Nhóm người tiêu dùng thuộc tầng lớp trung lưu Trung Quốc đang tạo ra một cơn sốt mới trong bối cảnh họ tìm cách thích nghi với thời kỳ kinh tế khó khăn. Họ tìm mua những thực phẩm và đồ uống sắp hết hạn với giá chiết khấu sâu.
Theo số liệu công khai, 119 doanh nghiệp chuyên kinh doanh các loại mặt hàng sắp hết hạn đã được đăng ký hoạt động trong 12 tháng qua, trong khi thập kỷ trước chỉ là 92. Những cửa hàng này bán các loại hàng hóa từ hộp cafe Nestle 100g với giá 3 tệ (0,45 USD) cho đến chai nước khoáng giá 5 tệ.
Với xu hướng này, Hotmaxx - một công ty hàng đầu trong lĩnh vực bán hàng đại hạ giá, đã tăng số lượng nhân sự từ 20 lên hơn 500, kể từ khi Covid-19 bùng phát vào tháng 1/2020.
Zhang Yi - trưởng nhóm nghiên cứu của iiMedia, công ty tư vấn có trụ sở tại Quảng Châu, cho hay: "Một số lượng lớn người lao động là dân văn phòng sử dụng những loại thực phẩm gần hết hạn cao một cách bất ngờ."
Cuộc khảo sát của iiMedia thực hiện vào cuối năm ngoái, với hơn 1.600 người mua thực phẩm và đồ uống sắp hết hạn, 2/3 trong số đó kiếm được hơn 4.000 tệ/tháng. Hãng tư vấn coi mức này là "ranh giới" phân chia giữa nhóm thu nhập thấp và trung bình.
Năm nay, Jane Lu - một nhà môi giới bảo hiểm ở Thượng Hải, bắt đầu chi 600 tệ/tháng cho đồ uống nhập khẩu sắp hết hạn. Trong khi thông thường, cô phải trả 1.000 USD cho các cửa hàng bán đồ "date xa".
Lu (32 tuổi) cho biết cô quyết định mua sắm như vậy sau những đợt phong tỏa vì Covid-19 và bất ổn của thị trường bất động sản tạo áp lực cho nền kinh tế Trung Quốc. Thu nhập hàng tháng của cô theo đó cũng bị ảnh hưởng. Lu chia sẻ: "Dù có kiếm được bao nhiêu, tôi cũng phải tính toán, cắt xén bớt những phần có thể."
Kinh tế Trung Quốc chỉ tăng trưởng 0,4% trong quý II so với cùng kỳ năm ngoái. Con số này thấp hơn nhiều so với dự kiến và là quý có thành tích kém nhất kể từ khi GDP giảm 6,8% trong quý I/2020.
Theo cuộc khảo sát của iiMedia, những món ăn vặt có hạn sử dụng lâu như khoai tây chiên và thịt bò khô thường được nhiều người tìm mua. Các mặt hàng phổ biến khác là đồ làm từ sữa và đồ ăn liền gần ngày hết hạn.
Shaun Rein - giám đốc điều hành China Market Research Group (CMR), công ty tư vấn tại Thượng Hải, nhận định: "Người tiêu dùng đang tìm mua thực phẩm gần hết hạn vì chúng có chất lượng tốt, nhưng giá lại rẻ hơn. Hiện tại, mọi người đang tìm mọi cách để tiết kiệm."
Một yếu tố khác thúc đẩy xu hướng mua hàng "cận date" là số lượng hàng tồn kho của các nhà kho tăng cao, trong khi việc phân phối lại bị ảnh hưởng bởi những đợt phong toả.
David Wang - chủ một cửa hàng thực phẩm hạ giá ở Bắc Kinh, chia sẻ anh đã mua 5.000 chiếc bánh vào tháng 4 với hạn sử dụng chưa đầy 1 tuần từ chuỗi hàng thức ăn nhanh với 20 tệ/chiếc, sau khi thành phố yêu cầu người dân không ăn uống ngoài trời. Mức giá này chỉ bằng 1 nửa so với thông thường.
Wang bán lại với giá 30 tệ/chiếc và "cháy hàng" chỉ trong 3 ngày. Tuy nhiên, "thương vụ" thành công tương tự có thể khó lặp lại sau khi Bắc Kinh nới lỏng các quy định phòng dịch. Anh cho hay: "Kinh doanh kiểu này khá bấp bênh."
Rein lý giải: "Vấn đề lớn nhất với các nhà buôn là nơi họ nhập đủ hàng đối với các sản phẩm này. Họ chỉ có vài phút, không phải vài ngày để đảm bảo nguồn cung."
Một giám đốc của Hotmaxx cho biết, công ty vẫn rất tự tin trước những thách thức đó. Hotmaxx hiện có khoảng 500 cửa hàng ở Trung Quốc, đang có kế hoạch mở thêm 4.500 cửa hàng vào năm 2025. Ông nói: "Chúng tôi đã phá vỡ hệ thống giá cả truyền thống. Rất nhiều thương hiệu muốn hợp tác với chúng tôi."
Vị giám đốc này cho biết thêm, những thách thức về nguồn cung là điều có thể kiểm soát được, đặc biệt là khi người mua hàng sắp hết hạn không quá quan tâm đến các thương hiệu đang bày bán. Ông nói: "Nếu không có Coca-cola, chúng tôi sẽ bán cho bạn Pepsi."
Tham khảo Financial Times
