Vì đâu tỷ giá ngân hàng tăng mạnh, vượt giá USD tự do?

Hiện, giá bán USD tại các ngân hàng đều đã vượt mốc 25.750 đồng ở chiều bán, cao hơn giá USD tại thị trường tự do là 25.720 đồng. Đây là lần đầu tiên kể từ cuối tháng 10/2024 thị trường mới ghi nhận tình trạng này.

Ngay sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán, tỷ giá USD đã bất ngờ tăng nóng trở lại, đặc biệt là trên thị trường ngân hàng.

Tính đến chiều ngày 18/2, giá bán USD tại các ngân hàng đều đã vượt mốc 25.750 đồng ở chiều bán và 25.350 đồng ở chiều mua vào. So với mức đóng cửa trước kỳ nghỉ Tết Nguyên đán, giá bán USD tại các ngân hàng đã tăng khoảng 400 đồng, còn giá mua tăng khoảng 600 đồng. Như vậy, chỉ trong vòng nửa tháng, tỷ giá USD niêm yết tại các ngân hàng đã tăng 1,6 – 2,4%.

Trong khi đó, giá USD trên thị trường tự do ghi nhận xu hướng tăng chậm hơn rất nhiều. Hiện, đồng USD hiện được giao dịch ở mức 25.620 - 25.720 VND/USD. Giá mua và giá bán tăng khoảng 170 đồng so với mức ghi nhận trước kỳ nghỉ Tết Nguyên đán.

Với diễn biến trên, giá bán USD của các ngân hàng hiện đã vượt giá bán USD trên thị trường tự do. Đây là lần đầu tiên kể từ cuối tháng 10/2024 thị trường mới ghi nhận tình trạng này. Trước đó, giá USD chợ đen liên tục duy trì ở mức cao hơn so với giá USD ngân hàng, có thời điểm lên tới 400 đồng/USD.

Tỷ giá USD ngân hàng tăng mạnh trong bối cảnh Ngân hàng Nhà nước (NHNN) liên tục điều chỉnh tăng tỷ giá trung tâm trong những ngày gần đây, kéo theo trần tỷ giá được nới rộng. Theo đó, kể từ sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán đến nay, tỷ giá trung tâm đã tăng tổng cộng 277 đồng, tương đương gần 1,2% - mức điều chỉnh rất mạnh nếu so với mức tăng 469 đồng của cả năm 2024.

Ngoài ra, từ ngày 11/2/2025, NHNN đã nâng giá bán USD lên mức 25.698 đồng sau khoảng thời gian dài duy trì giá bán ở mức 25.450 đồng. Sau đó, Nhà điều hành đã liên tục “thả nổi” giá bán USD theo tỷ giá trung tâm khi duy trì ở mức thấp hơn 50 đồng so với tỷ giá trần mà các ngân hàng được phép giao dịch.

Theo giới phân tích, nguyên nhân chính khiến tỷ giá tăng mạnh vẫn đến từ áp lực của đồng bạc xanh trên thị trường quốc tế, đi cùng nhu cầu ngoại tệ trong nước gia tăng nhằm đáp ứng nhu cầu nhập khẩu và thanh toán trong quý 1.

Bên cạnh đó, việc NHNN “thả nổi” giá bán USD theo tỷ giá trung tâm cũng phát đi tín hiệu về việc Nhà điều hành đang chấp nhận một mức biến động tỷ giá mạnh hơn, trong bối cảnh các điều kiện về thanh khoản VND có nhiều yếu tố hỗ trợ. Động thái này nhằm giảm bớt áp lực lên dữ trữ ngoại hối sau khi phải bán ra hơn 9 tỷ USD trong năm 2024 và hiện đang ở mức cận dưới theo khuyến nghị của IMF về lượng dự trữ ngoại hối tối thiểu.

Trong báo cáo thị trường mới công bố, Chứng khoán MB (MBS) cho rằng thách thức đối với tỷ giá USD/VND vẫn còn khi cuộc chiến thương mại được dự báo sẽ là yếu tố hỗ trợ cho đồng USD trong thời gian tới. Gần đây, Trung Quốc đã tuyên bố áp thuế đối với hàng nhập khẩu từ Mỹ nhằm đáp trả các mức thuế mới mà Mỹ áp đặt lên hàng hóa Trung Quốc, làm bùng phát trở lại căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Ngoài ra, Mỹ sẽ có thể áp thuế 25% đối với hàng nhập khẩu từ Mexico và Canada kể từ tháng 3 nếu các cuộc đàm phán không đạt được kết quả như mong đợi.

“Những rủi ro liên quan đến chính sách thuế quan của Trump sẽ tiếp tục củng cố vị thế của đồng USD. Do đó, rủi ro tỷ giá vẫn sẽ cần được chú ý trong thời gian tới”, MBS nhận định.

Dựa trên những phân tích trên, MBS kỳ vọng tỷ giá sẽ dao động trong khoảng 25.500 – 25.800 VND/USD trong quý 1/2025 khi các kế hoạch nới lỏng tài khóa của chính quyền mới, kết hợp với các chính sách nhập cư chặt chẽ hơn, cùng với lãi suất cao của Mỹ so với các nước khác và chủ nghĩa bảo hộ tương đối cao của Mỹ, dự kiến sẽ hỗ trợ cho việc gia tăng giá trị của đồng USD trong năm 2025.

Tuy nhiên, vẫn có những yếu tố tích cực hỗ trợ cho đồng VND như: Thặng dư thương mại tích cực, lượng vốn FDI giải ngân dồi dào và du lịch phục hồi mạnh mẽ. Sự ổn định của môi trường vĩ mô nhiều khả năng sẽ được duy trì và cải thiện hơn nữa sẽ là cơ sở để ổn định tỷ giá trong năm 2025.

Trong báo cáo mới công bố, Bộ phận Nghiên cứu thị trường và Kinh tế toàn cầu, Ngân hàng UOB (Singapore) cũng cho rằng đồng USD đang hưởng lợi từ chính sách thuế quan của Chính quyền ông Donald Trump.

Với lập trường thận trọng hơn của Fed về việc cắt giảm lãi suất trong năm 2025, cùng với những bất ổn từ thuế quan và Trung Quốc, UOB dự báo tỷ giá USD/VND có khả năng duy trì xu hướng tăng: Quý 1/2025 sẽ đạt 25.600, Quý 2/2025 là 25.800, Quý 3/2025 là 26.000, Quý 4/2025 là 25.800.

"USD/VND nhiều khả năng sẽ tiếp tục được neo ở mức cao trong bối cảnh rủi ro toàn cầu vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt", UOB cho hay.