Chiêu thức kép của ông Putin đối với Mỹ và Ukraine trong vấn đề ngừng bắn

Chưa bao giờ vấn đề ngừng bắn và hòa đàm cho xung đột Nga - Ukraine lại được bàn nhiều như hiện nay. Nhiều dấu hiệu cho thấy Tổng thống Nga Putin đang khéo léo áp dụng chiêu thức kép với cả Mỹ và Ukraine trong vấn đề này.

Ông Putin theo đuổi hai mục tiêu cùng một lúc

Trong tháng 3/2025, Tổng thống Mỹ Trump tuyên bố ông muốn có lệnh ngừng bắn giữa Nga và Ukraine . Đội đàm phán của Ukraine thì đã nhất trí với đề xuất đình chiến trong 30 ngày trong những cuộc đàm phán với phía Mỹ tại Saudi Arabia. Còn Tổng thống Nga Putin nói rằng ông chấp nhận ý tưởng đó nhưng là với một số điều kiện nhất định cần được đáp ứng.

Những điều kiện mà ông Putin nêu thực ra không nhỏ chút nào, có khả năng khiến một lệnh ngừng bắn trở nên xa vời, chưa nói đến một nền hòa bình lâu dài.

Điều kiện mà ông Putin đưa ra cho một lệnh ngừng bắn tiềm tàng với Kiev bao gồm: Ukraine phải ngừng tuyển tân binh, ngừng huấn luyện binh sĩ và ngừng nhập vũ khí trong thời gian tạm ngừng bắn. Ngoài ra, Tổng thống Putin còn chỉ ra rằng cần có cơ chế giám sát các vi phạm đối với lệnh ngừng bắn. Nói cách khác, ông không muốn Ukraine tranh thủ thời gian ngừng bắn để chuẩn bị lực lượng cho chiến sự sau đó.

Nga rất bức xúc với việc lực lượng vũ trang Ukraine chiếm giữ lãnh thổ của Nga bên trong tỉnh Kursk . Năm ngoái (2024), có lần giới chức Nga tuyên bố rằng việc thương lượng với Ukraine là bất khả thi nếu quân đội Ukraine vẫn đóng tại Kursk.

Trước đây, Tổng thống Nga Putin kiên quyết phản đối ý tưởng đình chiến. Ông coi việc tạm ngưng chiến sự sẽ có lợi cho lực lượng Ukraine trong lúc Nga đang nắm thế thượng phong trên chiến trường.

Nhưng khi phía Mỹ làm trung gian cho một lệnh ngừng bắn 30 ngày và đề xuất điều đó với Tổng thống Putin, ông đã mềm hóa sự phản đối của mình. Có lẽ Tổng thống Putin vừa muốn duy trì quan hệ ấm lên với Washington, vừa muốn theo đuổi mục tiêu trên chiến trường.

Sự khéo léo của ông Putin và điện Kremlin

Tổng thống Mỹ Trump đã tạo ra nhiều áp lực lên Tổng thống Ukraine Zelensky, với đỉnh điểm là cuộc khẩu chiến nảy lửa giữa hai ông ngay tại Nhà Trắng vào ngày 28/2/2025. Tuy nhiên, ông Trump gần như chưa ép Tổng thống Nga Putin phải nhượng bộ đáng kể. Ông Trump mới chỉ đề nghị ông Putin tha cho hàng ngàn binh sĩ Ukraine được cho là bị quân đội Nga bao vây tại tỉnh Kursk.

Ông Putin đã phản ứng rất nhã nhặn với đề xuất của ông Trump. Ông Putin nói rằng sẽ bảo toàn mạng sống cho các quân nhân Ukraine nếu họ chấp nhận đầu hàng.

Không những vậy, Tổng thống Putin còn ca ngợi Tổng thống Trump là “đang làm mọi thứ” để cải thiện quan hệ giữa Mỹ và Nga.

Những chi tiết này tạo ra ấn tượng rằng chính trị gia lão luyện Putin một lần nữa lại đang giành lợi thế trước người đồng cấp Mỹ.

Nhà phân tích chính trị Volodymyr Fesenko tại Kiev nhận định: “Ông Putin rất lợi hại khi ông trực tiếp nói chuyện với ông Trump… Ông Putin biết cách lấy lòng ông Trump, biết cách đưa ra lời ngợi khen. Và rồi ông Putin thuyết phục ông Trump rằng rắc rối là đến từ phía người Ukraine”.

