Vào tháng 11 năm 2022, OpenAI của Sam Altman đã công bố ChatGPT với thế giới, đưa trí tuệ nhân tạo (AI) trở thành xu hướng mới cho thị trường. Hơn một năm sau, AI vẫn là một chủ đề nóng – một phần đến từ sự kiện Altman bị sa thải và sau đó được hội đồng quản trị OpenAI tuyển dụng lại.
Tin tức về sự ra đi của Altman đã làm dấy lên tin đồn về bước đột phá mạnh mẽ liên quan đến trí tuệ nhân tạo, điều mà các nhà nghiên cứu của OpenAI đã cảnh báo hội đồng quản trị. Một số người cho rằng bước đột phá này có liên quan đến trí tuệ nhân tạo tổng hợp (AGI), các hệ thống tự trị có khả năng xử lý tốt hơn con người trong hầu hết các vấn đề.
Với công nghệ phát triển chóng mặt như vậy, nhiều người cũng đã nêu lên những nguy cơ tiềm ẩn do AGI gây ra. Một mối lo ngại được nhiều người đặt ra là công nghệ cực kỳ thông minh này lại nằm trong tay các tổ chức lớn, tập trung, như OpenAI và cổ đông lớn nhất của nó là Microsoft, cũng như các công ty công nghệ khác đang phát triển AI, như Bard của Google và xAI của Elon Musk.
Điều này đã dẫn đến sự gia tăng các dự án AI phi tập trung, với nhiều người tin rằng blockchain và tiền điện tử có thể đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển của trí tuệ nhân tạo. Chẳng hạn, Arthur Hayes lập luận các công ty AGI sẽ chọn Bitcoin làm tiền tệ để giao dịch và dự án dẫn đầu lĩnh vực AI phi tập trung là Bittensor, một giao thức tập trung vào Machine Learning (máy học) phi tập trung, cũng theo đường hướng như vậy.
Bittensor (TAO) là gì?
Bittensor được phát triển bởi tổ chức phi lợi nhuận OpenTensor. Ban đầu nó được thiết kế như một Polkadot parachain có tên Finney, giao thức quyết định ra mắt chain riêng của mình vào tháng 3 năm 2023 để giảm sự phụ thuộc vào hệ sinh thái Polkadot. Chain hiện tại có tên là Nakamoto, được mô phỏng theo mạng Bitcoin.
Bittensor đang tìm cách phân quyền vào quyền truy cập vào các mô hình Machine Learning cũng như đào tạo các mô hình máy học theo cách chống kiểm duyệt. Hiện tại, việc đào tạo các mô hình Machine Learning đòi hỏi một lượng tài nguyên khổng lồ mà chỉ các tập đoàn như Google và OpenAI mới có đủ khả năng chi trả. Bittensor đặt mục tiêu trở thành thị trường cho trí tuệ máy móc, nơi trí tuệ được đóng góp vào mạng lưới bởi những trình xác thực được đánh giá cao và họ sẽ được khen thưởng bởi mạng P2P bằng token gốc của nó, TAO.
Nguồn: Bittensor.org
Bittensor hoạt động như thế nào?
Bittensor bao gồm ba thành phần cốt lõi: mạng con, blockchain và API Bittensor. Theo tài liệu chính thức của họ , Bittensor chỉ đơn giản là “một giao thức dành cho các mạng con phi tập trung”. Mạng con là một cơ chế cạnh tranh dựa trên trả thưởng khuyến khích cho người dùng khi thực hiện một nhiệm vụ cụ thể. Người dùng có thể tạo mạng con tùy chỉnh cho chương trình của riêng họ hoặc tham gia cơ chế cạnh tranh hiện có.
Blockchain Bittensor hỗ trợ các mạng con và đảm bảo hệ sinh thái được phân quyền, không cần cấp phép và chống lại sự thông đồng. Trong khi đó, API Bittensor kết nối các mạng con và blockchain, đảm bảo phân phối phần thưởng cho thợ đào và trình xác thực trên mạng con.
Mạng con hoạt động như thế nào?
Mạng con là giải pháp của Bittensor để phân quyền việc đào tạo các mô hình Machine Learning. Mỗi mạng con là một thị trường kinh tế khép kín để đào tạo và trau dồi các dạng trí tuệ máy khác nhau như: dịch văn bản, tạo hình ảnh, tạo văn bản, thu thập dữ liệu, v.v. Các mạng con được quản lý bởi chủ sở hữu của chúng và sẽ bao gồm ba loại người dùng: thợ đào, trình xác thực và người dùng.
Thợ đào, đôi khi được gọi là máy chủ, là các node Machine Learning off-chain kích hoạt chức năng của mạng lưới. Họ chịu trách nhiệm phục vụ các yêu cầu tới từng mạng con từ người dùng và cung cấp phản hồi phù hợp dựa trên mô hình của họ. Những phản hồi này được đánh giá bởi trình xác thực của mạng con, họ sẽ chỉ định xếp hạng cho chúng, và được trả thưởng bằng token gốc của Bittensor, TAO. Thợ đào liên tục cung cấp phản hồi không chính xác sẽ bị đào thải dần, phần thưởng bị giảm và sẽ rời khỏi mạng con để đảm bảo chất lượng của chúng.
