Đại đa số mọi người ký hợp đồng mà không đọc: Đây là cách AI có thể giúp bạn tránh cảnh "bút sa gà chết"

Dù biết quyền lợi trực tiếp của bản thân nằm trong số các điều khoản của bản hợp đồng mình ký nhưng đại đa phần mọi người đều không hiểu được từng câu, từng chữ trong đó, dẫn đến nhiều trường hợp "bút sa, gà chết".

Hợp đồng và thỏa thuận là một phần tất yếu trong cuộc sống, dù bạn đang đăng ký thành viên phòng gym, bắt đầu một công việc mới hay hoàn tất một thương vụ kinh doanh. Thực tế, một cuộc khảo sát mới cho thấy 73% người tiêu dùng, 68% nhân viên tri thức và 91% chủ doanh nghiệp nhỏ (SMB) tại Mỹ làm việc với hợp đồng ít nhất mỗi tháng.

Nhưng hãy đối mặt với sự thật: Bạn có thường xuyên đọc và hiểu từng chữ trong hợp đồng trước khi ký hoặc nhấn nút “đồng ý” không? Nếu câu trả lời là “không thường xuyên”, bạn không hề đơn độc.

Cuộc khảo sát, do Adobe Acrobat thực hiện, đã tìm hiểu cách mọi người tương tác với hợp đồng trong công việc và cuộc sống cá nhân. Họ đã đặt ra các câu hỏi như: “Bạn đã bao giờ ký hợp đồng mà không biết nội dung bên trong chưa?”, “Việc đọc hợp đồng khiến bạn cảm thấy thế nào?”, và “Liệu có một trợ lý AI giúp bạn hiểu, so sánh và đối chiếu hợp đồng có tăng sự tự tin của bạn trong việc nắm bắt chúng không?”

Kết quả khảo sát cho thấy một số điểm giữa các nhóm đối tượng:

- Hợp đồng là một phần thường nhật trong công việc và đời sống cá nhân.

- Hầu hết chúng ta ký hợp đồng mà không biết nội dung bên trong.

- Lý do chính khiến chúng ta không đọc hợp đồng là vì chúng quá dài và phức tạp.

- Sự không chắc chắn về hợp đồng khiến chúng ta căng thẳng và có thể ảnh hưởng đến công việc.

- AI có thể giúp chúng ta tự tin hơn rằng mình hiểu thông tin trong hợp đồng..

Mặc dù kết quả tổng thể khá nhất quán giữa các nhóm được khảo sát, vẫn có một số sắc thái thú vị theo từng nhóm đối tượng.

Người tiêu dùng

Việc xử lý hợp đồng khơi dậy những cảm xúc tiêu cực. Khi khảo sát hỏi người tiêu dùng cảm thấy thế nào khi chỉ đọc hợp đồng, gần 70% chọn một biểu tượng cảm xúc tiêu cực. Ví dụ, 44% chọn và gần một phần tư (24%) chọn .

Phần lớn người tiêu dùng – 69% – thừa nhận đã ký hợp đồng mà không biết hết chi tiết. Khi được hỏi cảm giác sau khi làm điều đó, 63% cho biết họ cảm thấy “không thoải mái” hoặc thậm chí “sợ hãi”, và hai phần ba nói rằng họ phát hiện ra các điều khoản bất ngờ sau khi ký – với 15% mô tả những phát hiện này là “kinh hoàng”.

Từ mạng xã hội, danh sách phát nhạc đến chatbot, người tiêu dùng đang tương tác với AI nhiều hơn bao giờ hết. Vì vậy, không ngạc nhiên khi 72% tin rằng việc có AI hỗ trợ như tóm tắt và so sánh hợp đồng có thể giúp họ tự tin hơn trong việc hiểu rõ hơn các thỏa thuận mà họ thường gặp.

