UOB thay đổi dự báo tăng trưởng GDP Việt Nam

Ngân hàng UOB (Singapore) vừa phát hành Báo cáo tăng trưởng kinh tế Việt Nam quý 1/2025 của Bộ phận Nghiên cứu thị trường và Kinh tế toàn cầu cập nhật các dự báo vĩ mô trước thông tin thuế quan.

Tăng trưởng GDP quý 1/2025 bị ảnh hưởng bởi thuế quan của Trump

Theo Tổng cục Thống kê công bố, GDP thực tế của Việt Nam trong quý 1/2025 tăng 6.93% so với cùng kỳ, thấp hơn đôi chút so dự báo của UOB và dự báo chung của thị trường là 7.1% cũng như mức tăng 7.55% trong quý 4/2024.

Nguyên nhân tăng trưởng chậm lại một phần do ảnh hưởng của kỳ nghỉ Tết Nguyên đán, khiến hoạt động sản xuất trong các nhà máy chững lại, dù đà xuất khẩu đã cải thiện trong quý này.

Sản lượng ngành chế biến chế tạo tăng 9.3% so với cùng kỳ, giảm nhẹ so với mức 9.97% trong quý 4/2024. Trong khi chỉ số PMI mới nhất cho thấy ngành sản xuất của Việt Nam đã quay trở lại vùng tăng trong tháng 3, sau 3 tháng liên tiếp suy giảm, dữ liệu này có thể bị thử thách mạnh sau tuyên bố áp thuế “đối ứng” của Tổng thống Mỹ Donald Trump vào ngày 02/04. Ngành dịch vụ nói chung tăng 7.7%, thấp hơn so với mức 8.2% của quý 4/2024, nhưng vẫn là mức tăng nhanh thứ hai trong 9 quý gần nhất.

Trong 3 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam đạt 102.8 tỷ USD, tăng 10.6% so với cùng kỳ; trong khi nhập khẩu tăng 17%, dẫn đến thặng dư thương mại chỉ còn 3.1 tỷ USD, giảm mạnh so với 7.8 tỷ USD cùng kỳ năm 2024. Mỹ tiếp tục là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, chiếm khoảng 31%, theo sau là Trung Quốc (12.8%) và Hàn Quốc (7%).

Tổng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đăng ký vào Việt Nam trong quý 1/2025 đạt gần 10.98 tỷ USD, tăng 34.7% so với cùng kỳ, theo truyền thông trong nước trích dẫn số liệu từ Cục Đầu tư nước ngoài (FIA). Vốn FDI thực hiện đạt 4.96 tỷ USD, tăng 7.2% so với cùng kỳ.

Sau 3 năm liên tiếp tăng trưởng (đạt 25.4 tỷ USD vốn FDI thực hiện trong năm 2024), Chính phủ đặt mục tiêu thu hút 27-28 tỷ USD vốn FDI thực hiện trong năm nay, đồng thời hướng tới mục tiêu thu hút 38-40 tỷ USD vốn FDI cam kết (đăng ký), sau khi đã đạt 38.2 tỷ USD trong năm 2024. Thông tin này được Bloomberg trích dẫn từ một tuyên bố trên cổng thông tin của Chính phủ, dẫn lời ông Đỗ Thành Trung - Thứ trưởng Bộ Tài Chính, tại phiên họp Chính phủ ngày 06/04. Tuy nhiên, trong bối cảnh căng thẳng thương mại toàn cầu leo thang và đặc biệt là đòn thuế “đối ứng” mới nhất từ phía Mỹ, các mục tiêu này được đánh giá sẽ đối mặt nhiều thách thức khi các nhà đầu tư tạm ngưng để đánh giá lại kế hoạch kinh doanh.

Viễn cảnh ảm đạm

Sau năm 2024 đầy tích cực và báo cáo GDP quý 1/2025 tương đối khả quan, mọi sự chú ý hiện đã chuyển sang mức thuế đối ứng lên tới 46% do Tổng thống Mỹ Donald Trump bất ngờ công bố. Đây là động thái chưa từng có tiền lệ, khiến mức thuế trung bình của Mỹ tăng lên mức cao nhất trong gần một thế kỷ.

