Bài toán 'Xuân vận 2024' của Trung Quốc

Kỳ “Xuân vận” (Chunyun) năm nay bắt đầu từ ngày 26-1 đến 5-3. Trong 40 ngày này, khoảng 1,8 tỉ lượt người hay chuyến đi sử dụng các phương tiện khác nhau. Con số này thấp hơn 300 triệu chuyến, giảm 14% so với con số ước đoán của Tết Nguyên đán 2023. Xuân vận vẫn luôn được xem là cuộc di dân đông đảo nhất thế giới mỗi năm.

• Trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn ở Trung Quốc tăng vọt trong năm 2024
• Các đồng tiền châu Á suy yếu so với đô la do kinh tế Trung Quốc trì trệ

Số liệu của Xuân vận 2024 được công bố cùng lúc với các nỗ lực thúc đẩy du lịch trong và ngoài nước của Trung Quốc, với doanh số có thể đạt 107 tỉ đô la.

Sức mua yếu, nhưng doanh nghiệp kỳ vọng doanh số tăng

Năm nay, lần đầu tiên chính phủ cũng đưa vào thống kê Xuân vận các lượt di chuyển bằng xe hơi, với khoảng 9 tỉ lượt, mức cao kỷ lục. Sự hồi phục chậm chạp của kinh tế sau Covid và sụ phụ thuộc vào xe hơi cá nhân để di chuyển cho thấy người tiêu dùng đang siết chặt hầu bao. Đặc biệt là khi các cao tốc miễn phí cho xe hơi, số người lái xe sẽ nhiều hơn. Nhưng một số nhà phân tích đã tỏ ra hoài nghi về con số 9 tỉ.

Sân bay quốc tế Hồng Kiều ở Thượng Hải hôm 26-1 đông nghịt người trở về quê và khách đi du lịch với những chiếc va li lớn. “Tôi sẽ một tháng tại quê nhà An Huy. Tôi rất mong được gặp lại gia đình và bạn bè”, một công nhân 30 tuổi đang làm việc ở Thượng Hải nói.

Nhu cầu đi lại hàng không đang hồi phục. Theo Cục Hàng không Dân dụng Trung Quốc, số lượng hành khách quốc tế trên các hãng hàng không thương mại trong tháng 12 chỉ bằng hơn 60% tổng số so với cùng thời gian năm 2019. Số lượng hành khách đi máy bay nội địa trong tháng 12 tăng 0,4% so với cùng kỳ năm 2019.

Thị trường tài chính đã phản ánh mức tiêu dùng yếu. Theo BofA Securities, tỷ lệ giá trên thu nhập trong tương lai một năm của cổ phiếu ngành tiêu dùng Trung Quốc đại lục niêm yết ở Hồng Kông là 11,7 lần, mức thấp nhất mọi thời đại và thấp hơn một nửa mức trung bình lịch sử là 23 lần.

Chen Luo, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu tiêu dùng Trung Quốc tại BofA Securities ở Hồng Kông, cho biết: “Về cơ bản, thị trường không có manh mối nào về việc neo định giá trong tương lai nằm ở đâu. Niềm tin của người tiêu dùng yếu, cùng với áp lực giảm phát, có nghĩa là người tiêu dùng không sẵn sàng chi tiêu”.

Do đó, những kỳ nghỉ dài như nghỉ Tết Nguyên đán là “rất quan trọng”. Bởi Lou cho rằng, người dân “có xu hướng tập trung chi tiêu vào những ngày giáp Tết”.

Một số nhà phân tích thị trường đạt được sự đồng thuận rằng doanh số bán hàng dịp Tết Nguyên đán là tăng khoảng 4-6% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, không phải lúc nào chính phủ Trung Quốc cũng công bố số liệu thống kê. Luo tin rằng các thảo luận, dự báo về chi tiêu trong kỳ nghỉ đều dựa vào dữ liệu chính phủ công bố.

