Sau một kỷ nguyên bị chi phối bởi các gói cứu trợ Covid và lạm phát tràn lan, các ngân hàng trung ương đã kỳ vọng sẽ có một vài năm tăng trưởng kinh tế ổn định và bình lặng. Tuy nhiên, Tổng thống Donald Trump đã thay đổi tất cả sau khi tung ra một loạt thuế quan.
Olivier Blanchard, cựu nhà kinh tế trưởng tại Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho biết, mặc dù còn quá sớm để nói mọi thứ sẽ diễn ra như thế nào, nhưng các nhà hoạch định chính sách có thể quan tâm nhiều hơn đến việc đảm bảo nền kinh tế duy trì hoạt động hơn là chống lại tình trạng tăng giá.
"Chắc chắn nguy cơ suy thoái kinh tế toàn cầu đã tăng đáng kể và cùng với đó là lãi suất thấp…Tôi cho rằng suy thoái sẽ chi phối bất kỳ mối lo ngại nào về lạm phát có thể phát sinh", ông cho biết.
Tổng giám đốc IMF Kristalina Georgieva cho biết mức thuế này "rõ ràng là một rủi ro đáng kể đối với triển vọng toàn cầu trong thời điểm tăng trưởng chậm chạp".
Các nhà đầu tư đang kỳ vọng vào việc các động thái cắt giảm lãi suất sẽ diễn ra nhanh hơn trên toàn thế giới, đặc biệt là ở châu Âu, trong đó Goldman Sachs tin rằng sẽ không mất nhiều thời gian để đưa khối này vào suy thoái.
Thị trường đang định giá Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) sẽ có thêm ba lần cắt giảm lãi suất nữa từ nay đến tháng 9.
"Tất cả dữ liệu đều ủng hộ việc cắt giảm… Theo logic riêng của mình về các quyết định dựa trên dữ liệu, ECB nên cắt giảm lãi suất. Có thể nói thêm rằng, tác động tiêu cực của sự không chắc chắn cực cao đối với nhu cầu sẽ củng cố thêm cho lập luận này”, Peter Praet, cựu nhà kinh tế trưởng tại ECB cho biết.
Willem Buiter, cựu quan chức của Uỷ ban Chính sách Tiền tệ (MPC) của Anh cho rằng đồng bảng Anh mạnh hơn sẽ giúp Ngân hàng trung ương Anh (BoE) nới lỏng lãi suất, trong khi giá dầu giảm cũng sẽ củng cố lập luận này.
"Nền kinh tế toàn cầu, bao gồm cả Anh sẽ trải qua tốc độ tăng trưởng kinh tế chậm hơn do ảnh hưởng của thuế quan của Tổng thống Trump…Với khả năng đồng bảng Anh mạnh lên so với đồng đô la Mỹ và yếu đi so với đồng euro, nhiều khả năng sẽ có tác động lạm phát nhẹ từ cuộc chiến thương mại. Tôi kỳ vọng BoE sẽ cắt giảm lãi suất nhanh hơn khi hoạt động kinh tế thực tế suy yếu”, ông cho biết.
Trong khi đó, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) có một tình thế tiến thoái lưỡng nan khác.
Đảm bảo nền kinh tế lớn nhất thế giới không quá nóng hoặc quá lạnh là điều khó khăn ngay cả trong thời kỳ bình thường. Nhưng hiện tại, Fed có nhiệm vụ khó khăn hơn là cố gắng kiềm chế giá cả tăng khi bị ảnh hưởng bởi thuế quan tăng thêm thuế đối với người tiêu dùng, đồng thời cố gắng ngăn chặn suy thoái.
Lịch sử cho thấy Fed thường cắt giảm mạnh trong thời kỳ suy thoái. Chris Iggo, chiến lược gia tại Axa Investment Management tin rằng đây cũng sẽ là lộ trình lần này.
“Tôi không thích suy ngẫm về suy thoái toàn cầu và thị trường chứng khoán giá xuống…Tuy nhiên, tôi không thể đưa ra kết quả nào vui hơn khi chính quyền Mỹ không có sự đồng cảm với phần còn lại của thế giới và sẵn sàng sử dụng các chiến thuật cứng rắn và khó tin để đạt được những gì mà họ cho là tốt cho người Mỹ”, ông cho biết.
Mặt khác, Chủ tịch Fed Jerome Powell mới đây cũng cho biết rằng, vẫn “còn quá sớm” để xem xét thay đổi chính sách tiền tệ của Mỹ. "Giờ đây, rõ ràng là mức tăng thuế quan sẽ lớn hơn đáng kể so với dự kiến…Điều tương tự cũng có thể xảy ra đối với các tác động kinh tế, bao gồm lạm phát cao hơn và tăng trưởng chậm hơn", ông Powell cho biết hôm 4/4.
Mặc dù vậy, đây có thể chỉ là khởi đầu của sự hỗn loạn, khi các nhà hoạch định chính sách cố gắng theo dõi và dự đoán những tác động và phản tác dụng của cuộc chiến thương mại.
Các ngân hàng trung ương đã đủ khó khăn để tìm ra cách phản ứng chỉ với thuế quan của Tổng thống Trump một cách riêng lẻ, nhưng đó không phải là yếu tố duy nhất có tác động.
Trung Quốc đã đáp trả bằng thuế quan, EU đang cân nhắc áp thuế trả đũa và Tổng thống Trump vẫn đang quyết định phải làm gì đối với nhiều ngành công nghiệp khác. Và trên hết, đôi khi lại xuất hiện những kế hoạch thay đổi từ Tổng thống Trump mà thị trường không thể lường trước.
