Nông dân 'bẻ kèo', các nhà xuất khẩu cà phê của Brazil lao đao

20:20 06/03/2025

Kinh tế Sài Gòn Online

Hai nhà xuất khẩu cà phê Atlantica và Cafebras cùng công ty mẹ Montesanto Tavares Group ở Brazil vừa nộp đơn xin bảo hộ phá sản do gặp khó khăn về dòng tiền.

Các vấn đề tài chính của các công ty này nảy sinh khi nông dân "bẻ kèo" (vi phạm hợp đồng đã ký để bán giá cao hơn cho các bên mua khác), giá cà phê tăng vọt và đồng real của Brazil mất giá so với đồng đô la Mỹ.

• Siêu thị ở châu Âu bắt đầu khan cà phê vì chi phí cao
• Đằng sau đà tăng giá chóng mặt của cà phê arabica

Trong thông báo vào cuối tuần trước, các công ty trên cho biết đã nộp đơn xin bảo hộ phá sản ra tòa án ở thành phố Belo Horizonte, bang Minas Gerais nhằm tái cấu trúc các khoản nợ tổng cộng 2,212 tỉ real (368,54 triệu đô la Mỹ). Atlantica là một trong những nhà xuất khẩu cà phê lớn, chiếm khoảng 8% doanh số xuất khẩu cà phê hàng năm của Brazil.

Theo thông báo, việc các nông dân không giao cà phê theo hợp đồng đã ký khiến tình tình tài chính trở nên không bền vững. Bên cạnh đó, giá tăng giá mạnh của cà phê arabica và tình trạng mất giá của đồng real so với đô la kể từ cuối cuối năm ngoái càng làm gia tăng áp lực lên tình hình tài chính.

Trong bối cảnh giá cà phê arabica tăng lên các mức cao kỷ lục mới và cao hơn gấp đôi so với một năm trước, nhiều nông dân ở Brazil quyết định phá vỡ hợp đồng bán cà phê cho các công ty kinh doanh cà phê để bán cho các bên mua khác với giá cao hơn nhiều.

Giá cà phê arabica tương lai chạm mức cao kỷ lục 4,3 đô la Mỹ/pound (0,453 kg) vào ngày 13-2 và hiện tại vẫn duy trì trên mức 4 đô la/pound. Giá tăng mạnh cũng khiến phía ngân hàng yêu cầu các công ty kinh doanh cà phê ký quỹ cao hơn để phòng ngừa mức thua lỗ lớn tiềm tàng ở các hợp đồng phái sinh.

Cuộc khủng hoảng bắt nguồn từ việc các công ty trên bán khống hợp đồng tương lai cà phê khi không nắm giữ cà phê, với kỳ vọng giá sẽ giảm trước khi giao hàng. Tuy nhiên, thay vì giảm, giá cả vẫn tiếp tục tăng vọt trên cả thị trường quốc tế và Brazil. Kết quả là, một số công ty bị mất dòng tiền, gặp khó khăn tài chính hoặc vỡ nợ hợp đồng tương lai.

Nhiều nông dân không giao khối lượng cà phê theo hợp đồng, buộc Montesanto Tavares phải mua cà phê với giá cao hơn trên thị trường thực tế để thực hiện hợp đồng bán hàng.

Để thực hiện các giao dịch mua khẩn cấp này, Montesanto Tavares buộc phải tạm ứng trước dựa trên hợp đồng ngoại hối với các ngân hàng. Tuy nhiên, tình hình tài chính của công ty càng tồi tệ hơn khi giá cà phê tiếp tục tăng.

Vào tháng 12 năm ngoái, Atlantica và Cafebras của Montesanto Tavares được tòa án chấp nhận ân hạn nợ trong 60 ngày để thương lượng lại nợ với các ngân hàng và các chủ nợ khác. Rốt cục, nỗ lực này không thành công.

Gần đây, ngân hàng Banco Votorantim, một trong những chủ nợ của Montesanto Tavares, được tòa cho phép tịch biên bất động sản và xe cộ thuộc công ty này để thu hồi nợ.

Tháng trước, Central do Cafe, một công ty thương mại cà phê ở Muzambinho, bang Minas Gerais thông báo tạm ngừng hoạt động để đánh giá tình hình tài chính và tìm cách thương lượng lại các khoản nợ. Công ty này mua cà phê từ nông dân địa phương để bán lại cho các nhà rang xay và nhà xuất khẩu.

Năm ngoái, Cooxupé, hợp tác xã cà phê lớn nhất Brazil cảnh báo những thách thức do cà phê tăng giá, trong đó có việc nông dân phá vỡ hợp đồng giao cà phê đã ký kết với giá thấp hơn trước đó. Trong khi Cooxupé có thể quản lý tình hình nhờ cấu trúc hợp tác xã và quy mô lớn, các nhà xuất khẩu nhỏ dễ tổn thương hơn vì không có các lợi thế này.

Nhiều chuyên gia trong ngành cảnh báo, cuộc khủng hoảng có thể chưa kết thúc. Theo Vicente Zotti, đối tác của công ty tư vấn và môi giới hàng hóa Pine Agronegócios, nguy cơ xảy ra bất ổn tài chính tiếp theo đối với các nhà kinh doanh cà phê ở Brazil vẫn còn cao.

“Có vẻ như vẫn còn nhiều rủi ro ở phía trước. Nếu giá cà phê tương lai tiếp tục tăng, áp lực thanh lý hợp đồng bán khống và lệnh gọi ký quỹ sẽ càng gây khó khăn cho các công ty kinh doanh cà phê ở Brazil”, Zotti nói.

Khi giá cà phê tương lai tăng bất thường, các nhà giao dịch có vị thế bán khống phải mua lại hợp đồng ở mức giá cao hơn. Lệnh gọi ký quỹ là yêu cầu nộp thêm tiền ký quỹ của sàn giao dịch đối với các nhà giao dịch để trang trải cho rủi ro thua lỗ ở các vị thế bán khống sử dụng đòn bẩy.

Theo Fernando Maximiliano, nhà phân tích thị trường cà phê của StoneX, những thách thức chính mà các nhà giao dịch đối mặt là hạn chế về thanh khoản, lãi suất cao và khả năng tiếp cận tín dụng hạn chế.

Ricardo Schneider, chủ tịch Trung tâm thương mại cà phê Minas Gerais (CCCMG) tin rằng, cuộc khủng hoảng hiện tại sẽ không trở nên tồi tệ hơn. Tuy nhiê, ông thừ nhận, căng thẳng tài chính chưa từng có đang ảnh hưởng đến ngành, có thể làm tăng chi phí hoạt động và làm giảm biên lợi nhuận của các công ty kinh doanh cà phê.

 Theo Reuters, Bloomberg, Datamar News