Ví dụ, khi xem xét hợp đồng thuê căn hộ, các công cụ AI có thể làm nổi bật các chi tiết quan trọng như quy định về tiền đặt cọc và chính sách nuôi thú cưng. Hợp đồng phòng gym có thể rõ ràng hơn với giải thích về chính sách hủy bỏ. Đối với hợp đồng điện thoại, AI có thể nhanh chóng phát hiện các khoản phí gây phiền hà.

Thậm chí khi xem xét một lời mời làm việc, AI có thể phân tích các điều khoản như lương, phúc lợi và điều khoản không cạnh tranh, giúp người tiêu dùng tự tin hơn.

Chủ doanh nghiệp nhỏ

Chủ doanh nghiệp nhỏ gặp hợp đồng thường xuyên hơn bất kỳ nhóm nào được khảo sát, với 91% làm việc với hợp đồng ít nhất mỗi tháng, 45% hàng tuần và gần một phần năm (19%) mỗi ngày.

Dù hợp đồng là một phần quan trọng trong công việc của họ, 62% chủ doanh nghiệp nhỏ thừa nhận đã ký hợp đồng mà không biết chi tiết, gây ra cảm xúc tiêu cực từ khó chịu đến sợ hãi ở 69% người trả lời.

Đa số SMB – 60% – thừa nhận họ phát hiện ra các điều khoản bất ngờ sau khi ký hợp đồng mà họ chưa đọc kỹ, với 13% cho rằng những tiết lộ này “kinh hoàng”. Ngoài ra, 64% lãnh đạo doanh nghiệp nhỏ nói rằng họ đã tránh ký hợp đồng vì không tự tin rằng mình hiểu các điều khoản.

Dù một số chủ doanh nghiệp nhỏ e ngại về việc áp dụng công nghệ mới, họ cũng mong muốn thử các cách mới để giúp công ty hoạt động hiệu quả hơn và phát triển. Khi nói đến hợp đồng, phần lớn (71%) tin rằng các công cụ AI có thể giúp họ hiểu rõ hơn chi tiết và sự khác biệt – và họ đúng. Ví dụ, AI có thể đơn giản hóa việc so sánh điều khoản giữa các nhà cung cấp hoặc chuẩn bị xem xét thỏa thuận hợp tác mới với luật sư của họ.

Nhân viên tri thức và lãnh đạo công nghệ

Trong các công ty lớn, việc nhân viên và lãnh đạo xem xét, thực hiện hợp đồng và thỏa thuận để duy trì hoạt động kinh doanh là điều phổ biến. Tuy nhiên, hầu hết nhân viên tri thức (61%) và thậm chí nhiều lãnh đạo hơn (63%) thừa nhận đã ký hợp đồng trong công việc mà không hiểu hết chi tiết.

Gần một phần ba (32%) nhân viên báo cáo gặp hậu quả tiêu cực tại nơi làm việc, bao gồm bị kỷ luật, mất lòng tin và thậm chí bị chấm dứt hợp đồng, do ký hợp đồng mà họ không hiểu rõ. Ngoài ra, 63% lãnh đạo công nghệ cho rằng khó khăn trong việc giải thích hợp đồng và các điều khoản gây nhầm lẫn đã làm chậm tiến độ kinh doanh.

Có lẽ vì họ hiểu rõ hơn cách AI hoạt động và nơi nó có thể hữu ích nhất, 96% lãnh đạo công nghệ nói rằng AI sẽ giúp họ tự tin hơn vào khả năng của nhân viên trong việc hiểu và thực hiện hợp đồng một cách có trách nhiệm.

Ví dụ, các nhà tiếp thị có thể dễ dàng xác định sự khác biệt hoặc thay đổi giữa các phạm vi công việc và nhanh chóng tìm chi tiết về quan hệ đối tác thương hiệu và quảng cáo, còn đội tài chính có thể đẩy nhanh việc xem xét hợp đồng bán hàng và thỏa thuận với nhà cung cấp.