Từ Trung Quốc qua châu Âu đến Canada và Mexico, thị trường thế giới đang chao đảo trước cam kết tăng thuế của ông Donald Trump khi ông sẽ nhậm chức Tổng thống Mỹ trong chưa đến hai tuần nữa.
Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump. Ảnh: THX/TTXVN
Ông Trump đã cam kết áp thuế lên tới 10% đối với hàng nhập khẩu toàn cầu, 60% đối với hàng hóa Trung Quốc, và 25% đối với các sản phẩm của Canada, Mexico. Các chuyên gia thương mại cho rằng những mức thuế này sẽ làm đảo lộn các dòng chảy thương mại, tăng chi phí và dẫn đến các hành động trả đũa.
Hiện chưa thể xác định được mức độ và phạm vi ảnh hưởng của các mức thuế nói trên, nhưng một số thị trường được cho là sẽ chịu tác động nặng nề.
Trung Quốc - nền kinh tế mong manh
Vận chuyển hàng hóa tại cảng ở thành phố Thiên Tân, Trung Quốc. Ảnh: THX/TTXVN
Theo Goldman Sachs, Trung Quốc có khả năng là mục tiêu chính của "cuộc chiến thương mại 2.0" do ông Trump khởi xướng. Ngay cả khi ông Trump chưa nhậm chức, các nhà đầu tư đã phản ứng trước, khiến các sàn giao dịch chứng khoán và Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC tức ngân hàng trung ương) phải bảo vệ đồng NDT và thị trường chứng khoán đang sụt giảm.
Đồng NDT đang ở mức yếu nhất trong 16 tháng, với tỷ giá vượt mốc 7,3 NDT đổi 1 USD mà Trung Quốc đã nỗ lực duy trì. Barclays dự đoán tỷ giá sẽ ở mức 7,5 NDT đổi 1 USD vào cuối năm 2025 và suy yếu xuống 8,4 NDT/USD trong trường hợp Mỹ áp thuế 60%.
Ngay cả khi không có thuế quan, đồng NDT vẫn bị ảnh hưởng bởi một nền kinh tế yếu kém, đẩy lợi suất trái phiếu chính phủ của Trung Quốc xuống thấp, từ đó nới rộng khoảng cách với lợi suất trái phiếu chính phủ của Mỹ vốn đang ở mức cao.
Các nhà phân tích dự đoán Trung Quốc sẽ để đồng NDT tiếp tục suy yếu để giúp các nhà xuất khẩu đối phó với tác động của thuế quan. Nhưng đà suy yếu này phải diễn ra một cách chậm, vì một sự sụt giảm đột ngột sẽ làm dấy lên lo ngại về khả năng các dòng vốn rời khỏi Trung Quốc và làm lung lay niềm tin của giới đầu tư, vốn đã bị tổn thương sau khi chứng khoán Trung Quốc vừa trải qua tuần giảm điểm mạnh nhất trong hai năm.
Đồng euro đối mặt với "sự cộng hưởng tiêu cực"
Đồng tiền giấy mệnh giá 100 euro (trái) và 100 USD (phải). Ảnh: AFP/TTXVN
Đồng euro đã giảm hơn 5% kể từ cuộc bầu cử Mỹ, mức giảm mạnh nhất trong số các đồng tiền chủ chốt, xuống mức thấp nhất trong hai năm ở khoảng 1,03 USD đổi 1 euro. JPMorgan và Rabobank cho rằng đồng tiền chung châu Âu có thể giảm xuống mốc 1 USD đổi 1 euro trong năm nay do bất ổn về thuế quan.
Mỹ là đối tác thương mại quan trọng nhất của Liên minh châu Âu (EU), với kim ngạch thương mại hàng hóa và dịch vụ hai chiều đạt 1.700 tỷ USD.
Thị trường dự đoán Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) sẽ cắt giảm lãi suất 1 điểm phần trăm trong năm nay để hỗ trợ nền kinh tế đang trì trệ. Tuy nhiên, với suy đoán rằng thuế quan có thể thúc đẩy lạm phát của Mỹ, các nhà giao dịch dự đoán Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) sẽ chỉ cắt giảm lãi suất 0,4 điểm phần trăm, từ đó làm tăng sức hấp dẫn của đồng USD so với đồng euro.
