Trung Quốc cần chi 2.800 tỷ USD để giải quyết khủng hoảng nợ địa phương

David Li Daokui, giáo sư kinh tế tại Đại học Thanh Hoa và là cố vấn chính sách thường xuyên cho các nhà chức trách Trung Quốc cho biết, chính quyền trung ương nên tiếp quản ít nhất 20.000 tỷ nhân dân tệ (2.800 tỷ USD) nợ công của địa phương. Đồng thời, ông cho biết các biện pháp giảm nợ mà các nhà hoạch định chính sách đưa ra vào cuối năm ngoái là không đủ mạnh.

Tỷ lệ nợ công/GDP của các nền kinh tế lớn

Với gánh nặng nợ tích tụ trong thời kỳ đại dịch Covid và giai đoạn bùng nổ bất động sản và cơ sở hạ tầng trước đây, nhiều chính quyền địa phương đã thực hiện các động thái như trì hoãn thanh toán cho các nhà cung cấp và khấu trừ tiền lương của công chức, điều này đã gây tổn hại đến nền kinh tế nói chung. Giáo sư Li ước tính các chính quyền khu vực đã nợ tổng cộng 10.000 tỷ nhân dân tệ (1.400 tỷ USD) cho các nhà cung cấp và công chức, con số này tương đương với 7% GDP của Trung Quốc vào năm ngoái.

Để giải quyết vấn đề này, Giáo sư Li đề xuất rằng chính quyền trung ương cần phát hành thêm trái phiếu và sử dụng số tiền thu được để mua nợ của các chính quyền địa phương. Đổi lại, các cơ quan tỉnh và thành phố có thể chuyển giao tài sản sang trung ương.

Theo Giáo sư Li, một cuộc chuyển giao tài sản ở quy mô từ 20.000 tỷ nhân dân tệ đến 50.000 tỷ nhân dân tệ sẽ có hiệu quả trong việc giảm bớt gánh nặng nợ trên khắp cả nước, cho phép các chính quyền địa phương hỗ trợ người tiêu dùng tốt hơn. Ông chỉ ra rằng điều này cũng sẽ hữu ích khi Trung Quốc phải đối mặt với các biện pháp thuế quan của Tổng thống Mỹ Donald Trump.

“Bất kể là áp lực từ chính sách bảo hộ thương mại của Tổng thống Trump hay từ các vấn đề kinh tế của chính Trung Quốc, thì giải pháp đều nằm ở việc khắc phục tình trạng tiêu dùng yếu kém…Chìa khóa là giảm hành vi thắt chặt của chính quyền địa phương”, ông cho biết.

Việc khuyến khích chi tiêu của người tiêu dùng trong nước có thể rất quan trọng đối với Trung Quốc trong năm nay. Sau khi tăng vọt kể từ đại dịch, tăng trưởng xuất khẩu đang bị đe dọa bởi thuế quan của Tổng thống Trump cùng với căng thẳng thương mại gia tăng với Liên minh châu Âu và các nơi khác trên thế giới. Nhu cầu trong nước suy yếu đã dẫn đến tình trạng giảm phát dai dẳng, dẫn đến vòng xoáy đi xuống giữa thu nhập của người dân và lợi nhuận của doanh nghiệp.

Mặc dù trước đây, chính quyền địa phương từng là động lực chính thúc đẩy tăng trưởng với chi tiêu lớn cho cơ sở hạ tầng, nhưng trong những năm gần đây, chính quyền địa phương đã trở thành lực cản khi giá bất động sản sụt giảm mạnh dẫn đến tình hình tài chính căng thẳng.

Nhiều nhà kinh tế đã kêu gọi chính quyền trung ương tăng cường vay nợ, vì tỷ lệ nợ công/GDP của Trung Quốc vẫn ở mức thấp so với các nền kinh tế lớn khác. Nhưng cho đến nay, các nhà chức trách vẫn phản đối việc cứu trợ chính quyền địa phương vì lo ngại rằng điều này sẽ dẫn đến rủi ro rủi ro đạo đức, khuyến khích việc vay nợ vô trách nhiệm trong tương lai.

Theo số liệu chính thức, tính đến cuối năm 2025, nợ của chính quyền địa phương ở mức hơn 47.000 tỷ nhân dân tệ trên bảng cân đối kế toán. Theo ước tính của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), chính quyền địa phương còn có khoản nợ ẩn 60.000 tỷ nhân dân tệ.

Vào tháng 11, Bộ Tài chính đã công bố kế hoạch cho phép chính quyền địa phương chào bán 10.000 tỷ nhân dân tệ trái phiếu để tái cấp vốn cho khoản nợ ngoại bảng. Nhưng theo Giáo sư Li, điều này chỉ là sự cứu trợ tạm thời và các vấn đề có thể tái diễn trong tương lai.

Bên cạnh đó, ông cũng kêu gọi chính quyền trung ương mở rộng đáng kể các ưu đãi nâng cấp cho các sản phẩm và thiết bị tiêu dùng. Ông thúc giục mở rộng gói ưu đãi từ 300 tỷ nhân dân tệ trong năm ngoái lên 800 tỷ nhân dân tệ đến 1.000 tỷ nhân dân tệ. Và thậm chí là trao các khoản trợ cấp tiền mặt cho các hộ gia đình trong các ngày lễ lớn.