Sự khó lường của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump khiến chúng ta không thể nói trước được điều gì sẽ xảy ra, khi thời hạn tạm dừng áp thuế dài 90 ngày kết thúc.
Trong nhiều tuần lễ, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tiến hành các kế hoạch áp dụng mức thuế mới rất cao áp lên hàng nhập khẩu, bất chấp những cảnh báo rằng chính sách này có thể gây ra tình trạng hỗn loạn kinh tế. Vào ngày 9/4, sau nhiều ngày khiến thị trường chứng khoán toàn cầu lao dốc, ông đột ngột "quay xe".
Trong một bài đăng trên mạng xã hội, ông Trump cho biết đã tạm dừng áp dụng một loạt mức thuế cao đối với hàng nhập khẩu từ nhiều đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ. Thông báo được đưa ra chỉ 13 giờ sau khi các mức thuế mới đó có hiệu lực. Trump chỉ ra rằng tình trạng hỗn loạn trên thị trường tài chính sau khi áp dụng mức thuế đã tác động đến quyết định của ông.
Sau đây là thông tin chúng ta cần biết về những gì đã diễn ra và hệ quả của các hoạt động đó trong tương lai.
Ông Trump tạm dừng áp dụng các loại thuế nào?
Tổng thống Trump tuyên bố tạm dừng áp dụng trong 90 ngày đối với cái gọi là thuế quan "có đi có lại" (thuế đối ứng) đối với hàng nhập khẩu từ gần 60 quốc gia và Liên minh Châu Âu (EU).
Thuế quan được tùy chỉnh riêng theo từng đối tác thương mại và tương ứng với quy mô thặng dư thương mại của đất nước này với Mỹ.
Hàng nhập khẩu từ các đối tác thương mại đó hiện vẫn phải chịu mức thuế cố định 10 %. Mức thuế này được ông Trump áp dụng trên hàng hóa đến từ tất cả các quốc gia nước ngoài, bắt đầu tính từ ngày 5/4/2025.
Trung Quốc, một trong những quốc gia phải chịu thuế quan có đi có lại, không nằm trong danh sách tạm dừng. Thay vào đó, ông Trump tuyên bố sẽ tăng thuế đối với hàng hóa Trung Quốc từ 104% lên 125%.
Quyết định của ông được đưa ra sau khi Bắc Kinh công bố kế hoạch trả đũa, khi đánh thuế 84% lên hàng hóa của Mỹ.
Tại sao Trump lại tạm dừng áp một số mức thuế?
Việc triển khai áp thuế quan có đi có lại đã gây ra sự hỗn loạn trên thị trường và làm dấy lên nỗi lo suy thoái. Ông Trump đã chịu áp lực rất lớn từ các lãnh đạo doanh nghiệp và nhà đầu tư, trong việc đảo ngược quyết định.
"Tôi nghĩ rằng mọi người đang hơi mất kiểm soát", ông Trump nói với các phóng viên tại Nhà Trắng khi được hỏi tại sao ông lại thay đổi quyết định. "Họ đang trở nên hơi lo lắng, hơi sợ hãi".
Điều gì sẽ xảy ra khi lệnh tạm dừng áp thuế kết thúc?
Sự khó đoán của chính quyền Trump khiến chúng ta không thể nói trước được. Bài đăng của ông Trump thông báo về việc tạm dừng áp thuế cho thấy mục đích của việc này là tạo cơ hội để các đối tác thương mại của Mỹ đạt được thỏa thuận tránh thuế quan cao.
Ông Trump và các quan chức Mỹ khác cho biết họ muốn các nước thực hiện nhiều biện pháp, bao gồm giảm thuế quan cũng như các rào cản thương mại, có thể bao gồm các quy định, hạn ngạch, trợ cấp cho các nhà sản xuất trong nước, và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ. Ông Trump lập luận rằng thâm hụt thương mại mà Mỹ phải gánh là kết quả của các rào cản thương mại, và muốn xóa bỏ nó.
