Ukraine khóa van, vùng ly khai thân Nga khủng hoảng trầm trọng: EU cáo buộc Moscow vũ khí hóa năng lượng

Theo EU, chính quyền thân Nga tại khu vực ly khai Transnistria đã từ chối lời đề nghị cung cấp khí đốt từ thị trường châu Âu của chính phủ Moldova.

Tờ Politico (EU) đưa tin, hàng trăm nghìn người dân khu vực ly khai Transnistria của Moldova đã không được sưởi ấm và không có nước nóng sau khi công ty năng lượng nhà nước Gazprom của Nga ngừng xuất khẩu khí đốt sang khu vực này từ ngày 1/1/2025, bởi thỏa thuận dài hạn về quá cảnh khí đốt qua nước láng giềng Ukraine hết hạn và Kiev không đồng ý gia hạn.

Theo hãng thông tấn AFP (Pháp), việc đứt nguồn cung khí đốt đã đẩy Transnistria vào khủng hoảng, với hầu hết các ngành công nghiệp tại đây phải dừng hoạt động.

Với nhiệt độ xuống mức đóng băng vào mùa đông, người dân địa phương buộc phải đốt củi hoặc dùng lò sưởi điện để sưởi ấm.

Politico trong tuần này đã công bố thông tin từ các bức thư bị rò rỉ, tiết lộ rằng chính quyền thân Nga tại khu vực ly khai Transnistria đã từ chối lời đề nghị cung cấp khí đốt từ thị trường châu Âu của chính phủ Moldova, cũng như từ chối các lời đề nghị viện trợ nhân đạo.

Người phát ngôn về các vấn đề đối ngoại của Ủy ban Châu Âu (EC) Anitta Hipper nói với tờ Politico rằng: "Chúng tôi biết rằng chính phủ Moldova đã đề nghị cung cấp năng lượng và hỗ trợ nhân đạo cho Transnistria, nhưng cho đến nay vẫn chưa được chấp nhận."

"Chúng tôi khuyến khích Tiraspol hợp tác với Chișinău để giải quyết tình hình vì lợi ích của người dân địa phương", bà Hipper cho biết.

Phát biểu trong một cuộc họp kín với các nhà báo và các quan chức cấp cao hôm 7/1, Thủ tướng Moldova Dorin Recean đã cáo buộc Moscow gây ra sự bế tắc.

"Đây là một cuộc khủng hoảng an ninh mà Nga, thông qua việc vũ khí hóa năng lượng, đang cố gắng gây ra trong khu vực", ông nói.

"Họ đã dừng cung cấp khí đốt cho khu vực mà họ kiểm soát, bao gồm cả việc họ đã triển khai quân bất hợp pháp ở đó và họ không cho phép bất kỳ ai giúp đỡ khu vực này", Thủ tướng Recean tuyên bố.

Đại diện chính sách đối ngoại EU Kaja Kallas cũng cáo buộc Nga sử dụng "khí đốt như một vũ khí" và tiến hành "chiến tranh hỗn hợp" ở Moldova.

"Nga tiếp tục sử dụng khí đốt như một vũ khí và một lần nữa Moldova lại là mục tiêu trong chiến tranh hỗn hợp của họ", bà viết trên nền tảng mạng xã hội X hôm 7/1.

Bà Kallas cho biết bà đã tái khẳng định "sự đoàn kết không lay chuyển" của EU với Moldova trong cuộc gọi với Thủ tướng Recean.

"Nhờ sự hỗ trợ của EU, Moldova vẫn kiên cường và kết nối tốt với các mạng lưới năng lượng của châu Âu", bà Kallas viết.

Theo Politico, sau khi Liên Xô sụp đổ, Transnistria đã tuyên bố độc lập vào năm 1990, và vẫn duy trì mối quan hệ chặt chẽ với Nga - quốc gia cung cấp hỗ trợ kinh tế và chính trị cho họ. Lực lượng quân sự Nga ở Transnistria cũng đóng vai trò gìn giữ hòa bình kể từ thỏa thuận ngừng bắn năm 1992 trong cuộc chiến giữa khu vực ly khai này và Moldova.

Thủ tướng Moldova Recean nói, "Mục tiêu của chúng tôi là tái hòa nhập đất nước. Và điều này phải bắt đầu từ thực tế là Nga đã phải rút quân để chúng tôi có thể quản lý đất nước một cách hợp lý. Chúng tôi ở đây để đưa ra giải pháp hòa bình cho cuộc xung đột này".

Phó giáo sư Anatolii Dirun tại Trường Khoa học Chính trị Tiraspol cho biết chính quyền Transnistria gần như chắc chắn đang kéo dài thời gian và hy vọng Moscow tìm ra giải pháp.

"Tôi nghĩ điều đó có thể xảy ra trong một tuần, có thể là hai tuần, và theo cách này, chính quyền muốn chờ thêm vài tuần nữa để Nga can thiệp và giải quyết vấn đề này", ông Dirun nói.

Người phát ngôn về năng lượng và nhà ở của EU Anna-Kaisa Itkonen cho biết Brussels đã thành lập một nhóm làm việc với Moldova và đang theo dõi "tình hình rất nghiêm trọng" tại khu vực này.

"Chúng tôi vẫn thường xuyên trao đổi với các nhà chức trách Moldova để giảm thiểu mọi hậu quả của việc ngừng cung cấp khí đốt Nga", bà Itkonen nói.

Hữu Hiển