Giao dịch cà phê và ca cao đình trệ trên toàn cầu vì thương nhân thiếu tiền mặt

16:00 13/03/2025

Kinh tế Sài Gòn Online

Đợt tăng giá chưa từng có của cà phê và ca cao trên thị trường tương lai đang khiến các thương nhân thiếu tiền mặt trầm trọng. Nhiều người không còn đủ khả năng tài chính để vận chuyển hai mặt hàng này đến các điểm tiêu thụ trên toàn thế giới.

• Siêu thị ở châu Âu bắt đầu khan cà phê vì chi phí cao
• Nông dân ‘bẻ kèo’, các nhà xuất khẩu cà phê của Brazil lao đao

Dòng tiền thặt chặt khi giá cà phê và ca cao tăng mạnh

Đà tăng giá mạnh của cà phê và ca cao buộc các nhà giao dịch phải nộp thêm một khoản tiền ký quỹ lớn vào Sàn giao dịch liên lục địa (ICE) ở New York để bảo đảm an toàn các vị thế tương lai. Với số tiền mặt lớn bị khóa chặt như vậy, nhiều thương nhân không còn đủ tài chính để trang trải cho các chuyến hàng vận chuyển cà phê và cao cao từ nơi sản xuất đến nơi tiêu thụ.

Tệ hơn nữa, thị trường tăng giá khiến một số nông dân ca cao và cà phê “bẻ kèo” (phá vỡ hợp đồng đã ký trước đó với giá bán thấp) để bán nơi khác với giá cao hơn. Tình trạng đó khiến một số thương nhân không tiếp cận được nguồn cung cần thiết.

“Thị trường tiền mặt và tính có sẵn của nguồn tài chính là vấn đề lớn hiện nay”,  Pam Thornton, nhà giao dịch hàng hóa kỳ cựu và là giám đốc đầu tư của Armajaro Asset Management (Anh) nói về thị trường cà phê và cao cao.

Giá ca cao tương lai ở New York đã tăng gần gấp ba lần vào năm ngoái do thời tiết khô hạn và dịch bệnh lây lan, gây ảnh hưởng đến mùa màng ở Tây Phi, nơi chiếm khoảng 60% nguồn cung ca cao toàn cầu. Dù giá cao cao đã giảm 28% trong năm nay, nhưng vẫn cao gấp đôi so với mức trung bình của thập niên qua.

Đợt tăng giá cà phê arabica diễn ra không lâu sau đó khi sản lượng trong niên vụ mới ở Brazil được dự báo thấp hơn so với ước tính trước đây. Giá cà phê arabica đã vọt 20% trong năm nay sau khi tăng gần 70% vào năm 2024.

Nhiều công ty mua và bán ca cao cũng kinh doanh cà phê, khiến tình trạng thiếu tiền mặt trở nên trầm trọng hơn.

Trong báo cáo thu nhập tháng trước, Olam Group (Singapore), một trong những công ty kinh doanh cà phê và ca cao lớn nhất thế giới, ghi nhận vốn lưu động tăng 68% so với cùng kỳ năm trước do giá hàng hóa tăng mạnh chưa từng thấy, cụ thể là ca cao và cà phê.

Đầu năm nay, giá cà phê và ca cao trên thị trường giao ngay xuống mức đủ thấp để các thương nhân có thể kiếm lời từ việc mua và vận chuyển hai mặt hàng này đến các kho hàng ở Mỹ để giao cho sàn giao dịch ICE.

Những chỉ có số ít công ty có đủ khả năng tài chính để mua và vận chuyển cà phê từ các nước sản xuất sang các nước tiêu thụ để tận dụng chênh lệch giá, theo Tomas Araujo, đối tác giao dịch của công ty môi giới hàng hóa tương la StoneX.

Các nhà kinh doanh cà phê cũng đang vật lộn với tình trạng thiếu container, khiến việc vận chuyển hàng từ một số nước sản xuất bị chậm trễ. Trong khi đó, các công ty rang xay cà phê không có động lực để giữ hàng tồn kho vì các hợp đồng tương lai có ngày đáo hạn xa có giá trị thấp hơn. Điều này có nghĩa là các công ty này sẽ lỗ nếu giữ hàng tồn kho càng lâu.