Nhiều nhà quan sát cho rằng câu trả lời đậm chất Putin “có nhưng mà” đối với đề xuất đình chiến của Mỹ thực chất là câu trả lời “không” - được chuẩn bị một cách khéo léo, chặt chẽ.

Nhà phân tích chính trị Tatiana Stanovaya nói: “Phía Nga cố gắng không bác bỏ hoàn toàn đề xuất của Mỹ, vì nếu làm thế, họ sẽ phá hỏng mối quan hệ với ông Trump và làm phức tạp thêm tình hình. Do vậy, họ phải nói “vâng, chúng tôi đồng ý, nhưng mà…”. Song những ý từ kế tiếp phía sau chữ “nhưng mà” lại là những yêu cầu gai góc, khó khả thi”.

Theo bà Stanovaya, Nga chưa sẵn lòng cho một lệnh ngừng bắn và họ chỉ đang quan tâm đến đàm phán để tìm ra một giải pháp cuối cùng có lợi cho điện Kremlin. “Nga không muốn một lệnh ngừng bắn vô điều kiện - họ đã nói như vậy trong thời gian dài”.

Bà Stanovaya cho rằng Tổng thống Nga Putin vẫn tin rằng có một nước “Ukraine thực sự” tồn tại song song với chế độ của Tổng thống Zelensky cùng những nhân vật cứng rắn tại Kiev và rằng những con người Ukraine chân chính kia muốn có quan hệ tốt đẹp với Nga.

Tránh lặp lại kịch bản Minsk 2, Nga tăng cường bài binh bố trận

Cựu lính thủy quân lục chiến Mỹ Brian Berletic mới đây nhận định: “Mỹ và châu Âu háo hức hối thúc một lệnh ngừng bắn tạm thời và tạo những điều kiện giúp lực lượng Ukraine phục hồi, tái tổ chức, tái vũ trang rồi khởi động lại chiến sự trong tương lai.

Ông Berletic chỉ ra rằng đề xuất của Mỹ về ngừng bắn trong một tháng đã “gạt sang bên lề” “các nguyên nhân gốc rễ của cuộc xung đột này”. Thực tế, phía Nga thường gắn nỗ lực giải quyết xung đột Ukraine với việc cải thiện tổng thể mối quan hệ giữa Nga và Mỹ.

Trong khi đó, Tổng thống Ukraine Zelensky hôm 15/3/2025 tố Tổng thống Nga Putin đang cố gắng bao vây quân Ukraine tại tỉnh Kursk nhằm nâng cao vị thế của mình trong lúc có những cuộc đàm phán về ngừng bắn.

Nga tuyên bố đã chiếm được thị trấn Sudzha ở Kursk vào ngày 12/3. Bộ Tổng tham mưu quân đội Ukraine không bình luận công khai về việc này nhưng một bản đồ chiến trận do họ công bố vào sáng 15/3 cho thấy Sudzha đã nằm bên ngoài lãnh thổ do Ukraine kiểm soát bên trong tỉnh Kursk.

Kremlin vẫn đang đẩy mạnh tiến công ở Kursk nhằm giành lại toàn bộ lãnh thổ của họ tại đây và có dấu hiệu kéo dài đàm phán về một lệnh đình chiến do cả Mỹ và Ukraine đề xuất.

Tổng thống Putin ngày 14/3 kêu gọi lực lượng Ukraine tại Kursk hãy hạ vũ khí đầu hàng để được tha mạng.

Quân Nga vẫn đang nỗ lực tăng cường khóa chặt lính Ukraine ở Kursk bằng cách tiến vào tỉnh Sumy của Ukraine.

Một số quan chức Ukraine giấu tên tiết lộ rằng việc Nga nâng cao năng lực tập kích vào con đường nối từ Sudzha vào lãnh thổ Ukraine đã khiến cho việc quân Ukraine rút lui khỏi Kursk trở nên nguy hiểm. Hiện không rõ còn bao lính Ukraine tại Kursk tính đến ngày 14/3. Trong những tuần gần đây, nhiều quân nhân Ukraine đã rút lui khỏi đây.

Nga đang tập trung lực lượng dọc theo biên giới với Ukraine, giữa các tỉnh Kursk (Nga) và Sumy (Ukraine). Phía Ukraine coi đây là dấu hiệu Nga sắp mở một cuộc tiến công lớn xuyên biên giới nhằm cô lập hoàn toàn lực lượng Ukraine tại Kursk. Giới chức Ukraine cho biết thêm, những ngày gần đây, Nga đã tung những nhóm tấn công nhỏ thực hiện trinh sát và đánh thăm dò vào phòng tuyến Ukraine.