Dù Việt Nam đang nỗ lực đàm phán với phía Mỹ, kết quả vẫn còn rất nhiều bất định. Theo Tổng thống Trump, Tổng Bí thưTô Lâm - đã điện đàm ngày 04/04 và đề xuất hạ thuế về mức 0%. Đồng thời, một phái đoàn do Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc dẫn đầu cũng đã sang Mỹ để tiến hành các cuộc đàm phán.

Trước đó, UOB kỳ vọng Mỹ áp mức thuế khoảng 10% đối với phần lớn các quốc gia, điều này vẫn còn trong ngưỡng có thể chịu đựng được. Tuy nhiên, thực tế cho thấy 10% chỉ là mức thuế cơ bản phổ quát, và các mức thuế đối ứng bổ sung sẽ được áp dụng trên quy mô toàn cầu.

Việt Nam đặc biệt dễ tổn thương trước các biện pháp hạn chế thương mại và cần chuẩn bị tâm thế ứng phó với tác động lan rộng của các mức thuế mới, do tính chất mở của nền kinh tế: xuất khẩu chiếm tới 90% GDP của Việt Nam - cao thứ hai trong ASEAN, chỉ sau Singapore (174%), đồng thời có mức độ phụ thuộc lớn vào thị trường Mỹ.

Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, chiếm tới 30% trong tổng kim ngạch 402 tỷ USD năm 2024, tiếp theo là Trung Quốc (15%) và Hàn Quốc (6%). Các mặt hàng chính xuất sang Mỹ trong năm 2024 gồm: sản phẩm điện tử mã HS85 (41,7 tỷ USD), điện thoại và linh kiện mã HS84 (28.8 tỷ USD), đồ nội thất mã HS94 (13.2 tỷ USD), giày dép mã HS64 (8,8 tỷ USD), hàng may mặc dệt kim mã HS61 (8.2 tỷ USD), và hàng may mặc không dệt kim mã HS62 (6.6 tỷ USD). Các mặt hàng này chiếm gần 80% tổng giá trị xuất khẩu sang Mỹ của Việt Nam trong năm 2024.

Với mức thuế đối ứng cao chưa từng có, doanh nghiệp Việt Nam đang đối mặt rủi ro thực sự về sự sụt giảm đơn hàng xuất khẩu, khi người tiêu dùng Mỹ phản ứng với giá cả tăng bằng cách hủy hoặc trì hoãn đơn hàng, hoặc thậm chí chuyển sang lựa chọn hàng nội địa khi chênh lệch giá thu hẹp.

Trong kịch bản hiện tại, UOB giả định xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ sẽ giảm 20% trong năm 2025 (sau khi tăng 20% trong năm 2024). Đồng thời, nếu xuất khẩu sang các thị trường khác giữ nguyên, không tăng trưởng so với mức 283 tỷ USD năm 2024, thì tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sẽ giảm khoảng 6% trong năm 2025, trái ngược với mức tăng 13% năm 2024. Với các giả định này, đồng thời tính đến tác động lan tỏa lên sản xuất và dòng vốn FDI, mô hình dự báo của UOB cho thấy GDP Việt Nam sẽ giảm 1 điểm phần trăm so với dự báo cơ sở ban đầu.

Trước những rủi ro suy giảm đáng kể, UOB điều chỉnh hạ dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam năm 2025 xuống còn 6%, giảm 1 điểm phần trăm so với mức dự báo trước đó là 7%, và thấp hơn so với mức tăng trưởng thực tế 7.09% trong năm 2024. UOB hiện dự báo tăng trưởng GDP quý 2 và 3/2025 lần lượt ở mức 6.1% và 5.8%. Trong bối cảnh này, FDI giải ngân và FDI đăng ký có thể giảm về mức khoảng 20 tỷ USD trong năm nay. Tuy đây mới chỉ là những đánh giá sơ bộ, nhưng các rủi ro hiện nghiêng mạnh về chiều hướng tiêu cực, do mức thuế đối ứng của Mỹ là chưa từng có tiền lệ.