Trình xác thực làm nhiệm vụ kiểm tra đánh giá công việc được thực hiện. Chủ sở hữu mạng con có thể cung cấp mẫu để xác thực, nhưng trình xác thực cũng có thể thể hiện quan điểm của riêng họ thông qua cách xác thực cá nhân về những gì mạng con nên tìm hiểu. Điều này làm tăng tính đa dạng trong học tập và cũng làm giảm nguy cơ tập trung vào mạng nơi mô hình bị ép buộc theo một hướng cụ thể.
Cuối cùng, người dùng của mạng con cung cấp các yêu cầu cho mạng con với tư cách là người dùng cuối cùng, được các thợ đào tương ứng đáp ứng. Người dùng có thể sử dụng các mạng con này thông qua BitAPAI (có thể được truy cập thông qua hầu hết các ngôn ngữ lập trình phổ biến như Python, Node.js, Golang và Rust). Dịch vụ này hiện được sử dụng miễn phí để khuyến khích phát triển trên nền tảng, mặc dù các giới hạn đã được đưa ra để ngăn chặn việc lạm dụng API. Tuy nhiên, các yêu cầu có thể được thực hiện để tăng giới hạn, tùy thuộc vào các câu hỏi tiếp theo và sự phê duyệt từ nhóm BitAPAI.
Dự án xây dựng trên Bittensor
Mặc dù là một giao thức non trẻ nhưng đã có một số dự án bắt đầu xây dựng trên mạng lưới Bittensor, dựa vào dịch vụ của các mạng con cụ thể, với hầu hết nhắm mục tiêu tạo văn bản hoặc hình ảnh. Một loại dự án phổ biến là các bot kiểu ChatGPT như ChatNI, Chat with Hal và Chattensor, tất cả đều hoạt động như trợ lý hỗ trợ trò chuyện, nơi người dùng có thể nhập câu hỏi hoặc yêu cầu và nhận câu trả lời từ bot.
Một dự án phổ biến khác được xây dựng trên Bittensor là ReplyTensor, sử dụng mạng con tạo hình ảnh và văn bản để tạo phản hồi tự động trên Twitter, Telegram và Discord. ReplyTensor được phát triển bởi Neural Internet, một tổ chức tự trị phi tập trung nghiên cứu AI (DAO) và là một trong những nhà xây dựng chính trên tài nguyên của Bittensor.
Nguồn: ReplyTensor
Token TAO và Tokenomics của nó
Giống như mạng lưới Bitcoin mà Bittensor được mô phỏng theo, thiết kế của token TAO bám sát thiết kế của Bitcoin với tổng nguồn cung là 21 triệu. Nhằm mục đích ra mắt công bằng nhất có thể, Bittensor không có bất kỳ đợt bán trước hoặc nhà đầu tư tư nhân nào, thậm chí cả những người sáng lập và nhóm sáng lập cũng phải tự đào token riêng. Tương tự như vậy, TAO cũng tuân theo mô hình Halving của Bitcoin, lượng khí thải cũng được giảm một nửa cứ sau mỗi 10,5 triệu block. Lần Halving đầu tiên dự kiến diễn ra vào tháng 9 năm 2025, với tổng cộng 64 sự kiện halving.
Nguồn: Taostats.io
Ngoài token TAO gốc, TAO còn tồn tại dưới dạng phiên bản ERC-20 trên mainnet Ethereum dưới dạng wrapped TAO (wTAO). WTAO có thể được kết nối trở lại mạng lưới Bittensor thông qua TAO Bridge. Tuy nhiên, xin lưu ý TAO Bridge là một dự án do cộng đồng điều hành và không được nhóm Bittensor điều hành chính thức.
Triển vọng tương lai cho Bittensor
Nguồn: Bittensor.org
Tình trạng đào tạo Machine Learning hiện nay đang bị cản trở bởi cách tiếp cận im lặng và thiếu khả năng kết hợp. Khi mạng lưới Bittensor tiếp tục tăng trưởng và phát triển, họ mong muốn một ngày nào đó trở thành trung tâm của mọi thứ về trí tuệ máy móc, với người dùng, các công ty start-up và thậm chí cả các tập đoàn lớn khai thác mạng để có khả năng trí tuệ máy móc, với tất cả các dịch vụ được thanh toán bằng token TAO.
![[LIVE] ĐHĐCĐ Kienlongbank: Trình phương án trả cổ tức tỷ lệ 50%, tăng vốn gấp đôi trong năm 2025](https://image.vndailyfx.com/2025/04/25/live-dhdcd-kienlongbank-trinh-phuong-an-tra-co-tuc-ty-le-50-tang-von-gap-doi-trong-nam-2025.png)
