Áp lực từ thị trường Trung Quốc thúc đẩy thương vụ Honda-Nissan

Trong bức tranh toàn cảnh về thương vụ sáp nhập giữa Honda Motor Co. và Nissan Motor Co., thị trường Trung Quốc nổi lên như một động lực chính yếu. Sự suy giảm mạnh mẽ tại thị trường lớn nhất thế giới này đã buộc hai gã khổng lồ ô tô Nhật Bản phải tìm đến nhau như một giải pháp sinh tồn.

* Honda và Nissan dự kiến chốt thỏa thuận sáp nhập vào tháng 6/2025

* Nissan-Honda: Thương vụ thế kỷ hay canh bạc tuyệt vọng?

Làn sóng xe điện và xe hybrid từ BYD cùng các nhà sản xuất Trung Quốc đã làm lung lay vị thế của các thương hiệu Nhật Bản. Những công ty từng được coi là biểu tượng của chất lượng và uy tín giờ đây đang phải đối mặt với tình trạng dư thừa công suất nghiêm trọng tại các nhà máy địa phương.

"Khi nhìn vào Honda và Nissan, họ đã mất thị phần trong một thời gian", James Hong, Chuyên viên phân tích tại Macquarie Securities Korea Ltd nói. "Chúng tôi dự đoán cả hai sẽ phải cắt giảm công suất rất lớn để ít nhất bù đắp một phần chi phí cố định họ đang gánh chịu tại Trung Quốc".

Số liệu cũng cho thấy bức tranh ảm đạm: Nissan chỉ sản xuất được 779,756 xe tại Trung Quốc trong năm tài chính kết thúc vào tháng 3/2024, giảm một nửa so với đỉnh điểm những năm gần đây. Hãng xe này buộc phải triển khai kế hoạch cắt giảm 1/5 công suất toàn cầu xuống còn 4 triệu xe, trong đó riêng thị trường Trung Quốc chiếm tới hơn một nửa công suất cắt giảm (1 triệu đơn vị).

Honda cũng phải đối mặt với thực tế tương tự khi quyết định đóng cửa nhà máy và giảm 20% công suất tại Trung Quốc từ tháng 7/2024. Phó Chủ tịch điều hành Shinji Aoyama cho biết hãng đang tiếp tục đàm phán với các đối tác địa phương về việc cắt giảm thêm.

Nhìn rộng ra, Nissan đã trong tình trạng hỗn loạn kể từ vụ bắt giữ và sa thải cựu Chủ tịch Carlos Ghosn vào cuối năm 2018. Nhiều cuộc thay đổi ban lãnh đạo và danh mục sản phẩm lỗi thời cũng góp phần khiến hãng tụt xuống vị trí nhà sản xuất ô tô lớn thứ 5 tại Nhật Bản xét về giá trị thị trường, khoảng 1,600 tỷ Yên (10.2 tỷ USD).

Điều này đã khiến Nissan trở thành mục tiêu tiềm năng cho thương vụ mua lại.

Nỗ lực tiến hành đàm phán sáp nhập dường như đã đẩy nhanh sau khi Hon Hai Precision Industry Co. (Foxconn), nhà sản xuất iPhone có trụ sở tại Đài Loan, tiếp cận Nissan về việc mua cổ phần trong công ty. Tuy nhiên, nguồn tin thân cận cho biết tuần trước rằng Foxconn đã tạm dừng kế hoạch trong khi chờ đợi các cuộc đàm phán giữa hai công ty Nhật Bản tiếp diễn.

Dù sao đi nữa, việc kết hợp giữa Honda và Nissan đã được dự đoán từ lâu, và thậm chí đã từng được thăm dò trong quá khứ, với ngành công nghiệp ô tô Nhật Bản tập hợp thành hai phe: Một phe bao gồm hai nhà sản xuất ô tô này và phe khác do tập đoàn Toyota Motor kiểm soát.

Trước áp lực này, hai hãng xe đang xem xét nhiều phương án hợp tác cụ thể. Theo báo cáo của Kyodo, họ có thể sẽ chia sẻ nhà máy thông qua việc lắp ráp xe tại cơ sở của nhau. Đặc biệt, Honda sẽ nghiên cứu khả năng sản xuất xe hybrid cho Nissan - một dòng xe đang có nhu cầu mạnh mẽ tại thị trường Mỹ, nơi Nissan đang gặp khó khăn.

Các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản không phải là những công ty duy nhất gặp khó khăn tại Trung Quốc. Volkswagen AG của Đức, cùng với BMW và Mercedes, cũng đang vật lộn sau khi tụt hậu về xu hướng công nghệ.

Theo Tatsuo Yoshida, Chuyên viên phân tích cấp cao tại Bloomberg Intelligence, tỷ lệ sử dụng công suất tối ưu cho các nhà sản xuất ô tô truyền thống phải trên 80%. Tuy nhiên, Nissan hiện chỉ đạt tỷ lệ 64%, và nếu không tính Trung Quốc, con số này mới đạt khoảng 73%. Điều này cho thấy mức độ nghiêm trọng của vấn đề công suất dư thừa tại thị trường Trung Quốc.

Nhận định về triển vọng thị trường, Yoshida cho rằng: "Tôi không nói rằng thị trường Trung Quốc sẽ không bao giờ sinh lợi cho các nhà sản xuất Nhật Bản. Nhưng điều đó sẽ không xảy ra trong 3 đến 5 năm tới".