Việc Nhà Trắng vô tình mời một nhà báo vào nhóm chat bàn kế hoạch không kích Houthi đang gây sốc trong chính quyền, đặt ra câu hỏi về tính chuyên nghiệp của họ.
Nhà Trắng ngày 24/3 xác nhận về một sự cố an ninh chưa từng có tiền lệ, khi một nhà báo được mời vào nhóm chat của các quan chức chính phủ cấp cao, trong đó có Phó tổng thống JD Vance, Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth và Cố vấn An ninh Quốc gia Mike Waltz, để thảo luận về kế hoạch tác chiến chống lại lực lượng Houthi ở Yemen.
Theo đó, Jeffrey Goldberg, tổng biên tập Atlantic, đã nhận được lời mời tham gia nhóm chat "Houthi PC small group" trên ứng dụng nhắn tin Signal hôm 13/3. Khi tham gia nhóm chat, Goldberg mới biết rằng các quan chức cấp cao của chính quyền Tổng thống Donald Trump đang thảo luận về chiến dịch tập kích Houthi sắp diễn ra.
Pete Hegseth (phải) ngồi bên cạnh Cố vấn An ninh Quốc gia Michael Waltz trong phiên điều trần phê chuẩn chức vụ Bộ trưởng Quốc phòng của ông trước Ủy ban Quân vụ Thượng viện hôm 14/1. Ảnh: AFP
Trong nhóm chat, ông Waltz đã chỉ đạo cấp phó Alex Wong thiết lập "đội mãnh hổ" để điều phối chiến dịch. Bộ trưởng Quốc phòng Hegseth gửi thông tin về các đòn không kích, gồm "mục tiêu, vũ khí mà Mỹ triển khai và trình tự tấn công" vào nhóm.
Hai ngày sau, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Waltz thông báo quân đội nước này đã tiến hành đòn không kích hiệp đồng áp đảo, hạ nhiều chỉ huy Houthi. Bộ trưởng Quốc phòng Hegseth nói Washington sẽ tiếp tục không kích "không ngừng nghỉ" nhằm vào Houthi cho đến khi nhóm dừng hoạt động quân sự trên Biển Đỏ.
Đây là chiến dịch không kích đầu tiên nhằm vào nhóm vũ trang Houthi ở Yemen từ khi Tổng thống Donald Trump trở lại Nhà Trắng.
Hiện chưa rõ lý do Goldberg, một nhà báo không liên quan đến hoạt động an ninh của chính phủ Mỹ, lại được mời vào nhóm chat mật. Nhà Trắng cũng chưa giải thích vì sao họ lại thảo luận về thông tin quốc phòng nhạy cảm trên một ứng dụng nhắn tin dân sự, không phải nền tảng bảo mật đã được chính phủ phê duyệt.
Sự cố đặt ra câu hỏi liệu hành động của các quan chức Nhà Trắng có gây rủi ro nghiêm trọng cho an ninh quốc gia Mỹ hay không, đồng thời tạo ra cú sốc trong chính quyền, theo các nguồn tin am hiểu vấn đề.
Nhiều quan chức nói họ cảm thấy "choáng váng, không thể tin nổi" với những gì đã xảy ra. Giới chuyên gia trong khi đó bày tỏ thất vọng sâu sắc, lưu ý việc thảo luận kế hoạch quân sự trên một nền tảng nhắn tin thông thường được sử dụng rộng rãi trên toàn cầu như Signal, sẽ tạo ra rủi ro đáng kinh ngạc đối với an ninh quốc gia, có nguy cơ gây nguy hiểm tới tính mạng các quân nhân Mỹ.
Các quan chức chính quyền cho hay họ chưa từng biết đến trường hợp nào mà Signal được dùng để truyền thông tin mật hay thảo luận về hoạt động quân sự. Signal là ứng dụng mã nguồn mở, nơi tin tặc hoàn toàn có khả năng xâm nhập các cuộc trò chuyện, đặc biệt là với các quan chức cấp cao.
Thực tế, chính phủ Mỹ có một số hệ thống để trao đổi thông tin mật, như mạng lưới Bộ định tuyến Giao thức Internet Bí mật (SIPR) hay Hệ thống Truyền thông Tình báo Liên quân Toàn cầu (JWICS). Các quan chức cấp cao như Bộ trưởng Quốc phòng, Phó tổng thống, Ngoại trưởng... đều có quyền truy cập vào những hệ thống này hầu như mọi lúc. Vì vậy, việc họ dùng Signal để thảo luận kế hoạch tác chiến nhạy cảm khiến không ít người cảm thấy khó hiểu.
Theo một báo cáo được công bố hồi tháng trước từ công ty bảo mật Mandiant thuộc Google, các điệp viên có liên hệ với Nga từng cố gắng đột nhập vào tài khoản Signal của quân nhân Ukraine bằng cách đóng giả làm nhân viên đến từ ứng dụng.
Các chuyên gia an ninh cho biết việc các quan chức dùng ứng dụng bên ngoài để chia sẻ thông tin mật và vô tình thêm người lạ vào nhóm chat có thể vi phạm Đạo luật Gián điệp của Mỹ. Đây là luật từng được Bộ Tư pháp dưới thời tổng thống Joe Biden sử dụng để truy tố ông Trump vì lưu trữ tài liệu mật tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago sau khi kết thúc nhiệm kỳ đầu tiên.