Có khả năng khi thời gian tạm dừng 90 ngày kết thúc vào đầu tháng 7, các quốc gia chưa đàm phán thỏa thuận với Mỹ sẽ lại phải đối mặt với mức thuế quan đã được áp dụng tạm thời vào ngày 9/4.
Nhưng cũng có khả năng ông Trump sẽ tuyên bố hoãn thuế thêm một lần nữa. Cần nhớ rằng ông đã hai lần hoãn việc áp dụng thuế quan đối với một số mặt hàng nhập khẩu từ Mexico và Canada.
Tình hình của Canada và Mexico ra sao?
Hai đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ không phải chịu thuế quan có đi có lại. Thay vào đó, hàng hóa từ Canada và Mexico phải đối mặt với mức thuế 25%, được ông Trump gắn với lý do ma túy bất hợp pháp và người nhập cư trái phép tràn qua biên giới Mỹ.
Tuy nhiên, hàng nhập khẩu được bảo hộ theo Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ thì được miễn thuế.
Phản ứng của thị trường chứng khoán trước lệnh tạm dừng áp thuế là gì?
Cổ phiếu toàn cầu tăng vọt sau thông báo tạm dừng áp thuế của ông Trump. S&P 500 tăng 9,5 %, mức tăng lớn nhất trong một ngày của chỉ số này kể từ năm 2008.
Những động thái mới nhất đã khép lại một tuần hỗn loạn, bắt đầu khi ông Trump gây sốc cho thế giới với tuyên bố sẽ áp dụng các mức thuế cao nhất mà Mỹ triển khai trong hơn một thế kỷ.
Giá dầu, vốn đã giảm trong những ngày gần đây do lo ngại về sự suy thoái kinh tế toàn cầu, cũng đã tăng trở lại sau những tin tức mới nhất.
Mỹ có đang hướng đến suy thoái không?
Thực tế tình hình kinh tế Mỹ đang bắt đầu đi về hướng suy thoái từ trước khi ông Trump tuyên bố tạm dừng áp thuế.
Quyết định áp thuế, được ông Trump công bố vào ngày 2/4, làm tăng thêm gánh nặng lên tâm trạng vốn đã xấu của người tiêu dùng và các nhà băng ở Phố Wall, qua đó làm tăng khả năng xảy ra suy thoái toàn cầu trong năm 2025.
Các nhà phân tích cho biết viễn cảnh giá cả tăng cao và hoạt động kinh doanh ngày càng trở nên thận trọng sẽ làm giảm tăng trưởng kinh tế và khiến nền kinh tế suy thoái.
Sự tăng vọt của thị trường chứng khoán sau tuyên bố tạm dừng áp thuế của ông Trump đã khiến nhiều người ở Phố Wall nhẹ nhõm. Tin này cũng thúc đẩy các chuyên gia kinh tế tại tập đoàn Goldman Sachs Group hủy bỏ dự báo suy thoái được đưa ra trước đó.
Nhưng cảm giác không chắc chắn hình thành sâu sắc xung quanh động thái tiếp theo của Trump, kết hợp với tác động của thuế quan hiện vẫn có hiệu lực, bao gồm cả thuế quan rất cao đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, đã khiến nhiều lãnh đạo doanh nghiệp và nhà đầu tư lo lắng.
Nền kinh tế sẽ vẫn chịu áp lực nếu những lo lắng dẫn đến việc cắt giảm đáng kể chi tiêu.
Tại sao Trung Quốc là mục tiêu chính trong chính sách thuế quan của Trump?
Ông Trump nêu lập luận rằng các hoạt động thương mại của Trung Quốc là không công bằng và đưa ra lập luận này từ rất lâu trước khi triển khai việc áp thuế có đi có lại. Trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên, ông đã tăng thuế đối với hàng nhập khẩu từ nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
Trong nhiệm kỳ thứ hai, ông đã ký các sắc lệnh hành pháp cho rằng thuế quan là một cách để buộc Trung Quốc phải chịu trách nhiệm về cáo buộc không kiểm soát được việc xuất khẩu fentanyl và các tiền chất của nó, vốn đã góp phần gây ra cuộc khủng hoảng nghiện ma túy ở Mỹ.
