Nắm giữ gần 760 tỷ USD 'tài sản an toàn nhất thế giới', Trung Quốc sẽ kích hoạt 'vũ khí' tài chính?

Động thái áp mức thuế lên tới 104% đối với hàng hóa Trung Quốc đang khiến niềm tin của giới đầu tư vào vai trò then chốt của Mỹ trong nền kinh tế toàn cầu dần lung lay.

Trái phiếu chính phủ Mỹ, vốn được xem là một trong những tài sản tài chính an toàn nhất thế giới, đang chứng kiến làn sóng bán tháo mạnh mẽ, trong bối cảnh Tổng thống Donald Trump leo thang căng thẳng thương mại với Trung Quốc.

Theo Investopedia, Trung Quốc đã tích lũy đều đặn trái phiếu Mỹ (trái phiếu chính phủ) trong vài thập kỷ qua. Tính đến tháng 12/2024, nước này sở hữu 759 tỷ USD trái phiếu do chính phủ Mỹ phát hành, đây là hình thức nợ chính của Mỹ đối với Trung Quốc, theo báo cáo của Bộ Tài chính Hoa Kỳ.

Tại Mỹ, lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm tăng lên 4,516% vào giữa tuần, trước khi hạ nhiệt về 4,451%, vẫn cao hơn 0,14 điểm phần trăm so với ngày hôm trước. Trong tuần này, lợi suất trái phiếu đã có ba lần biến động trong ngày lớn nhất kể từ cuộc bầu cử năm 2016.

Trái phiếu kỳ hạn 30 năm biến động còn mạnh hơn, có thời điểm vượt mốc 5%, mức cao nhất kể từ cuối năm 2023, trước khi giảm về 4,899%. Lợi suất tăng nghĩa là giá trái phiếu giảm, phản ánh nhu cầu yếu đi do tâm lý lo ngại.

Tuy nhiên, sau phiên đấu giá 39 tỷ USD trái phiếu chính phủ Mỹ, kết quả khả quan đã phần nào giúp thị trường hạ nhiệt.

“Đây thực sự là một cuộc bán tháo trái phiếu Kho bạc”, Calvin Yeoh, quản lý danh mục tại quỹ phòng hộ Blue Edge Advisors, nhận định. "Tôi chưa từng thấy động thái hoặc biến động nào lớn như thế này kể từ sự hỗn loạn của đại dịch năm 2020".

Trước biến động mạnh của thị trường, nhiều chuyên gia cho rằng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) có thể phải can thiệp. Jim Reid, chuyên gia tại Deutsche Bank, đánh giá, “Thị trường đang phản ánh khả năng ngày càng lớn về một đợt cắt giảm lãi suất khẩn cấp, tương tự như thời kỳ Covid-19 hay khủng hoảng tài chính năm 2008”.

Tại Anh, trái phiếu chính phủ cũng chịu áp lực mạnh. Lợi suất kỳ hạn 30 năm vọt lên 5,65%, vượt xa mức đỉnh 27 năm là 5,472% thiết lập hồi tháng 1. Lợi suất kỳ hạn 10 năm tăng lên 4,78%, trong khi kỳ hạn 2 năm giảm về 4%.

Diễn biến này làm gia tăng chi phí vay nợ công, đẩy Bộ trưởng Tài chính Anh Rachel Reeves vào tình thế khó khăn trong việc duy trì kế hoạch ngân sách, khi cơn hoảng loạn lan rộng trên thị trường toàn cầu.

Trung Quốc liệu có “vũ khí hóa” trái phiếu Mỹ?

Trước các biện pháp áp thuế từ phía Mỹ, Trung Quốc tuyên bố sẽ không nhượng bộ. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lâm Kiện khẳng định, “Trước thách thức, chúng tôi sẽ không bao giờ lùi bước” Bộ Thương mại Trung Quốc cũng tuyên bố sẵn sàng “chiến đấu đến cùng” nếu Mỹ tiếp tục đi sai đường.

Tờ Guardian nhận định, không rõ liệu Trung Quốc, một trong những chủ nợ lớn nhất của Mỹ, có thể sử dụng trái phiếu kho bạc Mỹ như một công cụ trả đũa kinh tế. Việc này nếu xảy ra có thể khiến làn sóng bán tháo trở nên dữ dội hơn và gây tổn thất nặng nề cho Washington.

Theo Investopedia, một số nhà phân tích lo ngại Trung Quốc có thể "vũ khí hóa" lượng trái phiếu Mỹ đang nắm giữ. Việc bán tháo ồ ạt sẽ đẩy lợi suất tăng vọt, làm suy yếu đà tăng trưởng kinh tế Mỹ trong trung và dài hạn.

Tuy nhiên, kịch bản Trung Quốc bán tháo trái phiếu Mỹ cũng mang nhiều rủi ro cho chính Bắc Kinh. Đồng USD sẽ mất giá nếu bị bán ra quá nhiều, trong khi đồng NDT tăng giá khiến hàng hóa Trung Quốc trở nên đắt đỏ hơn và mất lợi thế cạnh tranh toàn cầu.

Hiện tại, Trung Quốc đang duy trì một vòng luẩn quẩn tài chính với Mỹ: nước này cho Mỹ vay tiền bằng cách mua trái phiếu kho bạc, và Mỹ dùng nguồn tiền đó để nhập khẩu hàng hóa Trung Quốc. “Đây là tình huống đôi bên cùng có lợi”, Investopedia nhấn mạnh, khi Mỹ hưởng lợi từ giá rẻ, còn Trung Quốc có thị trường tiêu thụ rộng lớn.

Nếu phá vỡ cơ chế này, không chỉ Mỹ, mà cả Trung Quốc cũng sẽ gánh chịu hậu quả. Nếu Bắc Kinh, hay bất kỳ quốc gia có thặng dư thương mại với Mỹ, ngừng mua trái phiếu Mỹ hoặc bắt đầu bán tháo, họ có nguy cơ rơi vào tình trạng thâm hụt thương mại, điều không quốc gia xuất khẩu nào mong muốn.

Theo Guardian, Investopedia

>> Đại diện 550 doanh nghiệp Mỹ lạc quan về triển vọng thương mại Việt - Mỹ