Thị trường hoạt động không bình thường

Volcafe (Thụy Sĩ), một trong những công ty kinh doanh cà phê hàng đầu thế giới cho biết, nguồn cung cà phê toàn cầu dự kiến ​​sẽ thấp hơn nhu cầu trong niên vụ thứ 5 liên tiếp. Theo Tổ chức ca cao quốc tế (ICO), thị trường ca cao cuối cùng cũng được kỳ vọng sẽ quay trở lại mức thặng dư mong manh sau tình trạng thiếu hụt kỷ lục trong niên vụ trước.

“Trong những mùa gần đây, người sản xuất chứng kiến ​​tình trạng thu hoạch kém, thời tiết khô hạn bất thường và cây ca cao già cỗi và bị sâu bệnh. Tuy nhiên, dữ liệu cho thấy sự biến động liên tục và cực đoan mà chúng ta đang thấy trên các sàn giao dịch ca cao không chỉ đơn thuần phản ánh những thách thức về nguồn cung này mà còn là dấu hiệu của một thị trường không lành mạnh”, Tricia Brannigan, giám đốc mua sắm của Hershey, một trong những nhà sản xuất chocolate lớn nhất thế giới.

Bà lập luận rằng, tình trạng thiếu thanh khoản trên thị trường tương lai đã biến các sàn giao dịch ca cao gần như trở thành một công cụ tài chính, tạo ra sự biến động chưa từng có.

Mức giá ca cao giao ngay từ Bờ Biển Ngà, nước sản xuất ca cao hàng đầu thế giới, bán ở châu Âu so với giá kỳ hạn đã thu hẹp vào giữa tháng 2 xuống mức thấp nhất kể từ tháng 10-2024.

“Rủi ro đang ở mức rất cao trên mọi phương diện từ nguy cơ người bán phá vỡ hợp đồng, tắc nghẽn xử lý, thị trường đảo ngược và vận chuyển chậm trễ. Do đó, thị trường giao ngay cần phải giao dịch ở mức chiết khấu lớn so với thị trường tương lai để trang trải những rủi ro này" - Trishul Mandana, CEO Volcafe nói.

Sàn giao dịch ICE đã nhiều lần tăng tỷ lệ ký quỹ nhằm hạn chế sự biến động bằng cách yêu cầu các nhà giao dịch cà phê và ca cao phải cam kết số tiền mặt lớn hơn để bảo vệ vị thế của họ trên thị trường tương lai.

Việc lưu trữ hàng khi không có người mua khiến các thương nhân tốn kém chi phí nhà kho, trong khi các nhà sản xuất chocolate và rang xay cà phê vẫn chưa muốn mua vì kỳ vọng giá ca cao và cà phê sẽ giảm. Những yếu tố đang khiến thị trường ca cao và cà phê không thể hoạt động bình thường.

“Chừng nào thị trường còn thiếu vắng các động lực kinh tế để các thương nhân mua và vận chuyển cà phê, chúng ta sẽ vẫn ở trong tình trạng mong manh” Thiago Cazarini, chủ sở hữu công ty môi giới cà phê ở Brazil cho biết trong một cuộc phỏng vấn tại một hội nghị của Hiệp hội Cà phê quốc gia Mỹ ở TP. Houston hồi tuần trước.

Cũng tại hội nghị này Renan Chueiri, CEO của công ty cà phê hòa tan ELCAFE ở Ecuador cho biết, năm nay là năm đầu tiên công ty ông không bán hết toàn bộ sản lượng dự kiến ​​hàng năm trong tháng 3.

"Thông thường, đến thời điểm này chúng tôi đã bán hết hàng, nhưng cho đến nay chúng tôi mới bán được chưa đến 30% sản lượng” ông nói và giải thích thêm, giá cà phê tăng gây áp lực lên dòng tiền của các nhà bán lẻ, khiến họ không có đủ tiền để mua.

Theo Bloomberg, Reuters