Các nhà đầu tư đã kinh ngạc khi trái phiếu kho bạc Mỹ bị bán tháo trong tuần này, bởi thông thường đây được coi là tài sản an toàn nhất thế giới.
(Hình minh họa: Envato Elements).
Trái phiếu kho bạc Mỹ thường là hầm trú ẩn mà các nhà đầu tư tìm đến khi các thị trường tài chính nổi sóng lớn. Nhưng trong những ngày gần đây, chúng cũng bị bán tháo cùng với cổ phiếu.
Thậm chí, đợt bán tháo tuần này còn được coi là dữ dội nhất kể từ đại dịch COVID-19. Đỉnh điểm là vào ngày 9/4, khi lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm leo lên 4,51%, còn kỳ hạn 30 năm vượt quá 5%.
Các nhà đầu tư và chuyên gia thị trường đã nhanh chóng đưa ra ý kiến về hiện tượng bất thường này. Dưới đây là một số lời giải thích phổ biến nhất theo tổng hợp của Bloomberg:
Thuế quan của Mỹ
Các mức thuế quan đối ứng mà chính quyền Tổng thống Donald Trump đặt ra cao hơn dự đoán của nhiều người. Tuy ông đã tạm hoãn thuế đối ứng cao hơn với gần 60 đối tác thương mại của Mỹ, không ai có thể nói trước điều gì sẽ xảy ra sau ba tháng tới và chúng sẽ có tác động như thế nào đến nền kinh tế.
Nếu thuế quan kích hoạt suy thoái và lạm phát hạ nhiệt thì nhiều khả năng Cục Dự trữ Liên bang (Fed) sẽ giảm lãi suất, điều này thường làm tăng sức hút của trái phiếu kho bạc Mỹ.
Nhưng nhiều nhà đầu tư lo rằng thuế quan cũng sẽ kéo giá cả đi lên, ngăn cản Fed nới lỏng chính sách tiền tệ để hỗ trợ khi nền kinh tế suy yếu. Kịch bản “lạm phát đình trệ” này làm giảm sức hấp dẫn của trái phiếu kho bạc.
Nước ngoài bán ra
Thường thì mỗi khi giá trái phiếu kho bạc Mỹ giảm, tin đồn các trái chủ nước ngoài đang bán ra sẽ nổi lên. Lần này, nhà đầu tư đồn rằng một số nước bán ra trái phiếu Mỹ để trả đũa thuế quan.
Trung Quốc và Nhật Bản là hai trái chủ nước ngoài lớn nhất của Mỹ. Song, dữ liệu chính thức cho thấy cả hai nước đều đã bắt đầu giảm sở hữu trái phiếu kho bạc Mỹ kể từ cuối năm ngoái.
Ông Kenichiro Kitamura, Giám đốc bộ phận nghiên cứu và kế hoạch đầu tư của Meiji Yasuda, đoán: “Trung Quốc có thể đang bán ra trái phiếu kho bạc Mỹ để trả đũa thuế quan”.
Trong khi đó, các nhà quản lý quỹ tại châu Âu và Nhật Bản đang phát hiện ra những lựa chọn đáng tin khác thay cho trái phiếu kho bạc Mỹ. Giá trái phiếu ở các thị trường này hấp dẫn hơn, do đó có thể họ sẽ chuyển bớt vốn sang các quốc gia có triển vọng chính sách ổn định hơn.
Triết lý tiền mặt là vua
Một số nhà đầu tư có thể buông bỏ trái phiếu kho bạc chỉ đơn giản vì họ muốn cắt giảm rủi ro gắn với mọi tài sản tài chính của Mỹ, bao gồm cả nợ chính phủ.
Với những nhà đầu tư này, tiền mặt là hầm trú ẩn an toàn duy nhất. Tài sản của các quỹ thị trường tiền tệ Mỹ đã leo lên mức kỷ lục trong khoảng thời gian tính đến ngày 2/4.
Giới đầu tư và phân tích so sánh các động thái trên thị trường tuần này với hiện tượng “tháo chạy sang tiền mặt” hồi tháng 3/2020, khi cú sập trên thị trường trái phiếu kho bạc buộc Fed can thiệp với chương trình giải cứu trị giá 1.600 tỷ USD.
Gánh nặng tài khóa của Mỹ
Nợ công của Mỹ hiện nay tương đương với 121% GDP. Ông Trump tái đắc cử với lời hứa hẹn sẽ giảm khối nợ và thâm hụt ngân sách bằng cách thúc đẩy tăng trưởng qua các đợt cắt giảm thuế. Gần đây, ông gợi ý doanh thu từ thuế quan có thể giúp đỡ đần gánh nặng.
Nhưng nhiều chuyên gia lo rằng các chính sách của Nhà Trắng sẽ chỉ càng làm tăng thêm thâm hụt và nợ, thông qua việc khiến chi phí đi vay gia tăng.
Các phiên đấu giá trong tuần này được coi là phép thử cho nhu cầu của nhà đầu tư đối với nợ chính phủ Mỹ. Cuộc đấu giá trái phiếu kỳ hạn ba năm hôm 8/4 phát tín hiệu đáng thất vọng, nhưng phiên đấu giá trái phiếu kỳ hạn 30 năm vào ngày 10/4 diễn ra khá thành công.
Chiến lược của các quỹ đầu cơ
Giao dịch cơ bản (basis trade) - chiến lược phổ thông của các quỹ đầu cơ nhằm kiếm lời từ chênh lệch giá giữa trái phiếu kho bạc Mỹ giao ngay và hợp đồng tương lai - có thể đang đổ vỡ và kéo lợi suất tăng vọt.
Do chênh lệch giữa giá hai loại công cụ tài chính này thường rất nhỏ, quỹ đầu cơ thường phải dùng đòn bẩy lớn để tài trợ cho giao dịch. Thói quen này có thể dẫn đến rắc rối khi thị trường hỗn loạn và các quỹ vội vã đóng vị thế để trả nợ.
Rủi ro là nó có thể gây ra hiệu ứng lan tỏa khiến lợi suất tăng vọt, hoặc thậm chí tệ hơn là khiến thị trường trái phiếu kho bạc bị đình trệ.
