Chính quyền Trump đang gấp rút hoàn thiện chi tiết chương trình thuế quan mới trước thời hạn tự đề ra vào ngày 02/04. Nhiều phương án đang được cân nhắc khi Tổng thống cam kết cải tổ nền kinh tế Mỹ với loạt thuế quan mới.
Điểm tranh luận chính hiện nay trong nội bộ chính quyền Trump là áp dụng mức thuế riêng biệt cho từng đối tác thương mại của Mỹ như Trump đã đề cập gần đây, hay quay lại cam kết trong chiến dịch tranh cử về một mức thuế đồng nhất áp lên hầu hết các quốc gia làm ăn với Mỹ?
Trong những ngày gần đây, Trump đã thúc đẩy đội ngũ của mình mạnh tay hơn, khuyến khích họ đưa ra kế hoạch áp dụng thuế quan cao hơn và với nhiều quốc gia hơn. "Về cơ bản là tất cả" các đối tác thương mại của Mỹ sẽ bị áp thuế dưới một số hình thức, Tổng thống Trump cho biết vào tối ngày 30/03.
Các cố vấn đang cân nhắc áp thuế quan toàn cầu lên đến 20% với hầu hết đối tác thương mại của Mỹ. Trump và đội ngũ từng quảng bá kế hoạch này trong chiến dịch tranh cử, trước khi công khai chuyển sang kế hoạch thuế quan đối ứng, với nguyên tắc "họ tính chúng ta bao nhiêu, chúng ta tính họ bấy nhiêu".
Một quan chức chính quyền tiết lộ rằng kế hoạch thuế đối ứng vẫn đang được xem xét. Tổng thống Trump nghiêng về phương án áp thuế lên mọi quốc gia mà Mỹ có thâm hụt thương mại và muốn có "con số rõ ràng" cho mỗi quốc gia, dù chưa có quyết định cuối cùng.
Theo vị quan chức này, dù kế hoạch cuối cùng là gì, Tổng thống Trump muốn chính sách này "lớn và đơn giản”. Điều đó có nghĩa là kế hoạch cuối cùng có thể sẽ rộng hơn so với ý tưởng ban đầu về việc ưu tiên đánh thuế lên 15% số quốc gia trên thế giới theo như chia sẻ của Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent.
Tổng thống Mỹ Donald Trump
Ngoài kế hoạch thuế quan đối ứng, đội ngũ Tổng thống Trump cũng cân nhắc công bố thuế quan mới cho từng ngành cụ thể, nhắm vào khoáng sản thiết yếu và các sản phẩm liên quan, cùng với các ngành khác. Dù chưa rõ những khoản thuế này có được công bố vào ngày 02/04 hay không, chúng dự kiến sẽ xuất hiện trong tài liệu đánh giá chính sách thương mại mà văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) sẽ gửi cho Trump vào ngày 01/04.
Kevin Hassett, Chủ tịch Hội đồng Kinh tế Quốc gia, ủng hộ cách áp thuế đối ứng như một phương thức cân bằng quan hệ thương mại của Mỹ mà không làm tăng giá đáng kể cho người tiêu dùng. Tuy nhiên, gần đây đội ngũ cũng thảo luận về thuế quan gần như phổ quát để tăng doanh thu Chính phủ và bù đắp các khoản giảm thuế mà Đảng Cộng hòa đang thúc đẩy.
Trước đó, Trump cố gắng giảm bớt lo ngại về giá cả tăng cao trong thời gian tới. "Tôi không quan tâm chút nào, bởi vì nếu giá xe nước ngoài tăng lên, họ sẽ mua xe của Mỹ", ông nói với NBC News. "Tôi hy vọng họ tăng giá, bởi vì nếu họ làm vậy, mọi người sẽ mua xe sản xuất tại Mỹ. Chúng ta có rất nhiều".
Thực tế, các nhà sản xuất ô tô chỉ có thể hấp thụ một phần chi phí tăng thêm và sẽ buộc phải chuyển một số mức tăng cho người tiêu dùng. Theo các nhà phân tích của Morgan Stanley, giá xe có thể tăng trung bình 11% đến 12% để bù đắp thuế quan.
Trong cuộc phỏng vấn với NBC, Tổng thống Trump phủ nhận đã chỉ thị các CEO của các nhà sản xuất ô tô Mỹ không được tăng giá trong cuộc họp hồi đầu tháng 3, điều mà các giám đốc điều hành cho rằng là không thể tránh khỏi khi đối mặt với thuế quan. The Wall Street Journal từng đưa tin rằng Trump cảnh báo các giám đốc điều hành này rằng Nhà Trắng sẽ không ủng hộ việc tăng giá, khiến nhiều người lo ngại về nguy cơ bị trừng phạt.
"Tôi chưa bao giờ nói điều đó", Trump khẳng định.
Đội ngũ Tổng thống Trump đang xem xét sử dụng Đạo luật Quyền lực Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế để áp thuế quan đối ứng hoặc thuế quan phổ quát. Đây cũng chính là luật mà Trump đã dùng để áp thuế lên Canada và Mexico liên quan đến fentanyl – cũng là lần đầu tiên luật này được sử dụng để áp thuế. Tuy nhiên, một số luật sư Nhà Trắng cảnh báo rằng việc sử dụng luật này cho các mức thuế quan rộng có thể tăng nguy cơ pháp lý, dẫn đến khả năng bị tòa án hủy bỏ.
Nhiều khả năng các nhà lập pháp Đảng Dân chủ sẽ lập luận rằng việc sử dụng thuế quan IEEPA trên diện rộng là hành vi lạm dụng quyền hành pháp. Phía Đảng Dân chủ dự định sẽ tổ chức một cuộc bỏ phiếu về nghị quyết do Thượng nghị sĩ Tim Kaine khởi xướng nhằm thách thức việc ông trump dùng IEEPA để đánh thuế quan với Canada.
Ông Kaine nói với tờ WSJ: “Quyền hạn khẩn cấp của IEEPA được thiết kế để chống lại kẻ thù và những đối tượng tương tự. Quốc hội cần lấy lại quyền lực về chính sách thương mại. Quyền lực về chính sách thương mại được trao cho Quốc hội theo Hiến pháp”.