Một nền kinh tế Trung Quốc suy yếu cũng gây bất lợi cho châu Âu. Theo chiến lược gia tiền tệ Francesco Pesole của ING, thuế quan đánh vào Trung Quốc và EU cùng một lúc có thể là một "sự cộng hưởng tiêu cực đối với đồng euro".
Ngành ô tô gặp khó khăn
Mẫu ô tô điện ID.Buggy của hãng Volkswagen. Ảnh: THX/TTXVN
Ở châu Âu, nhóm cổ phiếu ngành ô tô đặc biệt nhạy cảm với các thông tin về thuế quan.
Đầu tuần này, một nhóm các cổ phiếu ô tô đã tăng vọt gần 5% sau khi Washington Post đưa tin các trợ lý của ông Trump đang xem xét chỉ áp thuế nhập khẩu đối với các mặt hàng nhập khẩu quan trọng. Nhưng sau đó nhóm cổ phiếu này đã giảm xuống khi ông Trump bác thông tin trên.
Những biến động này cho thấy sự nhạy cảm của giới đầu tư đối với một lĩnh vực vốn đã suy yếu. Cổ phiếu trong ngành này đã giảm 25% kể từ mức đỉnh vào tháng 4/2024.
Giám đốc chiến lược cổ phiếu châu Âu của Barclays, ông Emmanuel Cau, cho biết ô tô nằm trong số các lĩnh vực tiêu dùng dễ bị ảnh hưởng bởi thương mại, bên cạnh các lĩnh vực khác như hàng tiêu dùng thiết yếu, hàng xa xỉ và công nghiệp. Một nhóm bao gồm các cổ phiếu châu Âu dễ bị ảnh hưởng nhất bởi thuế quan mà Barclays tổng hợp đã giảm khoảng 20%-25% so với thị trường chính trong sáu tháng qua.
Nền kinh tế yếu kém của Khu vực đồng tiền chung euro (Eurozone) cũng có thể khiến cổ phiếu châu Âu bị tụt lại phía sau. Chỉ số STOXX 600 chỉ tăng 6% trong năm 2024, trong khi chỉ số S&P 500 của Mỹ tăng đến 23%.
Đồng đô la Canada suy yếu
Đồng đô la Canada (CAD). Ảnh minh hoạ: Daily/TTXVN
Đồng đô la Canada (CAD) đang ở gần mức yếu nhất trong hơn bốn năm, sau khi giảm mạnh trước lời đe dọa của ông Trump rằng sẽ áp thuế 25% đối với Canada và Mexico.
Đồng CAD có khả năng còn giảm hơn nữa. Các nhà phân tích của Goldman cho rằng mức giá này có thể chỉ đang phản ánh khoảng 5% khả năng Mỹ áp thuế nói trên với Canada. Và mặc dù thị trường cho rằng điều này khó có thể xảy ra, nhưng các cuộc đàm phán thương mại kéo dài có thể vẫn khiến đồng CAD gặp rủi ro.
Theo ông Pesole của ING, nếu xảy ra một cuộc chiến thương mại toàn diện, Canada sẽ phải cắt giảm lãi suất, và điều này có thể đẩy tỷ giá đồng tiền này lên 1,5 CAD đổi 1 USD, tức là đồng CAD sẽ suy yếu thêm gần 5% so với mức hiện tại gần 1,44 CAD đổi 1 USD.
Việc Thủ tướng Canada Justin Trudeau từ chức càng làm phức tạp thêm triển vọng của đồng tiền này.
Đồng peso Mexico biến động
Đồng peso của Mexico. Ảnh: AFP/TTXVN
Mức giảm 18,6% của đồng peso trong năm 2024 là mức giảm theo năm mạnh nhất kể từ năm 2008. Bên cạnh mối đe dọa về thuế quan từ Mỹ - thị trường chiếm 80% hàng xuất khẩu của Mexico - một cuộc cải cách tư pháp gây tranh cãi cũng ảnh hưởng đến đồng tiền này.
Tin tức về thuế quan hồi đầu tuần của tờ Washington Post đã khiến đồng peso tăng tới 2%, nhưng sau đó đã thu hẹp đà tăng khi thông tin này bị ông Trump bác bỏ. Diễn biến này cho thấy sự biến động có thể tiếp diễn, khi thương mại dọc biên giới phía Nam của Mỹ vẫn là mục tiêu của ông Trump.
