Châu Âu tự bảo vệ mình thế nào nếu không có Mỹ giúp?

Sáng kiến gây tranh cãi của Tổng thống Mỹ Donald Trump nhằm chấm dứt cuộc xung đột ở Ukraine đã khơi lại vấn đề tồn tại từ lâu về cách châu Âu phòng thủ ra sao nếu không có Mỹ hỗ trợ.

Theo DW, chiến thuật sử dụng các đe dọa để có được những gì muốn có trong chính trị và kinh doanh của Tổng thống Mỹ Donald Trump là điều mà các nhà lãnh đạo chính trị trên toàn cầu đang dần quen. Tuy nhiên, thỏa thuận chấm dứt xung đột ở Ukraine mà ông Trump dường như đang đàm phán ngầm với Tổng thống Nga Putin đã khiến các nhà lãnh đạo chính phủ, đặc biệt là ở châu Âu, lo ngại. Họ cho rằng ông Trump có thể rút lại sự bảo vệ của quân đội Mỹ đối với lục địa này.

Thủ tướng Anh Keir Starmer đã đáp lại những lo ngại này bằng tuyên bố tăng ngân sách quốc phòng của Anh lên 2,5% GDP vào năm 2027, so với mức 2,3% hiện tại. Ông nhấn mạnh, khoản đầu tư này sẽ được tiếp nối bằng việc chi tiêu cho quốc phòng nhiều hơn trong những năm tới. Ngoài ra, nó sẽ phản ánh cam kết của Anh trong việc đảm bảo hòa bình và công bằng lâu dài ở Ukraine cũng như nhu cầu châu Âu phải hành động vì lợi ích của an ninh chung của lục địa.

Tại Đức, các nhà lãnh đạo chính trị đang vật lộn nhằm tìm ra câu trả lời cho lời kêu gọi của Thủ tướng Anh về một "liên minh sẵn sàng" của châu Âu, tự mình nắm quyền phòng thủ của châu lục này.

Sau cuộc tổng tuyển cử gần đây, lãnh đạo của liên minh bảo thủ CDU/CSU - Thủ tướng dự kiến của Đức Friedrich Merz đang đàm phán với đảng Dân chủ Xã hội của Thủ tướng sắp mãn nhiệm Olaf Scholz để thành lập chính phủ mới. Trọng tâm của các cuộc đàm phán là nới lỏng các quy tắc vay nợ nghiêm ngặt của Đức để cấp tiền cho chi tiêu quốc phòng cao hơn.

Trong nhiều thập niên, các nước châu Âu là thành viên của NATO đã dựa vào Mỹ - cường quốc kinh tế lớn nhất và mạnh nhất của liên minh, để gánh vác gánh nặng chính về quốc phòng của lục địa. Hiện giờ, các nhà lãnh đạo châu Âu đang cân nhắc cách ứng phó với khả năng NATO sụp đổ nếu không còn sự trợ giúp của Mỹ.

Rafael Loss, chuyên gia về an ninh và quốc phòng tại Hội đồng quan hệ đối ngoại châu Âu (ECFR) cho biết, ông tin rằng nguy cơ "quân Nga sẽ đóng ở bên ngoài Berlin ngay ngày mai" là chưa thể xảy ra. Tuy nhiên, ông cảnh báo Nga muốn làm NATO và EU rạn nứt để giành quyền thống trị quân sự đối với châu Âu.

Các nhà kinh tế thuộc viện nghiên cứu Bruegel có trụ sở ở Brussels, Bỉ tính toán rằng viện trợ quân sự Mỹ dành cho Ukraine trong năm 2024 là 20 tỷ Euro trong tổng số 42 tỷ Euro. Như vậy, để thay thế Mỹ, châu Âu chỉ phải chi thêm 0,12% GDP và đây là một con số khả thi.

Viện Bruegel thậm chí đã phác thảo những gì châu Âu cần để tránh thiếu hụt khả năng phòng thủ nếu Mỹ rời NATO. Ngoài việc thay thế các lữ đoàn chiến đấu, tàu bè, máy bay, châu Âu cần tăng cường khả năng về tình báo, liên lạc, cơ sở hạ tầng chỉ huy cần thiết để triển khai các đơn vị quân sự quy mô lớn và phức tạp.

>> Lãnh đạo châu Âu họp khẩn sau khi Mỹ ngừng viện trợ Ukraine