Thành viên sáng lập hưởng lợi từ ông Trump, đi ngược "cải cách khẩn cấp" của Trung Quốc: BRICS chia rẽ?

Theo Ngoại trưởng Ấn Độ, nước này "hoàn toàn không quan tâm" đến việc làm suy yếu đồng đô la Mỹ và các thành viên của BRICS vẫn chưa thống nhất về hệ thống thanh toán thay thế.

Ấn Độ "chưa bao giờ gặp vấn đề" với đồng đô la

Tờ South China Morning Post (SCMP) ngày 11/3 đưa tin, phát biểu tại tổ chức tư vấn Chatham House có trụ sở ở London vào tuần trước trong chuyến thăm kéo dài 6 ngày tới Anh và Ireland, Ngoại trưởng Ấn Độ Subrahmanyam Jaishankar mô tả đồng đô la Mỹ là "nguồn gốc của sự ổn định kinh tế quốc tế".

Bình luận của Ngoại trưởng Ấn Độ được đưa ra sau nhiều lần cảnh báo từ Tổng thống Mỹ Donald Trump về bất kỳ nỗ lực nào của nhóm các nền kinh tế mới nổi BRICS - bao gồm các thành viên sáng lập Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và sau đó là Nam Phi - nhằm thiết lập một hệ thống thanh toán có thể làm suy yếu sự thống trị của đồng đô la.

Ông Jaishankar cho biết Ấn Độ "chưa bao giờ gặp vấn đề" với vai trò của đồng đô la và không có kế hoạch thay thế vai trò đồng tiền thống trị thế giới của nó.

Ngoại trưởng Ấn Độ cũng ca ngợi mối quan hệ của New Delhi với Washington, đồng thời bày tỏ sự lạc quan một cách thận trọng về việc cải thiện mối quan hệ với Bắc Kinh.

Theo SCMP, Trung Quốc đã thúc đẩy đồng nhân dân tệ như một giải pháp thay thế cho đồng đô la Mỹ kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008, ký hàng chục thỏa thuận hoán đổi tiền tệ với các đối tác thương mại của mình dựa trên các loại tiền tệ tương ứng của quốc gia đó.

Mặc dù việc sử dụng đồng nhân dân tệ trong các thỏa thuận thương mại toàn cầu đang tăng chậm, nhưng sự hiện diện của nó vẫn chưa thường xuyên so với sự thống trị của đồng đô la Mỹ, bất chấp những nỗ lực của một số quốc gia BRICS nhằm cắt giảm sự phụ thuộc vào đồng đô la.

Tổng thống Brazil Luiz Inacio Lula da Silva từ lâu đã ủng hộ các quốc gia BRICS tìm kiếm giải pháp thay thế cho đồng đô la Mỹ, trong khi Nga - quốc gia bị trừng phạt nặng nề kể từ khi phát động chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine - đã thúc đẩy một nền tảng thanh toán dựa trên tiền tệ của các thành viên BRICS.

Tại Hội nghị thượng đỉnh BRICS thường niên vào tháng 10/2024, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã kêu gọi các quốc gia BRICS dẫn đầu một cuộc cải cách "khẩn cấp" đối với cấu trúc tài chính quốc tế.

Một tháng sau, ông Trump - khi đó là tổng thống đắc cử Mỹ - yêu cầu các quốc gia BRICS cam kết "sẽ không tạo ra một loại tiền tệ BRICS mới hoặc ủng hộ bất kỳ loại tiền tệ nào khác để thay thế đồng đô la Mỹ hùng mạnh". Viết trên mạng xã hội, ông Trump cảnh báo rằng các thành viên của khối này sẽ "phải đối mặt với mức thuế quan 100% và nên chuẩn bị nói lời tạm biệt với việc bán hàng vào nền kinh tế tuyệt vời của Mỹ".

Kể từ đó, Tổng thống Trump đã nhiều lần nhắc lại lời đe dọa này, bao gồm hồi tháng trước khi ông chỉ ra rằng "nếu chơi chiêu với đồng đô la", các nước BRICS có thể phải chịu mức thuế quan 100%.

Quan hệ Ấn Độ - Mỹ "tốt nhất từ trước đến nay"

SMCP đưa tin, phát biểu tại hội nghị do Chatham House tổ chức vào ngày 5/3, Ngoại trưởng Ấn Độ Jaishankar cho biết mối quan hệ của Ấn Độ với Mỹ "có lẽ là tốt nhất từ trước đến nay, vì vậy chúng tôi hoàn toàn không có hứng thú làm suy yếu đồng đô la".

Ngoại trưởng Jaishankar cho biết chính sách của Tổng thống Trump "có lợi cho Ấn Độ theo nhiều cách", nhấn mạnh vào giá năng lượng phải chăng và công nghệ như một yếu tố thay đổi cuộc chơi đối với chính trị toàn cầu, mang lại khả năng hợp tác giữa hai nước.

Theo SCMP, ba tuần trước đó, sau khi gặp Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi tại Nhà Trắng, Tổng thống Trump cho biết ông đã phát triển "mối quan hệ đặc biệt" với đất nước và nhà lãnh đạo Ấn Độ.

Quan hệ Ấn Độ - Trung Quốc đã được cải thiện

Ngoại trưởng Ấn Độ còn cho biết vào ngày 5/3 rằng, quan hệ giữa nước này và Trung Quốc đã được cải thiện kể từ năm ngoái, khi có một số tiến triển trong việc giải quyết các tranh chấp biên giới giữa hai nước.

Cả hai bên đã nhất trí vào tháng 12/2025 sẽ nối lại các chuyến bay thẳng, cũng như khởi động lại các cuộc hành hương của người Ấn Độ đến Trung Quốc và khôi phục hợp tác trên sông xuyên biên giới. Theo ông Jaishankar, những vấn đề này "đang được thảo luận", nhưng ông không nêu rõ mốc thời gian.

Ngoài ra, Ngoại trưởng Ấn Độ cho biết còn có "những vấn đề khác" cần được giải quyết, bao gồm cơ chế giải quyết các vấn đề về sông xuyên biên giới - đã bị đình chỉ vào năm 2020 khi mối quan hệ giữa hai nước bị gián đoạn do cuộc đụng độ chết người ở khu vực biên giới Himalaya.

Theo SCMP, vào tháng 12/2024, Bắc Kinh đã phê duyệt dự án xây dựng một con đập lớn trên sông Yarlung Tsangpo, bắt nguồn từ Tây Tạng và chảy vào Ấn Độ, nơi nó được gọi là Brahmaputra. Dự án đã trở thành một vấn đề nhức nhối khác trong mối quan hệ căng thẳng giữa Trung Quốc với Ấn Độ.

"Chúng tôi đang xem xét vấn đề này. Tôi nghĩ những người được giao nhiệm vụ đó đang phối hợp với nhau. Thật khó khăn", ông Jaishankar nói. "Rõ ràng là chúng tôi sẽ muốn thấy nó được giải quyết sớm hơn là muộn. Và sau đó chúng ta sẽ thấy điều gì xảy ra."