Trong tháng này, dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam sẽ ghi dấu mốc đặc biệt quan trọng

Bộ GTVT có trách nhiệm khẩn trương hoàn thành việc trình dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về việc triển khai Nghị quyết số 172/2024/QH15, ngày 30/11/2024 của Quốc hội về phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án Đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam ngay trong tháng 1/2025.

Theo như Thông báo số 07/TB- VPCP, ngày 8/1/2025 tại Phiên họp lần thứ ba, Ban Chỉ đạo xây dựng, thực hiện Đề án Chủ trương đầu tư đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam và các dự án đường sắt quan trọng quốc gia, việc đầu tiên mà Bộ Giao thông vận tải (GTVT) phải khẩn trương hoàn thành ngay trong tháng 1/2025 là trình Dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về việc triển khai Nghị quyết số 172/2024/QH15, ngày 30/11/2024 của Quốc hội về phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án Đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam.

Dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về việc triển khai Nghị quyết số 172/2024/QH15 được xem là văn bản pháp lý đặc biệt quan trọng nhằm góp phần để công trình hạ tầng giao thông trọng điểm quốc gia được triển khai, tạo động lực và sức bật đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới - Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Văn bản chính thức chuyển giai đoạn lập Báo cáo Nghiên cứu khả thi cùng một loạt công việc quan trọng khác sau khi được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư tại Kỳ họp lần thứ tám, Quốc hội khóa XV.

Một trong những yêu cầu được đặt ra đối với Dự thảo này đó là việc cần bám sát các mục tiêu cũng như yêu cầu của Quốc hội nhằm xây dựng kế hoạch, tiến độ cũng như chi tiết các thủ tục và công việc chính cần phải thực hiện; đồng thời dự kiến kế hoạch tổng thể để khai thác và vận hành Dự án.

Dự thảo Nghị quyết cũng cần xác định cách thức tiến hành cụ thể về nhiệm vụ, trách nhiệm của các Bộ, ngành, địa phương để triển khai cơ chế đặc thù, đặc biệt đã được Quốc hội thông qua.

Những yêu cầu tiên quyết mà dự thảo phải đạt được sẽ góp phần giúp công trình giao thông trọng điểm này bảo đảm tính khoa học, toàn diện, đồng bộ, có tính khả thi cao khi triển khai.

Không chỉ cần sớm hoàn thiện dự thảo Nghị quyết của Chính phủ, Bộ GTVT cũng được giao thực hiện ngay loạt các công việc cấp bách khác như tiến hành rà soát, hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn về mặt kỹ thuật về đường sắt tốc độ cao; cần xác định nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực; nghiên cứu, lựa chọn các doanh nghiệp trong nước có năng lực, kinh nghiệm để phối hợp, chuyển giao công nghệ, từng bước nâng cao tỷ lệ nội địa hóa trong thi công xây lắp, hệ thống thông tin tín hiệu...

Ngoài ra, Bộ GTVT cần phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường, cùng các địa phương tiến hành trước công tác giải phóng mặt bằng; thành lập các tổ công tác chuyên môn, trong đó có thể mời các chuyên gia, nhà khoa học tham gia.

Ngoài ra, lãnh đạo Chính Phủ cũng đặt "lên vai" Bộ GTVT trọng trách nặng nề khác, đó là việc kiện toàn mô hình Ban Quản lý dự án đường sắt - đơn vị được giao nhiệm vụ đại diện chủ đầu tư quản lý quá trình triển khai Dự án Đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam.