Nỗ lực thu hút khách với chính sách visa thông thoáng

Nền kinh tế đang chững lại, Trung Quốc đang tìm cách thúc đẩy du lịch và kinh doanh xuyên biên giới. Doanh nghiệp nhỏ và vừa của Trung Quốc được thúc giục “ra khơi”, đi tìm thị trường mới. Trong ba tháng qua, chính phủ Trung Quốc đã mở rộng đáng kể chương trình miễn thị thực cho du khách quốc tế.

Lượng xuất nhập cảnh ở cửa khẩu vẫn thấp hơn nhiều so với mức trước dịch Covid. Cục Quản lý nhập cư quốc (NIA) ghi nhận 35,5 triệu lượt nhập cảnh và xuất cảnh của công dân nước ngoài vào năm 2023, khoảng 36% so với con số năm 2019.

Trung Quốc đang trông chờ kỳ Xuân vận 2024. Tân Hoa Xã trích dẫn lời ông Dai Bin – Chủ tịch Học viện Du lịch Trung Quốc: Lượng khách Trung Quốc đi nước ngoài và khách quốc tế thăm Trung Quốc dịp Xuân vận này sẽ vượt quá 264 triệu lượt người, tạo doanh thu khoảng 107 tỉ đô la.

Trung Quốc hiện miễn visa trong 15 ngày cho công dân Pháp, Đức, Ý, Hà Lan và Tây Ban Nha… Tuần trước, Bắc Kinh đã bổ sung Ireland và Thụy Sĩ vào danh sách các quốc gia châu Âu được miễn visa nhập cảnh. Na Uy gần đây đã được thêm vào danh sách mở rộng gồm 54 quốc gia mà công dân có thể nhập cảnh mà không cần thị thực trong thời gian quá cảnh lên tới 144 giờ (6 ngày).

Trung Quốc cũng đang thu hút du khách châu Á. Từ tháng 12-2023 đến cuối tháng 12-2024, Trung Quốc sẽ cắt giảm 25% phí visa du lịch Trung Quốc cho nhiều nước, trong đó gồm Nhật Bản, Philippines, Việt Nam và Mexico. Trung Quốc đã miễn thị thực cho công dân Malaysia và đầu tháng này đạt hiệp định miễn thị thực song phương với Thái Lan.

Các nhà quan sát chính trị lưu ý rằng châu Âu là trọng tâm chiến lược của chính phủ Trung Quốc khi mối quan hệ với Mỹ vẫn còn băng giá. Wen-Ti Sung, thành viên liên kết tại Trung tâm Trung Quốc toàn cầu thuộc Hội đồng Atlantic tại Mỹ và giảng viên tại Đại học Quốc gia Australia, cho biết có một thông điệp quan trọng đằng sau những thay đổi về thị thực của Trung Quốc.

“Trung Quốc đang nới lỏng các hạn chế về thị thực. Đây là những tín hiệu mạnh mẽ cho thấy ai là khách VIP trong chính sách ngoại giao của họ. Với bên ngoài hay trên bình diện quốc tế, Trung Quốc thể hiện thái độ thân thiện. Trong nội bộ, đó là cách cảnh báo những chiến lang hãy tránh xe khách VIP', Wen nhận định khi để cập đến các nhà ngoại giao hay người phát ngôn chính phủ có giọng điệu cứng rắn khi phát biểu nơi công cộng.

Bắc Kinh dường như đang thực hiện một cách chọn lọc. Chẳng hạn, Nhật Bản và Singapore từng được hưởng miễn thị thực 15 ngày khi nhập cảnh Trung Quốc. Chính sách này sau đó bị hủy, rồi khôi phục với Singapore mà không với Nhật Bản. Vào ngày 9-2 sắp tới, tức ngày 30 Tết Nguyên đán, theo hiệp định song phương đã ký với Singapore, Trung Quốc sẽ mở rộng thời gian miễn visa cho công dân Singapore từ 15 ngày lên 30 ngày.

Theo Nikkei Asia, Caixin Global, China Daily, Straits Times