,3 tỷ USD.

Theo bà Cao Thị Ngọc Quỳnh, Giám đốc Khối Khách hàng tổ chức, Công ty Chứng khoán VNDIRECT, chênh lệch lãi suất lớn, áp lực tỷ giá tăng, nguy cơ kinh tế Mỹ suy thoái sẽ là những yếu tố khiến dòng tiền ngoại trong ngắn hạn khó có thể quay về Việt Nam. Tuy nhiên, về dài hạn, thị trường Việt Nam vẫn có nhiều điểm sáng so với các nước trong khu vực như thanh khoản duy trì ở mức tốt, định giá P/E ước tính 2025 ở mức 10 - 11 lần - vùng đáy 10 năm, đây chính là cơ hội để đầu tư dài hạn vào các cổ phiếu đầu ngành chất lượng cao.

Công ty Chứng khoán SSI đánh giá cao ngành công nghệ thông tin, năng lượng, tiện tích, tài chính, tiêu dùng thiết yếu, cổ phiếu có khả năng hồi phục tốt hơn trong khung thời gian 1 - 3 tháng.

Theo ước tính sơ bộ của SSI đối với hơn 80 mã cổ phiếu được theo dõi, tổng lợi nhuận năm 2025 của các doanh nghiệp dự báo tăng 17% trong kịch bản khả quan với mức thuế quan Mỹ áp dụng với hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam là 10% và mức tăng trưởng lợi nhuận giảm xuống một con số nếu mức thuế trung bình là 20%. Nhóm phân tích SSI lưu ý, triển vọng kinh doanh của các doanh nghiệp còn phụ thuộc vào nhiều biến số và có thể được hỗ trợ bởi các giải pháp ứng phó của Chính phủ để thúc đẩy thị trường nội địa.

Bà Cao Thị Ngọc Quỳnh, Giám đốc Khối Khách hàng tổ chức, Công ty Chứng khoán VNDIRECT

Trong ngắn hạn, thị trường sẽ có những phiên giao dịch tích cực, vì tâm lý đã được “cởi trói” sau những phiên bán tháo trước đó, nhưng để đánh giá xu hướng dài hạn cần theo dõi sát sao kết quả của các cuộc đàm phán thương mại giữa Việt Nam và Mỹ trong 90 ngày tới. Nếu Việt Nam tận dụng tốt cơ hội này để đạt được các thỏa thuận giảm thiểu mức thuế hoặc đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, VN-Index có thể hướng tới ngưỡng 1.300 điểm trong quý III/2025. Ngược lại, trường hợp không có tiến triển rõ ràng hoặc hành vi trả đũa của các quốc gia trong cuộc thương chiến tăng lên, áp lực bán có thể quay lại khi nhà đầu tư quay về tâm lý phòng thủ.

Trong giai đoạn biến động như hiện nay, nhà đầu tư cá nhân - vốn chiếm hơn 90% giao dịch trên thị trường - cần giữ tâm lý thận trọng, nhưng không nên hoảng loạn. Phản ứng thái quá như bán tháo khi tin xấu xuất hiện, hoặc mua đuổi khi thị trường tăng nóng, đều có thể dẫn đến rủi ro lớn. Nhà đầu tư nên bình quân giá vốn và hạ margin về mức an toàn, sau đó giảm về mức thấp, vì giai đoạn 90 ngày tới rất khó đoán định. Nhà đầu tư cũng nên giải ngân một phần vào các tài sản có thu nhập cố định để giảm thiểu rủi ro. Về dài hạn, nhà đầu tư nên tập trung vào các doanh nghiệp có nền tảng cơ bản tốt, ít phụ thuộc vào xuất khẩu sang Mỹ hoặc có khả năng thích ứng nhanh với biến động chính sách và giá cổ phiếu đã được chiết khấu nhiều trong nhịp sụt giảm vừa qua. Các ngành như công nghệ thông tin, đầu tư công, tiêu dùng nội địa sẽ là điểm sáng trong bối cảnh này.

Đồng thời, nhà đầu tư nên phân bổ danh mục hợp lý, tránh “tất tay” vào một nhóm ngành hay cổ phiếu cụ thể và giữ một tỷ lệ tiền mặt nhất định để tận dụng cơ hội “bắt đáy” nếu thị trường điều chỉnh sâu. Quan trọng hơn, cần theo dõi sát sao thông tin từ các cuộc đàm phán thương mại và chính sách hỗ trợ từ Chính phủ để có quyết định giao dịch kịp thời.