Theo đó, ngoài vai trò chủ lực của Bộ GTVT, các Bộ, ngành khác cũng phải "xắn tay" xử lý loạt nhiệm vụ quan trọng khác, trong đó có việc sớm hướng dẫn áp dụng, sử dụng hệ thống định mức xây dựng, đơn giá, giá xây dựng công trình, sử dụng suất vốn đầu tư của các dự án, công trình đường sắt tương tự để lập tổng mức đầu tư dự án; hướng dẫn áp dụng mẫu hợp đồng của Hiệp hội Tư vấn quốc tế trong thực hiện các gói thầu thuộc Dự án.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư có trách nhiệm tham mưu thành lập Hội đồng Thẩm định Nhà nước, đồng thời phối hợp với Bộ GTVT và Bộ Xây dựng để tổ chức lựa chọn đơn vị tư vấn thẩm tra. Quá trình thẩm tra và thẩm định được thực hiện song song với việc lập và hoàn thiện Báo cáo Nghiên cứu khả thi nhằm đảm bảo tiến độ dự án.

Bộ Tài chính giữ vai trò chủ trì, phối hợp chặt chẽ với Bộ GTVT và Bộ Kế hoạch và Đầu tư để nghiên cứu phương án huy động vốn đầu tư. Những nội dung trọng tâm bao gồm xác định nhu cầu vốn, kế hoạch phân bổ và các nguồn vốn như ngân sách nhà nước, trái phiếu Chính phủ, ODA, nguồn thu từ đất đai và xã hội hóa. Từ đó, đưa ra phương án bố trí kế hoạch vốn phù hợp với yêu cầu thực tế của dự án.

Để cơ bản hoàn thành tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam vào năm 2035 như yêu cầu của Quốc hội, dự án phải hoàn tất toàn bộ công tác chuẩn bị trước năm 2027. Điều này đòi hỏi một khối lượng công việc rất lớn cần được triển khai trong bối cảnh thời gian chuẩn bị đầu tư chỉ còn chưa đầy 2 năm.

Việc giải quyết khối lượng công việc khổng lồ này không chỉ cần sự tăng tốc và quyết tâm cao độ từ các bộ, ngành liên quan, mà còn đòi hỏi tinh thần trách nhiệm, sự phối hợp chặt chẽ. Các bên cần gạt bỏ tư duy "việc anh, việc tôi" để xử lý hiệu quả các nhiệm vụ liên quan.

Với quy mô đầu tư lớn và sự phức tạp về công nghệ, bất kỳ sự chậm trễ nào trong xử lý hạng mục đều có nguy cơ ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ chung, làm giảm hiệu quả đầu tư và kéo dài thời gian thi công.

Dự án Đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam được xem là một công trình thế kỷ và là công trình giao thông trọng điểm của Việt Nam, việc hoàn thành đúng tiến độ không chỉ đảm bảo hiệu quả kinh tế mà còn đáp ứng kỳ vọng phát triển bền vững của quốc gia trong tương lai.

Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam do Bộ GTVT đề xuất có tổng mức đầu tư sơ bộ là 67,34 tỷ USD.

Dự án này có tuyến đường đôi dài 1.541km, khổ 1.435mm, điện khí hóa, tốc độ thiết kế đạt 350km/h và tải trọng 22,5 tấn/trục. Mới đây, theo tính toán của Bộ GTVT, thời gian hoàn vốn cho dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam khoảng 17,7 năm.

Nguồn thu từ giá vé khó có thể bù đắp chi phí nhưng nguồn thu từ quỹ đất khi phát triển các khu đô thị, khu thương mại hứa hẹn đem lại hàng tỷ USD cho ngân sách.

Trong báo cáo tiền khả thi, nguồn thu từ khai thác quỹ đất tại các khu vực phát triển định hướng giao thông (TOD) và khai thác thương mại dự kiến đạt khoảng 22 tỷ USD, theo Tạp chí VnEconomy.

Trong đó, 5 tỷ USD từ quảng cáo và dịch vụ, còn lại 17 tỷ USD từ quỹ đất. Theo phương án đề xuất, địa phương sẽ giữ lại 8,5 tỷ USD trong tổng số này, còn 8,5 tỷ USD sẽ được góp vào đầu tư cho dự án.

>> Chỉ vài giờ nữa, biệt phủ xây trái phép tại Bình Thuận sẽ hết thời hạn phá dỡ