Ông Trump khiến thị trường hoảng loạn, nhà đầu tư không dám 'bắt dao rơi'

Trong vài tuần ngắn ngủi, Tổng thống Donald Trump đã làm lung lay niềm tin của các nhà giao dịch theo chiến lược "mua khi giá giảm" – chiến lược từng chi phối Phố Wall suốt gần hai thập kỷ qua.

Ngày càng có nhiều lời kêu gọi chốt lời và đứng ngoài thị trường khi cuộc chiến thương mại đầy biến động của Trump đang làm đảo lộn triển vọng kinh tế và tạo ra sự bất định về việc ai sẽ là người chiến thắng trên thị trường chứng khoán trong kỷ nguyên mới.

"Mua vào khi giá giảm lúc này chẳng khác nào mua vé giảm giá cho một buổi biểu diễn mà không biết ai sẽ trình diễn", Dave Mazza, Giám đốc điều hành của Roundhill Investments, nhận định. "Không giống như trước đây khi chiến lược này khá đáng tin cậy, giờ đây sự bất định gia tăng về thuế quan và chính sách thương mại khiến nhà đầu tư có thể nhận được một cú hích lớn hoặc một thất bại nặng nề".

Tâm lý này phản ánh mức độ tác động mà ông Trump đã gây ra đối với niềm tin của Phố Wall, vốn từng vững chắc trong đà tăng giá của thị trường. Chính sách của ông đang làm đảo ngược xu hướng toàn cầu hóa, động lực chính của nền kinh tế thế giới trong nhiều thập kỷ, và cắt giảm chi tiêu chính phủ, vốn là nguồn kích thích quan trọng cho nền kinh tế trong nước.

Nhưng điều đáng lo ngại không chỉ là chính sách mà còn là phong cách điều hành khó đoán của Trump – một cách tiếp cận rời rạc, khiến thị trường quay cuồng với những vòng xoáy thuế quan bị áp dụng, hủy bỏ rồi lại được tái áp dụng. Sự biến động này đã khiến niềm tin vào các đợt phục hồi thị trường trở nên mong manh hơn bao giờ hết.

“Sự bất định có lẽ sẽ còn kéo dài”, Burns McKinney, Giám đốc điều hành kiêm nhà quản lý danh mục đầu tư cấp cao tại NFJ Investment Group, nhận định.

Điều này đã kéo tụt một trong những đợt tăng giá mạnh nhất của chứng khoán Mỹ kể từ bong bóng Internet những năm 1990. Đợt tăng này từng được thúc đẩy bởi lợi nhuận doanh nghiệp tăng mạnh và kỳ vọng rằng các gã khổng lồ công nghệ Mỹ sẽ dẫn dắt cuộc cách mạng trí tuệ nhân tạo. Nhờ đó, chỉ số Nasdaq 100 đã tăng 54% vào năm 2023 và 25% trong năm ngoái.

Dù có lo ngại về việc định giá đã tăng quá cao, tâm lý "mua khi giá giảm" vẫn tiếp diễn.

Năm ngoái, cho đến cuối tháng 7, chỉ số S&P 500 đã có 356 ngày liên tiếp không giảm 2% trong một phiên – chuỗi ngày ổn định dài nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu. Tuy nhiên, từ giữa tháng 2, chỉ số S&P 500 đã lao dốc từ mức cao kỷ lục và hiện đang tiến sát một đợt điều chỉnh kỹ thuật – tức giảm 10% trở lên từ đỉnh gần nhất.

Dù có những nỗ lực bắt đáy, chẳng hạn như mức tăng 0,5% của S&P 500 vào thứ Tư sau hai ngày giảm liên tiếp, chỉ số này vẫn chưa ghi nhận hai ngày tăng liên tiếp kể từ đỉnh tháng 2.

Đà phục hồi yếu ớt này nhanh chóng mất đà khi ông Trump đe dọa áp thuế lên rượu vang, sâm panh và các loại đồ uống có cồn từ EU, xóa nhòa phần tăng nhẹ sau các dữ liệu kinh tế khả quan. Chỉ số Nasdaq 100 – vốn tập trung vào công nghệ – cũng chưa có hai ngày tăng liên tiếp nào kể từ khi đạt đỉnh và đã rơi vào vùng điều chỉnh từ đầu tháng 3.

“Sang năm nay, chứng khoán có vẻ đã bị định giá quá cao hơn 10%”, McKinney từ NFJ Investment Group nhận xét. Tuy nhiên, ông cũng cảnh báo rằng, “điều đó không có nghĩa là chúng ta có thể ngay lập tức lao vào thị trường”.

Chưa có dấu hiệu bán tháo hàng loạt

Một trong những lý do khiến nhiều nhà phân tích còn e dè là họ chưa thấy các dấu hiệu thường báo hiệu một đợt phục hồi mạnh mẽ sắp diễn ra. Một trong số đó là hiện tượng "capitulation" – bán tháo toàn diện, cho thấy tâm lý tiêu cực đã đạt đến cực điểm và chuẩn bị đảo chiều.

Trên thực tế, dữ liệu từ Bank of America cho thấy, các khách hàng của họ vẫn tiếp tục mua cổ phiếu trong tuần thứ sáu liên tiếp tính đến tuần trước. Chênh lệch lợi suất trái phiếu rác (junk bonds) chưa đạt mức đáng báo động. Chỉ số đo lường nỗi sợ hãi – Cboe Volatility Index – cũng cho thấy sự biến động gia tăng nhưng chưa đạt mức đáng lo ngại.

“Hiện tại, chúng tôi đang trong chế độ bảo toàn vốn”, Ted Mortonson, Giám đốc điều hành tại Robert W. Baird & Co., cho biết. Ông cũng lưu ý rằng thị trường, đặc biệt là lĩnh vực công nghệ, đang đối mặt với một số trở ngại mùa xuân thông thường. Theo ông, những ai đang cố gắng bắt đáy lúc này có lẽ chưa từng trải qua các chu kỳ giảm điểm khắc nghiệt trước đây.

Dĩ nhiên, không phải ai cũng có quan điểm bi quan. Ngay cả khi những lo ngại về tăng trưởng gia tăng, các dự báo lạc quan cho năm 2025 từ Phố Wall vẫn còn nguyên giá trị. Scott Chronert, chiến lược gia tại Citigroup Inc., cho rằng đợt giảm gần đây của S&P 500 đã tạo ra tỷ lệ rủi ro/lợi nhuận hấp dẫn hơn, khiến một số nhà đầu tư đang tìm kiếm cơ hội săn hàng giá rẻ.

“Đây là cơ hội để mua vào những cổ phiếu thực sự tốt với mức định giá hấp dẫn hơn, đặc biệt là các cổ phiếu công nghệ,” Shana Sissel, Giám đốc đầu tư tại Banrion Capital Management, nhận xét.

Dẫu vậy, việc cố gắng dự đoán đáy thị trường luôn tiềm ẩn rủi ro. Mặc dù các đợt điều chỉnh có thể là chu kỳ lành mạnh cho thị trường chứng khoán, tâm lý nhà đầu tư có thể nhanh chóng chuyển từ thận trọng sang hoảng loạn, đẩy thị trường vào đợt bán tháo lớn hơn.

“Thật khó để xác định đâu là đáy”, Tanvir Sandhu, chiến lược gia phái sinh toàn cầu tại Bloomberg Intelligence, nhận định. “Bắt con dao đang rơi chưa bao giờ là ý tưởng hay”.

>> 4.000 tỷ USD 'bốc hơi' vì ông Trump, chuyên gia cảnh báo đà giảm vẫn chưa kết thúc