Ngay trong tuần đầu tháng 4/2025, thị trường ngoại hối chứng kiến loạt chuyển động: tỷ giá USD/VND tăng vọt, thanh khoản hệ thống ngân hàng được bơm ròng mạnh.
Dưới làn sóng biến động địa chính trị và chính sách thuế quan toàn cầu, nền kinh tế Việt Nam buộc phải thích ứng nhanh và linh hoạt. Trong bối cảnh Mỹ công bố các mức thuế nhập khẩu “sốc”, đặc biệt là mức 46% đánh lên hàng hóa Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã lựa chọn một chiến lược điều hành tỷ giá và thanh khoản đầy chủ động nhưng thận trọng.
Sự biến động của tỷ giá, lãi suất và dòng tiền không đơn thuần là phản ứng kỹ thuật mà đang phản ánh mức độ tái cấu trúc và điều chỉnh kỳ vọng của toàn thị trường.
Tỷ giá tăng vọt, thanh khoản hệ thống được “tiếp sức”
Theo Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế – Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam (MSB Research), từ ngày 31/3 đến 4/4/2025, tỷ giá trung tâm do NHNN công bố được điều chỉnh tăng tổng cộng 43 đồng, chốt tại 24.886 VND/USD. Trên thị trường liên ngân hàng, tỷ giá đóng cửa ở mức 25.785 VND/USD, tăng mạnh 201 đồng so với tuần trước – mức tăng tính theo tuần lớn nhất kể từ đầu năm. Tỷ giá thị trường tự do cũng tăng 75 đồng mỗi chiều, lên 25.935 – 26.035 VND/USD.
| Diễn biến tỷ giá USD/VND trên các thị trường từ tháng 4/2024 đến tháng 4/2025. Nguồn: VIRA, MSB Research. |
Song hành với đó, NHNN tiếp tục sử dụng công cụ thị trường mở (OMO) để điều tiết thanh khoản. Trong tuần, cơ quan điều hành chào thầu tổng cộng 221.000 tỷ đồng trên kênh cầm cố với các kỳ hạn từ 7 đến 91 ngày, lãi suất cố định 4,0%/năm.
Kết quả, có 63.262,71 tỷ đồng được các tổ chức tín dụng hấp thụ, trong khi có 49.964,11 tỷ đồng đáo hạn. Như vậy, NHNN đã bơm ròng 13.298,6 tỷ đồng vào thị trường, nâng tổng lượng tiền lưu hành qua kênh này lên 94.946,42 tỷ đồng – mức cao nhất kể từ đầu năm, trong bối cảnh không còn tín phiếu NHNN lưu hành.
| Tình hình bơm hút thanh khoản trên thị trường mở của NHNN tuần từ 31/3 đến 4/4/2025. Nguồn: VIRA, MSB Research. |
Lãi suất VND liên ngân hàng qua đêm (ON) tăng mạnh 0,48 điểm phần trăm lên 4,06%, trong khi các kỳ hạn 1W và 2W giảm nhẹ về 4,30% và 4,40%. Đây là biểu hiện điển hình của trạng thái “nén thanh khoản ngắn hạn” trong hệ thống, khi các tổ chức tín dụng giữ lại vốn để phòng ngừa rủi ro tỷ giá và lãi suất.
Đồng thời, lãi suất USD LNH tiếp tục tăng nhẹ ở tất cả các kỳ hạn, với ON đạt 4,32%, 1W là 4,39% và 1M đạt 4,49%, làm chênh lệch lãi suất VND – USD tiếp tục thu hẹp, tạo áp lực lên tỷ giá trong ngắn hạn.
| Diễn biến lãi suất liên ngân hàng và lợi suất trái phiếu Chính phủ tuần đầu tháng 4/2025. Nguồn: VIRA, MSB Research. |
Sức ép toàn cầu và hiệu ứng chính sách thuế của Mỹ
Ngày 02/04/2025, Tổng thống Mỹ Donald Trump bất ngờ tuyên bố áp mức thuế đối ứng với tất cả hàng hóa vào Mỹ, trong đó hàng hóa từ Việt Nam bị đánh thuế lên đến 46% – thuộc nhóm cao nhất trong danh sách các đối tác thương mại. Theo MSB Research, “đây là cú sốc chính sách tạo ra hiệu ứng kỳ vọng tiêu cực, khiến doanh nghiệp và nhà đầu tư lập tức tìm kiếm USD như tài sản phòng thủ”. Cú sốc này không chỉ dừng lại ở dòng vốn mà còn ảnh hưởng mạnh tới thị trường tài chính khác.
