Cổ phiếu - Giữa ranh giới đầu tư và đánh bạc?

Cổ phiếu là một kênh đầu tư hiện đại với tiềm năng mang lại lợi nhuận cao cho nhà đầu tư. Tuy nhiên, nhiều người vẫn nhìn nhận cổ phiếu như một canh bạc đầy rủi ro.

Điểm tương đồng giữa Đầu tư cổ phiếu và Đánh bạc

Cả hai đều tiềm ẩn rủi ro thua lỗ trong một khoản thời gian ngắn. Trong đầu tư cổ phiếu, giá cổ phiếu có thể biến động mạnh trong phiên giao dịch (từ 7% đến 15% ở thị trường Việt Nam) dẫn đến thua lỗ. Đánh bạc cũng vậy, may mắn có thể mang lại chiến thắng, nhưng rủi ro thua cược luôn hiện hữu.

Tiếp đến là yếu tố "may rủi" trong cả hai hoạt động. Chính sách tiền tệ biến động, tâm lý nhà đầu tư thay đổi, hay đơn giản là một tin tức bất ngờ (đặc biệt là các dạng tin "thiên nga đen" như chiến tranh, dịch bệnh…) đều ngay lập tức ảnh hưởng đến giá cổ phiếu. Đánh bạc cũng vậy, kết quả phụ thuộc vào nhiều yếu tố ngoài tầm kiểm soát.

Và cuối cùng là cảm giác "hồi hộp", khi xuống tiền vào một mã cổ phiếu hoặc bắt đầu đặt cược, chúng ta không tránh khỏi cảm giác hồi hộp và kích thích khi theo dõi biến động giá cổ phiếu hay kết quả ván cược.

Thị trường Cổ phiếu Việt Nam: Các khái niệm đã được hiểu đúng?

Tại thị trường Việt Nam, ranh giới "đầu tư" và "đánh bạc" lại càng mong manh khi nhiều người tham gia thị trường chứng khoán mà không trang bị kiến thức về thị trường, doanh nghiệp và kỹ năng đầu tư.

Với nhu cầu "làm giàu nhanh" và bị ảnh hưởng bởi tâm lý đám đông, đa phần nhà đầu tư tại Việt Nam sẽ dựa vào tin đồn, "tâm linh" hay "chuyên gia" tự xưng để đưa ra quyết định mua bán mà không tìm hiểu bất cứ thông tin nào về doanh nghiệp.

Rõ ràng nhất là vào năm 2021, cơn sốt các cổ phiếu penny (cổ phiếu "trà đá") khiến nhiều nhà đầu tư lao vào mua bán theo tin đồn và đội nhóm, bất chấp giá trị thực của doanh nghiệp.

Điểm yếu cốt lõi mà các chuyên gia chỉ ra rằng nhiều người tham gia thị trường với mục tiêu kiếm tiền nhanh chóng, "bắt đáy bán đỉnh", kì vọng X2 X3 tài khoản trong thời gian ngắn. Các nhà đầu tư FOMO thường mua bán cổ phiếu liên tục, "lướt sóng" theo thị trường. Tâm lý "sợ hãi khi thị trường giảm", "tham lam khi thị trường tăng", đánh đu theo hội nhóm, thiếu kỷ luật và công cụ đầu tư khiến họ đưa ra những quyết định sai lầm, dễ dẫn đến thua lỗ.

Vào năm 2022, khi thị trường chứng khoán VN-Index giảm mạnh, nhiều nhà đầu tư đã bán tháo cổ phiếu vì lo sợ thua lỗ. Tuy nhiên, sau đó thị trường đã phục hồi mạnh mẽ, khiến những nhà đầu tư bán tháo bỏ lỡ cơ hội. Đặc biệt là họ cũng đã mất hẳn niềm tin vào thị trường, khiến cơ hội bù lỗ cũng như tìm kiếm lợi nhuận trở nên bất khả thi.

"Chứng khoán" đích thực sẽ khác "Đánh bạc" như thế nào?

Kiến thức và kỹ năng: Đầu tư cổ phiếu đòi hỏi kiến thức và kỹ năng phân tích thị trường, doanh nghiệp, lựa chọn cổ phiếu. Còn đánh bạc chủ yếu dựa vào may mắn và yếu tố tâm lý.

Mục đích: Đầu tư cổ phiếu hướng đến mục tiêu lợi nhuận dài hạn, gia tăng tài sản. Đánh bạc thường được xem như một trò giải trí, với mục tiêu kiếm tiền nhanh chóng.

Tính hợp pháp: Đầu tư cổ phiếu là hoạt động hợp pháp được pháp luật bảo vệ. Đánh bạc, tùy vào luật pháp từng quốc gia, có thể bị cấm hoặc hạn chế.

Bằng cách trang bị đầy đủ kiến thức, kỹ năng, tâm lý đầu tư phù hợp, áp dụng chiến lược hiệu quả và sử dụng các hệ thống hỗ trợ, nhà đầu tư có thể phân biệt được "chứng khoán" và "đánh bạc".

Kết luận

Đầu tư chứng khoán không phải là đánh bạc. Tuy nhiên, do những lý do trên, nhiều người Việt Nam vẫn có nhận thức sai lầm về kênh đầu tư này.

Lời khuyên

Trang bị kiến thức: Hiểu biết về thị trường chứng khoán, doanh nghiệp và các kỹ năng đầu tư là yếu tố then chốt để thành công.

Đầu tư dài hạn: Kiên nhẫn và đầu tư cho mục tiêu dài hạn là cách để gia tăng tài sản bền vững.

Phân tích doanh nghiệp: Đánh giá tiềm năng tài chính, hoạt động kinh doanh và ban lãnh đạo của doanh nghiệp.

Quản lý rủi ro: Luôn có kế hoạch quản lý rủi ro, không nên đầu tư tất cả vốn vào một cổ phiếu hay một lĩnh vực.

Tìm kiếm sự hỗ trợ: Tham gia các khóa học, hội nhóm đầu tư để học hỏi kinh nghiệm từ những người đi trước.

Bằng cách nâng cao kiến thức, kỹ năng và thay đổi tâm lý đầu tư, nhà đầu tư Việt Nam có thể biến đầu tư chứng khoán thành một kênh đầu tư hiệu quả, giúp gia tăng tài sản bền vững.