Sự trở lại của Donald Trump với các chính sách gây tranh cãi có thể đẩy cao lạm phát, nợ công và làm trầm trọng thêm vấn đề khủng hoảng nhập cư. Quốc hội phải khéo léo ngăn ông khỏi các kế hoạch thiếu thực tế, thay vào đó hướng đến các giải pháp khả thi hơn. Sự hợp tác giữa hai đảng là yếu tố sống còn để kiểm soát nhiệm kỳ mới của ông và bảo vệ các giá trị dân chủ đang bị đe dọa.
Bài viết thể hiện quan điểm của tác giả Michael R ở Bloomberg.
Donald Trump không phải lựa chọn của tôi cho vị trí Tổng thống. Thực tế, tôi từng khuyến khích cử tri bỏ phiếu cho Kamala Harris. Nhưng Trump đã chiến thắng một cách minh bạch, và chúng ta cần chấp nhận để tiến lên.
Đảng Cộng hòa vừa trải qua một đêm bầu cử thành công, giành quyền kiểm soát Thượng viện và có khả năng chiếm ưu thế ở Hạ viện. Tuy nhiên, lợi thế nhỏ này không đồng nghĩa với một sự ủy nhiệm rõ ràng đến từ cử tri. Để giải quyết các thách thức lớn của quốc gia, cần có sự hợp tác từ cả hai đảng.
Điều đáng nói là, ở hầu hết các vấn đề mà cử tri coi là ưu tiên, những đề xuất của Trump có thể làm tình hình tệ hơn. Quốc hội cần hướng Trump tránh xa những quyết sách kém hiệu quả và đề xuất những phương án khả thi hơn. Trump cũng cần hiểu rằng, những chiến lược hiệu quả trong chiến dịch tranh cử chưa chắc sẽ phù hợp khi áp dụng vào điều hành đất nước.
Lấy ví dụ về lạm phát, mối lo hàng đầu của cử tri. Các kế hoạch của Trump như tăng thuế quan toàn diện, cắt giảm thuế không công bằng, làm suy yếu đồng USD đều có thể đẩy giá cả tăng cao, trong khi Fed đã nỗ lực kiểm soát lạm phát. Thực hiện bất kỳ yếu tố nào trong chương trình này sẽ là không thận trọng, nhất là khi điều này có thể làm tăng khoản nợ quốc gia lên thêm 15 nghìn tỷ USD trong thập kỷ tới.
Các nhà lập pháp, kể cả các thành viên Đảng Cộng hòa, có thể sẽ phản đối con đường này. Quốc hội có quyền lực từ chối đề xuất thuế quan trên diện rộng của Trump và có thể đề xuất các loại thuế hợp lý hơn, tập trung vào an ninh quốc gia và quyền tiếp cận thị trường. Sửa đổi chính sách cắt giảm thuế năm 2017 sắp hết hạn, chẳng hạn như nâng thuế doanh nghiệp cùng với những quy định khấu trừ cao hơn, có thể là một giải pháp hợp lý. Thành lập một ủy ban tài khóa cũng sẽ giúp tìm ra những giải pháp khó khăn để ngăn chặn khủng hoảng ngân sách sắp tới.
Về vấn đề nhập cư, các kế hoạch của Trump cũng còn nhiều thiếu sót. Dù có thể thừa nhận rằng tình hình tại biên giới hiện đang lộn xộn, nhưng ý tưởng trục xuất hàng loạt của Trump sẽ rất tốn kém và kìm hãm tăng trưởng kinh tế, trong khi không giải quyết được tận gốc vấn đề. Quốc hội nên tái khởi động một nỗ lực cải cách lưỡng đảng, tập trung vào các chính sách thực tế như tạo điều kiện nhập tịch cho sinh viên tốt nghiệp từ các trường đại học Mỹ, kết hợp với các biện pháp kiểm soát chặt chẽ hơn. Họ cũng nên thúc giục Trump tập trung vào những chính sách đã tỏ ra hiệu quả từ nhiệm kỳ trước, như Chính sách Bảo vệ Người di cư, và tránh những phát ngôn dễ gây căng thẳng không cần thiết.
Ưu tiên cuối cùng là ngăn chặn tình trạng tham nhũng từng xuất hiện trong nhiệm kỳ đầu của Trump. Tổng thống có quyền thực hiện các mục tiêu chính sách, nhưng không thể tự đặt ra quy tắc riêng. (Phán quyết gần đây của Tòa án Tối cao có thể cho phép Trump mở rộng quyền hành, nhưng điều này có thể sẽ bị thách thức tại tòa án.) Công chức nên làm đúng bổn phận của mình và sử dụng quyền tố giác nếu họ bị yêu cầu thực hiện các hành vi sai trái. Báo chí và các tổ chức giám sát cần cảnh giác với các vi phạm tài chính có thể xảy ra, còn Quốc hội cần thông qua những luật hợp lý, vừa đáp ứng mối quan tâm của cử tri Trump, vừa phản đối ông khi cần thiết, như cách Mitch McConnell đã làm trong nhiệm kỳ đầu của Trump. Đảng Cộng hòa không nên để tổng thống phá vỡ các nguyên tắc của nền dân chủ Mỹ.
Về phía Đảng Dân chủ, họ cũng nên tự hỏi vì sao lại để thua trước Trump, một ứng viên 78 tuổi không được lòng phần đông cử tri. Việc cố che giấu sức khỏe suy yếu của Tổng thống Joe Biden cho đến khi điều lộ rõ trên truyền hình trực tiếp, cũng như việc chọn Kamala Harris, người từng thất bại trong cuộc tranh cử trước đó, làm ứng viên, đều không phải quyết định khôn ngoan.
Dù thế nào, hiện tại đất nước cần phải đối diện với thực tế là Trump đã trở lại, và cần có các biện pháp để kiềm chế những hành động vượt giới hạn của ông thêm một lần nữa.
Xử lý một tổng thống có khuynh hướng bất chấp là một nhiệm vụ khó khăn, nhưng đó là trách nhiệm chung của cả hai đảng.
Bloomberg