Thị trường chứng khoán Việt Nam lập tức phản ứng mạnh: VN-Index mất 106,79 điểm (-8,11%) trong tuần từ 31/3 đến 4/4; HNX-Index giảm 21,33 điểm (-8,91%) và UPCoM-Index mất 7,49 điểm (-7,59%). Khối ngoại bán ròng hơn 2.660 tỷ đồng trên cả ba sàn. Tâm lý nhà đầu tư bị ảnh hưởng rõ nét, khi làn sóng tháo chạy khỏi tài sản rủi ro lan rộng.
Cùng thời điểm, chỉ số Dollar Index (DXY) tăng 0,45% lên 103,47 điểm, phản ánh sức mạnh gia tăng của USD trên thị trường quốc tế. Trước áp lực tỷ giá nhưng không muốn đốt cháy đệm dự trữ ngoại hối, NHNN chọn chiến lược “giữ USD, bơm VND” – tức không bán ra ngoại tệ mà hỗ trợ thanh khoản nội tệ để ổn định mặt bằng lãi suất và kỳ vọng tỷ giá.
Theo dữ liệu từ Văn phòng nghiên cứu kinh tế vĩ mô ASEAN+3 (AMRO), quỹ dự trữ ngoại hối quốc gia hiện vẫn duy trì quanh mức 80 tỷ USD – một vùng đệm an toàn đáng kể.
Nội lực kinh tế là chốt chặn vững chắc
Bất chấp những cú sốc từ bên ngoài, nền tảng kinh tế Việt Nam vẫn duy trì ổn định và tích cực. Theo Cục Thống kê – Bộ Tài chính, GDP quý I/2025 tăng 6,93%, vượt mục tiêu 6,2–6,6% của Nghị quyết 01/NQ-CP. Trong đó, khu vực dịch vụ tăng 7,70%, công nghiệp – xây dựng tăng 7,42%, nông nghiệp tăng 3,74%. Ngành chế biến – chế tạo tiếp tục là động lực chính với mức tăng 9,28%.
Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) quý I/2025 tăng 3,22% – thấp hơn mục tiêu 4,5%, cho thấy áp lực lạm phát vẫn trong kiểm soát. Tăng trưởng tín dụng đạt 2,49%, phù hợp với mục tiêu điều hành. Dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) cũng là điểm sáng: vốn đăng ký đạt 10,98 tỷ USD (+34,7% so với cùng kỳ), vốn giải ngân đạt 4,96 tỷ USD – mức cao nhất 5 năm. Cán cân thương mại quý I thặng dư 3,16 tỷ USD, giúp bổ sung nguồn cung ngoại tệ bền vững.
Trên cơ sở đó, NHNN không phát hành tín phiếu mới và điều hành tỷ giá trung tâm theo hướng tiệm tiến. Tại Hội nghị trực tuyến Chính phủ với địa phương, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Thị Hồng cho biết “NHNN sẽ theo dõi rất sát diễn biến thị trường để điều hành các công cụ, giải pháp với thời điểm và liều lượng hợp lý, đặc biệt cân nhắc hài hoà giữa ổn định tỷ giá và mục tiêu giảm lãi suất”. Ngoài ra, tại Hội nghị thúc đẩy tăng trưởng tín dụng mới đây, bà Mai Thị Trang - Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách Tiền tệ NHNN, cũng nhấn mạnh rằng: “Chính sách thuế quan của Mỹ gây áp lực lên tỷ giá nhưng NHNN cam kết bơm thanh khoản kịp thời, tạo điều kiện giảm lãi suất”.
Nhìn chung, thị trường ngoại hối Việt Nam đang vận hành theo tín hiệu cung – cầu thực tế, phản ánh kỳ vọng, điều chỉnh hợp lý dưới sự điều tiết mềm dẻo của cơ quan quản lý. Trong bối cảnh toàn cầu còn nhiều bất định, chính sách điều hành linh hoạt, cùng nội lực kinh tế mạnh mẽ chính là chốt chặn giúp Việt Nam vững vàng giữ ổn định thị trường và củng cố niềm tin của nhà đầu tư.
>> Ngành ngân hàng bước vào 'cuộc đua' Basel III: Vì sao tăng vốn lại cấp bách đến vậy?