Trước đó, Quốc hội đặt mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025 trong khoảng 6.5-7%, trong khi Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh mức tăng trưởng “ít nhất 8%”. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện tại, các dự báo chính thức này có thể cần được xem xét lại, trừ khi mức thuế đối ứng được giảm xuống khoảng 20% hoặc thấp hơn, so với mức 46% hiện tại.

NHNN có thể giữ nguyên lãi suất

Với lạm phát toàn phần và lạm phát cơ bản đều duy trì dưới ngưỡng mục tiêu 4.5% trong quý 1 và phần lớn năm 2024, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã có thêm dư địa để nới lỏng chính sách tiền tệ. Tuy nhiên, biến động trên thị trường tỷ giá lại trở thành yếu tố đáng lo ngại, đặc biệt sau khi chính sách thuế của Mỹ gây ra làn sóng bất ổn mới trên thị trường.

Hiện tại, UOB kỳ vọng NHNN giữ nguyên lãi suất chính sách, với lãi suất tái cấp vốn duy trì ở mức 4.5%. Tuy nhiên, xu hướng rủi ro đang nghiêng về khả năng giảm lãi suất, do áp lực suy giảm từ hoạt động kinh doanh và xuất khẩu, trong bối cảnh mức thuế 46% từ Mỹ có thể gây cú sốc mạnh cho nền kinh tế Việt Nam.

Nếu tình hình kinh doanh trong nước và thị trường lao động xấu đi rõ rệt trong 1-2 quý tới, UOB nhận thấy khả năng NHNN có thể hạ lãi suất chính sách về mức thấp trong thời kỳ COVID-19 là 4%, sau đó tiếp tục giảm thêm 50 điểm cơ bản về mức 3.5%, với điều kiện thị trường ngoại hối ổn định và Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) thực hiện các đợt cắt giảm lãi suất như kỳ vọng.

Hiện, kịch bản cơ sở của UOB vẫn là NHNN giữ nguyên chính sách lãi suất.

Báo cáo chiến lược tiền tệ và lãi suất hàng tháng mới nhất phát hành ngày 04/04 lập luận rằng các đồng tiền châu Á sẽ bước vào giai đoạn suy yếu tiếp theo, sau khi chính quyền Trump áp đặt hàng loạt thuế quan trừng phạt đối với các nền kinh tế châu Á, trong đó Trung Quốc phải chịu mức thuế tổng cộng lên tới 54%. Khối lượng xuất khẩu gần như sẽ sụt giảm, làm suy yếu triển vọng tăng trưởng và đồng tiền của các nền kinh tế trong khu vực.

Tỷ giá VND đã giảm xuống mức thấp kỷ lục mới, khoảng 25,800 VND/USD, ngay sau khi Mỹ công bố thuế đối ứng 46% đối với hàng hóa Việt Nam - một trong những mức thuế cao nhất mà chính quyền Trump áp đặt lên các đối tác thương mại toàn cầu hôm 02/04. Thuế quan cao ngất ngưởng này khiến hàng hóa Việt Nam mất đi lợi thế cạnh tranh về giá tại thị trường Mỹ, vốn là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Biện pháp thương mại mới này có thể làm chệch hướng mục tiêu tăng trưởng 8% GDP của Việt Nam trong năm nay. Khi bất ổn gia tăng, áp lực lên tỷ giá VND sẽ tiếp tục leo thang. UOB duy trì quan điểm đồng VND sẽ tiếp tục yếu đi, với dự báo cập nhật về tỷ giá USD/VND như sau: 26,500 trong quý 2/2025, 27,200 trong quý 3/2025, 26,800 trong quý 4/2025, 26,500 trong quý 1/2026.