Thị trường được dự báo sẽ xuất hiện đợt tăng trưởng ngắn hạn, tuy nhiên nhiều nhà đầu tư đang bày tỏ quan ngại về triển vọng thị trường trong giai đoạn tiếp theo
Một cuộc suy thoái kinh tế được dự đoán sẽ diễn ra tại thời điểm nào đó trong nhiệm kỳ tổng thống của Donald Trump. Hiện tại, tác động tích cực ngắn hạn từ chính sách giảm quy định và ưu đãi thuế đã bắt đầu xuất hiện. Tuy nhiên, theo phân tích chu kỳ lịch sử, nền kinh tế Hoa Kỳ đã đến thời điểm cần một đợt điều chỉnh, bao gồm cả suy thoái kinh tế và biến động thị trường quy mô lớn. Các yếu tố rủi ro dưới chính quyền Trump càng làm gia tăng xác suất này.
Mặc dù vậy, nhiều chuyên gia kinh tế vẫn đưa ra các luận điểm thuyết phục về triển vọng tích cực của nền kinh tế vững mạnh mà Tổng thống Joe Biden đã kiến tạo và Trump sẽ kế thừa. Các chỉ số vĩ mô hiện tại đang phát đi tín hiệu khả quan: tăng trưởng thu nhập thực dương, năng suất lao động được cải thiện đáng kể, kỳ vọng về sự phục hồi trong hoạt động sản xuất toàn cầu, và đặc biệt là xu hướng nới lỏng chính sách tiền tệ từ Fed tạo điều kiện thúc đẩy tăng trưởng. Những yếu tố nền tảng này đang hỗ trợ một bức tranh kinh tế tương đối lạc quan trong ngắn và trung hạn.
Thêm vào đó, các động lực tăng trưởng mới như chính sách thâm hụt ngân sách dự kiến của Trump và việc dỡ bỏ các quy định chống độc quyền thời Biden sẽ thúc đẩy làn sóng mua bán sáp nhập doanh nghiệp (M&A), tạo nền tảng cho ít nhất 1-2 năm tăng trưởng tiếp theo của các tài sản Mỹ. Xu hướng này đặc biệt rõ nét tại các lĩnh vực như công nghệ, tài chính ngân hàng (đang tích cực chuẩn bị cho các thương vụ M&A), tiền mã hóa (với hiệu ứng thị trường từ các phát ngôn của tỷ phú Elon Musk về Dogecoin), quỹ đầu tư tư nhân và quỹ tín dụng tư nhân.
Ngay cả khi Kamala Harris của Đảng Dân chủ giành chiến thắng, vẫn cần một góc nhìn thấu đáo về những yếu tố đang thực sự dẫn dắt thị trường hiện nay. Báo cáo gần đây của TS Lombard đã chỉ ra rằng chu kỳ kinh doanh này mang đậm dấu ấn "nhân tạo", được thúc đẩy bởi một loạt yếu tố mang tính tạm thời hoặc ngắn hạn như: quá trình mở cửa trở lại sau đại dịch, các gói kích thích tài khóa, lượng tiết kiệm dư thừa tích lũy trong dân chúng, làn sóng chi tiêu bù đắp, cùng với đó là xu hướng gia tăng gần đây của dòng người nhập cư và tỷ lệ tham gia vào lực lượng lao động.
Nhìn rộng hơn, có thể thấy bức tranh thị trường trong 40 năm qua phần lớn được tạo nên bởi các yếu tố không tự nhiên: chính sách lãi suất giảm kéo dài và các đợt bơm tiền quy mô lớn (QE) sau cuộc Đại khủng hoảng tài chính. Điều này dẫn đến một thực tế là thế hệ nhà giao dịch hiện nay chưa từng đối mặt với một môi trường lãi suất thực sự cao. Sự mong manh của thị trường đã bộc lộ khi chỉ một đợt tăng lãi suất nhẹ gần đây đã kích hoạt phản ứng dây chuyền - điển hình như vụ đổ vỡ của Silicon Valley Bank hay cơn bão trái phiếu đã buộc thủ tướng Liz Truss phải từ chức sau một nhiệm kỳ cực kỳ ngắn ngủi.