Theo các cựu quan chức Bộ Tư pháp, trong những trường hợp bình thường, sai lầm như vậy sẽ thúc đẩy Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) và bộ phận an ninh quốc gia của Bộ Tư pháp vào cuộc.
Nhưng điều đó khó xảy ra trong trường hợp này, phần vì một số quan chức cấp cao chính quyền Trump tham gia nhóm chat Signal sẽ là những người đưa ra yêu cầu điều tra.
Theo các quan chức chính quyền hiện tại và trước đây, nếu những nhân viên chính phủ cấp thấp hơn mắc sai sót tương tự, chắc chắn họ sẽ phải chịu hậu quả, như mất quyền miễn trừ an ninh. Các quy định của Lầu Năm Góc nêu rõ những ứng dụng nhắn tin, trong đó có Signal, "không được phép truy cập, truyền tải, xử lý thông tin không công khai thuộc Bộ Quốc phòng".
"Ai đó cần phải bị sa thải", cựu bộ trưởng quốc phòng kiêm giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) Leon Panetta nói với CNN. "Việc một nhà báo được thêm vào nhóm chat đó là sai lầm nghiêm trọng".
Ông lưu ý nếu người được thêm là ai khác không phải Goldberg, họ "có thể tiết lộ thông tin ngay lập tức cho lực lượng Houthi ở Yemen, cảnh báo rằng nhóm sắp bị tấn công hoặc Houthi có thể tấn công phủ đầu các khí tài của Mỹ ở Biển Đỏ".
Các quan chức Lầu Năm Góc cũng bày tỏ bất ngờ khi kênh trò chuyện Signal được Nhà Trắng sử dụng cho những cuộc thảo luận nhạy cảm như vậy.
"Không, họ không thể làm thế", một quan chức quốc phòng giấu tên nói. "Thật khó tin!"
"Tại sao họ lại không sử dụng một hệ thống an ninh cấp cao, được bảo mật an toàn, để thảo luận về các kế hoạch tác chiến sắp xảy ra?", Mark Zaid, luật sư đại diện cho các quan chức an ninh quốc gia hiện tại và trước đây, đặt câu hỏi.
"Nếu một người lính làm mất vật dụng nhạy cảm nào đó, làm kính nhìn ban đêm hay vũ khí, anh ta chắc chắn sẽ phải chịu trách nhiệm", người phát ngôn Lầu Năm Góc Sean Parnell cho biết. "Các tiêu chuẩn tương tự và bình đẳng phải được áp dụng đối với những lãnh đạo quân sự cấp cao".
Bộ Quốc phòng thông báo họ đang mở cuộc điều tra về sự cố.
Các cựu quan chức tình báo Mỹ cũng thể hiện nỗi bàng hoàng, khó tin với sai sót như vậy của Nhà Trắng. Trong một bài đăng trên X, Susan Rice, cố vấn an ninh quốc gia dưới chính quyền Barack Obama, gọi sự cố này là "điều điên rồ".
"Không ai có thể tưởng tượng được việc ủy ban lãnh đạo chủ chốt lại tổ chức họp trực tuyến và thảo luận về kế hoạch tác chiến tuyệt mật trên Signal", bà viết, sử dụng thuật ngữ thường dùng để chỉ nhóm các quan chức an ninh quốc gia cấp nội các.
"Họ đã phá vỡ mọi quy trình về việc bảo vệ tài liệu tác chiến trước một chiến dịch tấn công", một cựu quan chức tình báo giấu tên nhận xét.
Phát biểu tại Thượng viện, lãnh đạo phe thiểu số Chuck Schumer, thành viên đảng Dân chủ, đã kêu gọi lãnh đạo phe đa số John Thune tiến hành "một cuộc điều tra toàn diện" về sự việc.
Hạ nghị sĩ Dân chủ Jim Himes, thành viên cấp cao Ủy ban Tình báo Hạ viện, cho hay ông sẽ yêu cầu các quan chức cấp cao trả lời về sự cố Signal trong phiên điều trần về các mối đe dọa toàn cầu dự kiến diễn ra trong tuần này.
Hạ nghị sĩ Dân chủ Pat Ryan, thành viên Ủy ban Quân vụ Hạ viện, mô tả sự việc là "tệ hại đến mức không thể sửa chữa nổi".
Ngay cả các nghị sĩ Cộng hòa cũng thể hiện nỗi bàng hoàng. Don Bacon, thành viên Ủy ban Quân vụ Hạ viện, cho biết "việc vô tình gửi nhầm tin nhắn cho người khác là điều bình thường", nhưng sự cố Signal "rất đáng lo ngại". "Hành động không thể chấp nhận được là gửi những thông tin này qua các mạng không an toàn", ông nói.
Khi được hỏi về sự cố, thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa John Cornyn cho biết đây "rõ ràng là một mớ hỗn độn".
Tuy nhiên, Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson đã hạ thấp mức độ nghiêm trọng của sự việc.
"Tôi nghĩ mọi người đều thấy rằng các quan chức cấp cao đang làm công việc của họ, làm tốt và thực hiện kế hoạch một cách chính xác", ông nói với CNN. "Rõ ràng một số điện thoại lạ vô tình đã được thêm vào cuộc trò chuyện đó, nhưng họ sẽ tìm ra vấn đề và đảm bảo rằng điều đó không xảy ra nữa".
Vũ Hoàng (Theo CNN, Politico, Foreign Policy)
