Những thay đổi NĐT chứng khoán cần biết khi hệ thống KRX vận hành từ 5/5

Ngày 24/4, Sở Giao dịch Chứng khoán TP HCM (HOSE) thông báo sẽ vận hành chính thức hệ thống công nghệ thông tin KRX từ ngày 5/5. Hệ thống này được kỳ vọng mang đến nhiều thay đổi như giao dịch trong ngày (T+0), bán khống, rút ngắn thời gian thanh toán, triển khai hợp đồng quyền chọn…

Trong buổi livestream cùng ngày, các chuyên gia của Công ty Chứng khoán SSI đã chia sẻ loạt thay đổi quan trọng mà nhà đầu tư cần nắm khi hệ thống mới được vận hành.

 (Nguồn:. X.N chụp màn hình).

Lệnh ATO/ATC không còn được ưu tiên tuyệt đối

Trên hệ thống cũ, lệnh ATO/ATC được ưu tiên khớp lệnh trước cả lệnh mua giá trần và lệnh bán giá sàn. Tuy nhiên, với KRX, thứ tự ưu tiên giữa các lệnh này sẽ phụ thuộc vào thời gian nhập lệnh. Lệnh ATO/ATC vẫn được ưu tiên hơn lệnh giới hạn thông thường (LO), nhưng không còn ưu tiên tuyệt đối như trước.

Ngoài ra, trên bảng giá điện tử, giá ATO/ATC sẽ không còn hiển thị dưới dạng chữ "ATO", "ATC", mà chuyển sang dạng lệnh giới hạn. Khối lượng dư mua, dư bán cũng chỉ thể hiện phần chưa khớp, còn phần đã khớp hiển thị riêng cùng giá dự kiến khớp lệnh.

Sửa lệnh bị giới hạn, lệnh MP đổi tên

Với hệ thống KRX, nhà đầu tư không thể đồng thời sửa cả giá và khối lượng trong một lần. Việc sửa giá hoặc tăng khối lượng sẽ khiến lệnh mất thứ tự ưu tiên, còn sửa giảm khối lượng thì vẫn giữ nguyên thứ tự. Đối với phiên ATO/ATC, nguyên tắc không được hủy, sửa lệnh vẫn giữ nguyên.

Lệnh thị trường (MP) được đổi tên thành MTL (Market to Limit). Nếu không khớp hết, phần còn lại của lệnh sẽ được chuyển sang lệnh giới hạn với giá cộng hoặc trừ một bước giá so với mức giá khớp gần nhất.

Giao dịch lô lẻ, thỏa thuận được mở rộng

Lệnh lô lẻ trước đây chỉ được giao dịch trong khung giờ khớp lệnh liên tục, giờ đây có thể đặt từ 9h đến 14h45 và chỉ chấp nhận dưới dạng lệnh giới hạn. Giao dịch thỏa thuận cũng thay đổi khi cả bên mua và bán đều có thể chủ động nhập lệnh, bên còn lại xác nhận thay vì chỉ bên bán được nhập như hiện tại.

Một điểm mới là giao dịch cổ phiếu bị hạn chế trên sàn HOSE sẽ được kéo dài cả ngày. Các mã này sẽ giao dịch định kỳ qua các phiên ATO, 15 phiên PCA kéo dài 15 phút, và phiên ATC. Trong 5 phút cuối mỗi phiên PCA, nhà đầu tư không được hủy hoặc sửa lệnh.

Riêng với sàn HNX, các mã bị hạn chế vẫn chỉ được giao dịch vào thứ Sáu hàng tuần như hiện tại.

Room ngoại thay đổi theo thời gian thực

Một thay đổi lớn là cách tính room sở hữu nước ngoài. Nếu trước đây room chỉ giảm khi lệnh được khớp, thì với KRX, room sẽ bị trừ ngay khi lệnh được nhập lên sàn. Nếu lệnh bị hủy, room sẽ tự động tăng trở lại.

Phái sinh đổi quy ước tên và cách nộp rút ký quỹ

KRX cũng mang tới một quy ước tên mới cho hợp đồng phái sinh phát sinh sau ngày vận hành, theo chuẩn quốc tế và thể hiện nhiều thông tin như loại sản phẩm, chỉ số tham chiếu, thời gian đáo hạn… Những hợp đồng đang giao dịch hiện tại vẫn giữ nguyên tên cũ.

Cách thức nộp và rút tiền ký quỹ cũng thay đổi. Trước đây, nhà đầu tư phải nộp tiền lên Trung tâm Lưu ký (VSDC) trước khi mở vị thế. Giờ đây, nhà đầu tư chỉ cần nộp tiền vào tài khoản tại công ty chứng khoán, sau đó mới chuyển lên VSDC vào cuối ngày dựa trên vị thế thực tế. Việc chuyển khoản này phải hoàn tất trước 9h30 sáng hôm sau (T+1), nếu không tài khoản có thể bị đóng băng.

Với việc rút tiền, trước đây nhà đầu tư có thể rút ngay trong ngày sau khi tất toán, nhưng nay sẽ phải chờ đến ngày T+1.

Phí quản lý vị thế qua đêm (2.550 đồng/hợp đồng/đêm) cũng được thay thế bằng phí bù trừ (2.550 đồng/hợp đồng) thu ngay khi lệnh được khớp. Phí quản lý tài sản ký quỹ vẫn giữ nguyên ở mức 0,0024%/tháng.

Theo các chuyên gia của SSI, việc vận hành hệ thống KRX sẽ giúp nâng cao tốc độ xử lý, đảm bảo giao dịch mượt mà trong điều kiện khối lượng lớn, đồng thời mở đường cho các sản phẩm mới như T+0 hay bán khống. Tuy vậy, dù nền tảng đã sẵn sàng, các sản phẩm này vẫn chưa được triển khai ngay.