Mặc dù việc Trump áp dụng chính sách thuế quan toàn diện để đẩy lạm phát là kịch bản khó xảy ra (do nhóm cố vấn Phố Wall trong nội các sẽ ngăn chặn nguy cơ sụp đổ thị trường), nhưng ông nhiều khả năng sẽ biến thị trường tiêu dùng Mỹ thành công cụ đàm phán để theo đuổi các mục tiêu kinh tế và địa chính trị. Điển hình như khả năng tăng thuế nhập khẩu ô tô châu Âu nếu Đức từ chối ủng hộ lập trường của Mỹ về vấn đề Trung Quốc. Phương thức đàm phán này tự nó đã ẩn chứa nhiều rủi ro cho thị trường.
Tương tự, dù kế hoạch trục xuất hàng triệu người nhập cư khó thành hiện thực do áp lực từ Phố Wall về nguy cơ lạm phát, nhưng xung đột giữa chương trình nghị sự của phe Maga và lợi ích của khối quỹ đầu tư tư nhân cùng Big Tech đang tạo ra những rủi ro mang tính hệ thống. Hệ quả tất yếu sẽ là những biến động khó lường trên thị trường tài chính.
Khi những chính sách đột ngột này kết hợp với các yếu tố rủi ro tài chính truyền thống, chúng có thể kích hoạt một cú sốc thị trường nghiêm trọng.
Đặc biệt đáng báo động là tình trạng của các khoản vay đòn bẩy cao và hoạt động đầu tư tư nhân. Trong bối cảnh các tài sản này đang chiếm tỷ trọng ngày càng lớn trong danh mục đầu tư của quỹ hưu trí và nhà đầu tư cá nhân, xu hướng nới lỏng thêm khung pháp lý vốn đã thiếu chặt chẽ dưới thời Trump càng làm gia tăng mối lo ngại.
Xu hướng này, cùng với dự báo về việc giảm yêu cầu vốn đối với ngân hàng, là một trong những mối lo ngại hàng đầu của Chủ tịch Better Markets Dennis Kelleher. Ông nhận định: "Thị trường có thể hưởng lợi ngắn hạn 2 năm dưới thời Trump, nhưng về dài hạn, chúng ta đang đối mặt với nguy cơ một đợt điều chỉnh mang tính thảm họa - còn nghiêm trọng hơn nhiều so với cuộc khủng hoảng tài chính 2008. Nguyên nhân sâu xa nằm ở bản chất của hệ thống tài chính hiện tại."
Thị trường tiền mã hóa được xem như một điểm kích nổ tiềm ẩn khác của nền kinh tế. Mặc dù loại tài sản này không có giá trị nội tại, nhưng Giáo sư Luật Jeffrey Gordon từ Đại học Columbia đã đưa ra cảnh báo quan trọng: khi ngày càng nhiều tài sản và nghĩa vụ nợ trong nền kinh tế thực được gắn với tiền mã hóa, rủi ro từ thị trường này sẽ có khả năng lây lan mạnh mẽ vào hệ thống tài chính truyền thống. "Các đồng stablecoin có thể đột ngột mất giá so với mức neo," Gordon nhấn mạnh và chỉ ra tiền lệ: "Chúng ta đã từng chứng kiến hiện tượng tương tự với các quỹ thị trường tiền tệ chủ chốt."
Điều đáng lo ngại hơn cả là khi xảy ra khủng hoảng thanh khoản trong thị trường tiền mã hóa, sẽ không có bất kỳ tổ chức nào đóng vai trò người cho vay cuối cùng như Cục Dự trữ Liên bang với hệ thống ngân hàng truyền thống. Khi đó, không chỉ có một lượng lớn giá trị "ảo" bị xóa sổ, mà còn kéo theo chuỗi phản ứng dây chuyền: các đợt bán tháo do yêu cầu ký quỹ và tình trạng thiếu hụt thanh khoản trầm trọng có thể làm rung chuyển toàn bộ hệ thống tài chính.
Financial Times
