Trung Quốc vừa ấn định tỷ giá đồng Nhân dân tệ ở mức yếu nhất trong 18 tháng qua, hé lộ dấu hiệu đầu tiên rằng "gã khổng lồ châu Á" có thể đang chuẩn bị cho một chiến lược mới để đối phó với cuộc chiến thương mại đang ngày càng leo thang với Mỹ.
Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBOC) đã quyết định hạ tỷ giá trung tâm xuống dưới mốc 7.2 đổi 1 USD vào ngày 08/04, là mức yếu nhất kể từ tháng 9/2023. Quyết định này đã khiến đồng Nhân dân tệ suy yếu cả ở nội địa lẫn nước ngoài, dù đồng USD đều suy giảm so với hầu hết đồng tiền lớn khác kể từ khi Tổng thống Donald Trump công bố thuế đối ứng vào tuần trước.
Diễn biến của đồng Nhân dân tệ và tỷ giá trung tâm do PBOC ấn định
Theo tờ Financial Times, nếu đồng Nhân dân tệ mất giá đáng kể, căng thẳng thương mại toàn cầu sẽ leo thang trầm trọng vì các quốc gia khác sẽ chịu áp lực phải thực hiện các đợt phá giá cạnh tranh. Tuy nhiên, nhiều nhà kinh tế tin rằng Bắc Kinh khó có thể đi xa đến mức đó bởi vì việc phá giá đồng Nhân dân tệ sẽ có nguy cơ gây ra dòng vốn chảy ra ngoài và làm suy yếu sự ổn định kinh tế trong nước.
"Thị trường hiện đang chia thành hai nhóm rõ rệt", Ju Wang, Trưởng bộ phận chiến lược ngoại hối và lãi suất Trung Quốc tại BNP Paribas cho biết. "Một nhóm cho rằng không thể tránh khỏi việc Trung Quốc sẽ phải để đồng tiền điều chỉnh một chút, trong khi nhóm còn lại thì thấy đồng Nhân dân tệ còn khá vững chắc".
Bà Wang nhấn mạnh: "Phá giá hay không hoàn toàn là lựa chọn của Chính phủ Trung Quốc. Câu hỏi là họ sẽ bảo vệ mức 7.35 đổi 1 USD hay là 7.5 đổi 1 USD". Bà cũng lưu ý rằng ngay cả mức 7.35 Nhân dân tệ/USD cũng chỉ tương đương với mức giảm giá chưa đến 3% so với mức hiện tại.
Động thái này diễn ra trong bối cảnh căng thẳng Mỹ-Trung leo thang. Mới đêm trước đó, Tổng thống Trump đã đe dọa sẽ tăng thêm 50% thuế quan đối với hàng xuất khẩu của Trung Quốc nếu Bắc Kinh không từ bỏ các biện pháp trả đũa của họ đối với Mỹ.
* Trung Quốc tuyên bố sẽ "chiến đấu đến cùng" sau lời đe dọa áp thuế 50% từ Trump
* Trump doạ áp thuế 50% nếu Trung Quốc không gỡ thuế quan đáp trả
Theo các nhà phân tích, Bắc Kinh nhiều khả năng sẽ chọn cách làm suy yếu dần dần đồng Nhân dân tệ thay vì một đợt phá giá đột ngột, vốn có thể gây ra những tác động mất ổn định nghiêm trọng đến nền kinh tế.
"Đồng Nhân dân tệ mất giá từ từ là kịch bản cơ sở của chúng tôi, thay vì một sự điều chỉnh đột ngột và mạnh mẽ", Kaanhari Singh, Trưởng bộ phận chiến lược tài sản châu Á tại Barclays chia sẻ.
Nhìn lại lịch sử, trong nhiệm kỳ đầu tiên của Trump, Trung Quốc đã cho phép đồng Nhân dân tệ suy yếu hơn 10% so với đồng USD để đối phó với thuế quan của Mỹ. Nhiều doanh nghiệp xuất khẩu đã phải di dời cơ sở sản xuất đến các quốc gia láng giềng như Việt Nam và Campuchia. Tuy nhiên, lựa chọn đó giờ đây đã không còn hiệu quả khi các quốc gia này cũng đang phải đối mặt với mức thuế quan cao từ Mỹ.
