Dư nợ cho vay toàn thị trường tăng 35.000 tỷ sau 1 quý, lập kỷ lục chưa từng có ngay trước nhịp giảm sâu

Tại thời điểm cuối quý 1/2025, dư nợ cho vay toàn thị trường lên đến 280.000 tỷ đồng, trong đó cho vay margin ước tính vào khoảng 273.000 tỷ, cao kỷ lục từ trước đến nay.

Theo thống kê, tính đến cuối quý 1/2025, dư nợ cho vay tại các công ty chứng khoán ước tính vào khoảng 280.000 tỷ đồng (~11 tỷ USD), tăng 35.000 tỷ so với cuối năm 2024 trước đó và là mức cao kỷ lục từ trước đến nay. Trong đó, dư nợ margin ước tính khoảng 273.000 tỷ đồng, tăng 33.000 tỷ so với cuối năm 2024 và cũng là con số cao nhất trong lịch sử chứng khoán Việt Nam.

Nhiều công ty chứng khoán top đầu về hoạt động cho vay đều ghi nhận dư nợ tăng so với cùng kỳ và quý trước. Thậm chí, nhiều cái tên còn có dư nợ cho vay lập kỷ lục như TCBS, SSI, VPS, VPBankS, MBS, KIS VN,… vượt xa thời kỳ thị trường giao dịch bùng nổ khi VN-Index trên vùng đỉnh 1.500 hồi cuối 2021 đầu 2022.

Mức tăng dư nợ mạnh nhất sau quý đầu năm thuộc về VPS. Thời điểm cuối quý 1, dư nợ cho vay tại CTCK này ở mức hơn 18.300 tỷ đồng, tăng 5.800 tỷ so với cuối năm 2024. SSI, TCBS, VPBankS, KIS VN là những cái tên ghi nhận dư nợ cho vay tăng mạnh, hàng nghìn tỷ. Ngược lại, Vietcap, Mirae Asset và HSC bị thu hẹp hoạt động cho vay sau quý đầu năm 2025.

Toàn thị trường có 10 công ty chứng khoán ghi nhận dư nợ cho vay trên 10.000 tỷ đồng, nhiều hơn 2 cái tên so với thời điểm cuối năm 2024. Trong đó, 2 công ty chứng khoán có dự nợ trên 1 tỷ USD là TCBS và SSI. Đáng chú ý, TCBS là công ty chứng khoán đầu tiên trong lịch sử có dư nợ cho vay vượt mức 30.000 tỷ đồng.

Thời gian qua, các công ty chứng khoán đã có nhiều động thái tăng vốn qua đó củng cố nguồn lực để mở rộng hoạt động cho vay và đáp ứng nhu cầu Non Pre-funding của tổ chức nước ngoài. Với làn sóng tăng vốn đã, đang và sẽ diễn ra, không loại trừ khả năng Việt Nam sẽ sớm có thêm công ty chứng khoán dư nợ tỷ USD.

Đáng chú ý, dư nợ margin tăng vọt, lập kỷ lục mới ngay trước nhịp giảm sâu của thị trường đầu tháng 4. VN-Index mất hơn 220 điểm, lùi xuống đáy 15 tháng dưới mốc 1.100 điểm, vốn hóa toàn thị trường có lúc bị "thổi bay" 1,2 triệu tỷ đồng. Tình trạng force sell trên diện rộng khiến hàng loạt cổ phiếu giảm sàn la liệt. Tuy nhiên, sau đó cầu bắt đáy đã nhập cuộc đưa thị trường hồi phục trở lại.

Margin tăng mạnh trong quý đầu năm góp phần thúc đẩy thanh khoản thị trường cải thiện. Giá trị khớp lệnh bình quân trên HoSE liên tục tăng lên mức trên 18.000 tỷ/phiên trong tháng 3. Xu hướng này tiếp tục được duy trì thậm chí còn bùng nổ hơn trong tháng 4 khi thị trường có nhiều biến động mạnh.

Thực tế, ngoài nhu cầu sử dụng đòn bẩy của nhà đầu tư cá nhân, dư nợ cho vay tại các công ty chứng khoán còn đến từ hoạt động vay deal của các cổ đông lớn, lãnh đạo doanh nghiệp nhằm huy động vốn khi kênh tín dụng ngân hàng và trái phiếu doanh nghiệp gặp khó khăn. Việc cầm cố cổ phiếu để vay vốn dễ dàng hơn nhiều so với thế chấp tài sản khác để vay ngân hàng hay phát hành trái phiếu, thúc đẩy xu hướng “ngân hàng hoá” (shadow banking) các công ty chứng khoán.

Theo nhiều chuyên gia, đà tăng dư nợ cho vay tại nhóm nhà đầu tư cá nhân hiện chỉ chiếm một phần, còn lại sẽ đến từ các tổ chức và “tay to” trên thị trường. Một phần dòng vốn này không hoàn toàn chảy vào thị trường mà được sử dụng cho các mục đích khác. Điều này dẫn đến rủi ro khi thị trường biến động mạnh theo chiều hướng không thuận lợi, tình trạng force sell có thể trở nên trầm trọng hơn.