Ngành công nghiệp thép và quặng sắt Trung Quốc đang rơi vào tình trạng tiến thoái lưỡng nan. Một bên là những kỳ vọng về sự phục hồi sắp tới, bên kia là thực tế phũ phàng từ những con số đang ngày càng suy yếu.
Bức tranh u ám này càng được khắc họa rõ nét qua loạt dữ liệu công bố trong ngày 17/03, khi Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc ghi nhận sự sụt giảm ở cả ba lĩnh vực: Giá bất động sản, đầu tư và doanh số bán hàng.
"Dữ liệu từ tháng 1 đến tháng 2 đã phản ánh rõ tình trạng đáng báo động của thị trường", một chuyên gia phân tích tài chính tại Thượng Hải nhận định. Đầu tư bất động sản giảm 9.8%, doanh số bán hàng giảm 5.1% so với cùng kỳ năm trước, trong khi các dự án khởi công mới thậm chí còn giảm mạnh hơn – 29.6%, sau khi đã giảm 23% trong năm 2024.
Giá nhà mới cũng giảm 4.8% trong tháng 2 so với một năm trước. Các con số này cho thấy ngành bất động sản - vốn được xem là trụ cột của nền kinh tế - vẫn chưa khởi sắc bất chấp các biện pháp kích thích của Bắc Kinh.
Loạt dữ liệu tiêu cực đã nhanh chóng tác động đến thị trường quặng sắt. Giá hợp đồng tương lai trên sàn giao dịch Singapore giảm 1.1% xuống còn 102.65 USD/tấn trong ngày 17/03. Mặc dù vẫn cao hơn mức thấp nhất của năm nay (97.31 USD/tấn), nhưng con số này đã giảm gần 5% so với mức đỉnh gần đây là 107.81 USD/tấn.
Trên Trung Quốc, hợp đồng quặng sắt chuẩn trên sàn giao dịch hàng hóa Đại Liên cũng không tránh khỏi đà giảm, xuống mức 781.50 Nhân dân tệ/tấn (108 USD/tấn). Con số này tương đương mức giảm 6.6% so với mức cao nhất trong năm - 839 Nhân dân tệ ghi nhận vào ngày 21/02.
Thị trường quặng sắt Đại Liên dường như đang "đi ngang" trong một biên độ khá hẹp kể từ tháng 10 năm ngoái, neo quanh mức 800 Nhân dân tệ/tấn. Các nhà đầu tư đang nín thở chờ đợi những tín hiệu rõ ràng hơn về tình trạng nền kinh tế của gã khổng lồ sản xuất hơn 50% lượng thép toàn cầu này.
Câu chuyện của thị trường thép Trung Quốc có thể tóm gọn trong một quy luật đơn giản: Mỗi khi niềm tin bắt đầu lên cao rằng các nỗ lực kích thích tăng trưởng của Bắc Kinh đang phát huy tác dụng, thì một loạt dữ liệu yếu kém lại kéo mọi thứ về thực tế phũ phàng.
Thú vị là, trong khi các số liệu bất động sản ảm đạm được công bố, chính phủ Trung Quốc cùng lúc đẩy mạnh nỗ lực kích thích nhu cầu tiêu dùng. Bắc Kinh tuyên bố vào cuối tuần rằng họ nhắm đến việc "thúc đẩy mạnh mẽ tiêu dùng".
Mặc dù thiếu chi tiết cụ thể, một lĩnh vực được làm rõ là việc mở rộng chương trình đổi cũ lấy mới - cho phép người tiêu dùng nâng cấp thiết bị gia dụng và phương tiện giao thông với sự trợ cấp từ Chính phủ.
Từ góc độ ngành thép, đây có thể là tin tốt vì nhiều thiết bị gia dụng như tủ lạnh, máy rửa bát cũng như các loại xe đều được làm từ thép. Tuy nhiên, theo dữ liệu từ tập đoàn khai thác quặng sắt BHP Group, ô tô và hàng hóa lâu bền chỉ chiếm khoảng 17% nhu cầu thép của Trung Quốc, trong khi xây dựng và cơ sở hạ tầng lần lượt chiếm 24% và 17%.
Điều này có nghĩa là ngay cả khi lĩnh vực sản xuất trong chuỗi giá trị thép hoạt động tốt, vẫn chưa đủ để kích thích tổng cầu trừ khi hoạt động xây dựng cũng bắt đầu khởi sắc.
Nhập khẩu quặng sắt, sản lượng thép và giá quặng sắt của Trung Quốc
Sản lượng thép 2 tháng đầu năm 2025 có phần không đồng đều. Dữ liệu chính thức cho thấy sản xuất đạt 166.3 triệu tấn thép thô trong 2 tháng đầu năm, giảm 1.5% so với cùng kỳ năm 2024. Tuy nhiên, sản lượng hàng ngày lại đạt khoảng 2.82 triệu tấn, cao hơn cả mức 2.45 triệu tấn của tháng 12 và mức trung bình 2.75 triệu tấn của cả năm 2024.
Câu hỏi đang được đặt ra là: Liệu sản lượng thép hai tháng đầu năm có thể cao hơn nữa không, đặc biệt khi xuất khẩu đã tăng mạnh 6.7% lên 16.7 triệu tấn?
Các nhà sản xuất thép Trung Quốc đã tranh thủ đẩy mạnh xuất khẩu trước khi Mỹ áp dụng thuế 25% đối với tất cả các mặt hàng thép và nhôm nhập khẩu - một trong những chính sách thuế quan đặc trưng của tân Tổng thống Donald Trump.
Việc Mỹ bắt đầu áp thuế từ ngày 08/03 chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến lượng nhập khẩu, nhưng tác động có thể không nghiêm trọng như nhiều người lo ngại. Lý do là các nhà sản xuất thép Mỹ bị hạn chế trong việc tăng sản lượng nhanh chóng, buộc người tiêu dùng thép nước này phải tiếp tục nhập khẩu và chấp nhận thuế cao hơn.
Hiện tại, bầu không khí bất ổn vẫn bao trùm ngành thép cho đến khi hai yếu tố được làm rõ: Liệu Bắc Kinh có thể tạo ra động lực tăng trưởng mới và thuế quan của chính quyền Trump sẽ diễn biến ra sao trong những tháng tới.