"Không giống như năm 2018, hiện tại có ít khả năng hơn nhiều để chuyển hướng thương mại và di dời chuỗi cung ứng nhằm duy trì biên lợi nhuận của nhà xuất khẩu", Singh phân tích. "Chính vì vậy, việc mất giá đồng tiền một cách từ từ có khả năng là con đường chính sách ưu tiên của Trung Quốc trong thời gian tới".
Thực tế, thị trường quyền chọn đã bắt đầu phản ánh kỳ vọng về biến động cao hơn đối với đồng Nhân dân tệ. Độ biến động được phản ánh trong các công cụ phái sinh của cặp tỷ giá Nhân dân tệ/USD đã tăng vọt vào ngày 07/04 lên mức chưa từng thấy kể từ mùa thu năm ngoái, hàm ý sự không chắc chắn ngày càng lớn về hướng đi của đồng tiền.
Đáng chú ý, cho đến nay, các quan chức Trung Quốc vẫn giữ thái độ dè dặt về phản ứng chính sách tiền tệ và tài khóa trước những động thái của Mỹ. Ngoài việc phát động thuế quan trả đũa 34% và lệnh cấm xuất khẩu khoáng sản đất hiếm - vốn là những nguyên liệu quan trọng trong nhiều ngành công nghiệp hiện đại, Bắc Kinh dường như đang chờ đợi và đánh giá tình hình trước khi đưa ra các quyết định lớn hơn.
Một tín hiệu đáng chú ý đến từ tờ Nhân dân Nhật báo - cơ quan ngôn luận chính thức của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Theo một bài xã luận đăng trên trang nhất của tờ báo này vào ngày 07/04, Bắc Kinh cho biết sẵn sàng cắt giảm lãi suất và tỷ lệ dự trữ bắt buộc tại các ngân hàng. Tuy nhiên, đáng chú ý là bài viết không hề đề cập đến phương án phá giá đồng tiền.
Robin Xing, nhà kinh tế trưởng về Trung Quốc tại Morgan Stanley, cho rằng: "Mức độ phá giá của đồng Nhân dân tệ cũng sẽ phụ thuộc vào việc thuế quan đối với các quốc gia khác phát triển như thế nào". Ông cũng bổ sung rằng đồng tiền sẽ chịu "một số áp lực" nếu các quốc gia khác thành công trong việc đàm phán để giảm mức thuế quan áp dụng cho họ.
Xing cũng đưa ra một cảnh báo quan trọng: Việc để Nhân dân tệ mất giá quá nhanh sẽ đi ngược lại với các mục tiêu khác của Bắc Kinh về ổn định tiền tệ, bao gồm việc tăng cường niềm tin trong nước và hạn chế dòng vốn chảy ra ngoài - vốn đã từng là vấn đề lớn trong quá khứ.
"Tôi cho rằng PBOC sẽ cố gắng kiểm soát cẩn thận tốc độ mất giá", ông nhận định. "Họ sẽ không muốn dòng vốn chảy ra nước ngoài và một cuộc khủng hoảng niềm tin. Đó là bài học đắt giá mà họ đã phải học được từ năm 2015".
Một nhà đầu tư toàn cầu cũng bày tỏ lo ngại rằng trong trường hợp xấu nhất, một đợt phá giá mạnh của Trung Quốc có thể kích hoạt hiệu ứng domino về phá giá cạnh tranh từ các nền kinh tế thương mại khác.
"Nếu Trung Quốc phá giá từ 10-15%, đó sẽ trở thành một vấn đề nghiêm trọng toàn cầu vì nó sẽ kích hoạt làn sóng phá giá ở mọi nơi khác", người sáng lập một quỹ đầu cơ châu Á cảnh báo. "Trong bối cảnh đó, làm thế nào bất kỳ doanh nghiệp nào có thể lập kế hoạch kinh doanh hiệu quả với mức độ biến động cao như vậy?".
