NIM ngân hàng khó tăng mạnh: Ngân hàng nào sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề nhất?

Triển vọng lợi nhuận ngành ngân hàng trong năm 2025 đối mặt với nhiều thách thức khi biên lãi thuần (NIM) khó có thể tăng trưởng mạnh. Lãi suất huy động leo thang, áp lực cạnh tranh gay gắt, ngân hàng nào sẽ gặp khó khăn lớn nhất?

Trong bối cảnh nền kinh tế đang trên đà phục hồi nhưng chưa thực sự bứt phá, ngành ngân hàng tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng tín dụng. Tuy nhiên, một vấn đề nổi cộm đang đặt ra thách thức lớn cho các ngân hàng là biên lãi thuần (NIM) có nguy cơ suy giảm do áp lực từ lãi suất huy động gia tăng.

Theo báo cáo mới nhất từ MBS Research, NIM của hệ thống ngân hàng khó có thể mở rộng trong năm 2025 khi chênh lệch giữa lãi suất cho vay và lãi suất huy động bị thu hẹp. Tốc độ tăng trưởng tiền gửi đang chậm lại trong khi tăng trưởng tín dụng vẫn ở mức cao, làm gia tăng căng thẳng về thanh khoản và đẩy chi phí huy động lên mức cao hơn.

Trong bối cảnh này, câu hỏi quan trọng được đặt ra là ngân hàng nào sẽ chịu tác động tiêu cực lớn nhất, và liệu tăng trưởng tín dụng có đủ bù đắp cho sự sụt giảm của NIM hay không?

Áp lực huy động vốn và chi phí tài chính ngày càng lớn

Lãi suất huy động đang trong xu hướng gia tăng do tình trạng mất cân đối giữa tăng trưởng tín dụng và tiền gửi. Theo MBS Research, tính đến cuối năm 2024, tăng trưởng tín dụng của các ngân hàng niêm yết đạt 17,7% so với cùng kỳ, trong khi tăng trưởng tiền gửi chỉ đạt 13,4%. Khoảng cách này đã buộc các ngân hàng phải cạnh tranh gay gắt hơn trong việc huy động vốn, dẫn đến chi phí huy động bình quân (COF - Cost of Funds) có xu hướng leo thang.

Dữ liệu thống kê cho thấy tỷ lệ cho vay trên tiền gửi (LDR - Loan-to-Deposit Ratio) của ngành ngân hàng đã tăng 213 điểm cơ bản, khiến nhiều ngân hàng phải tăng mạnh lãi suất tiền gửi để duy trì thanh khoản. Đặc biệt, các ngân hàng nhỏ và ngân hàng có tỷ lệ CASA thấp chịu áp lực lớn hơn khi phải dựa vào tiền gửi có kỳ hạn với chi phí cao hơn. Từ đầu năm 2025, một số ngân hàng đã tăng lãi suất huy động kỳ hạn 6 tháng và 9 tháng từ 6 đến 15 điểm cơ bản để thu hút dòng vốn.

Trong khi đó, lãi suất cho vay trung bình của hệ thống ngân hàng đã giảm mạnh 240 điểm cơ bản trong năm 2024 nhằm kích thích tăng trưởng tín dụng. Xu hướng này có thể tiếp tục kéo dài trong năm 2025 khi các ngân hàng duy trì chiến lược lãi suất thấp để thu hút khách hàng. Hệ quả là biên độ chênh lệch giữa lãi suất cho vay và lãi suất huy động ngày càng thu hẹp, khiến NIM của nhiều ngân hàng có nguy cơ suy giảm.

Những ngân hàng nào chịu ảnh hưởng lớn nhất?

Không phải tất cả các ngân hàng đều chịu tác động tiêu cực như nhau khi NIM suy giảm. Theo MBS Research, nhóm ngân hàng chịu ảnh hưởng mạnh nhất gồm:

Các ngân hàng có tỷ lệ CASA thấp vào cuối năm 2024 sẽ gặp khó khăn trong việc kiểm soát chi phí huy động. Do tỷ lệ tiền gửi không kỳ hạn thấp, các ngân hàng này phải phụ thuộc nhiều vào nguồn tiền gửi có kỳ hạn với chi phí cao hơn, khiến NIM bị thu hẹp đáng kể.

Các ngân hàng nhỏ và vừa có quy mô huy động vốn hạn chế, buộc phải tăng mạnh lãi suất tiền gửi để duy trì thanh khoản. Điều này làm gia tăng chi phí vốn, gây áp lực lên biên lợi nhuận và khả năng cạnh tranh của các ngân hàng này trên thị trường.

Những ngân hàng tập trung vào khách hàng doanh nghiệp như BIDV và VietinBank có lợi suất cho vay thấp hơn so với nhóm ngân hàng bán lẻ. Khi NIM suy giảm, biên lợi nhuận của các ngân hàng này cũng bị ảnh hưởng lớn hơn.

Ngược lại, các ngân hàng có lợi thế về CASA cao như Techcombank (TCB) và ACB có thể duy trì NIM ổn định hơn nhờ nguồn vốn huy động giá rẻ. MBS Research nêu quan điểm: “Chúng tôi ưa thích CTG, VPB và BID do (i) tăng trưởng tín dụng hưởng lợi từ đầu tư công và tiêu dùng, (ii) áp lực trích lập dự phòng giảm và (iii) định giá hấp dẫn”.

Liệu tăng trưởng tín dụng có đủ bù đắp cho NIM thấp?

Một điểm sáng của ngành ngân hàng là tăng trưởng tín dụng năm 2025 vẫn được kỳ vọng ở mức cao. Theo MBS Research, tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống có thể đạt 17-18% trong năm 2025, nhờ vào sự phục hồi mạnh mẽ của tiêu dùng và đầu tư công.

Trong số các ngân hàng, VPB có khả năng ghi nhận mức tăng trưởng tín dụng cao nhất, lên đến 24,1% trong năm 2025 nhờ việc tiếp tục mở rộng tài chính tiêu dùng và tiếp quản ngân hàng “0 đồng”. Tuy nhiên, tăng trưởng tín dụng cao cũng đi kèm với nguy cơ nợ xấu gia tăng. Theo MBS Research, tỷ lệ nợ xấu (NPL) trung bình của các ngân hàng niêm yết có thể giảm xuống dưới 2% vào cuối năm 2025 (so với mức 2,1% vào năm 2024), nhưng áp lực trích lập dự phòng vẫn duy trì ở mức cao, tăng 16,9% so với cùng kỳ.

Triển vọng lợi nhuận ngành ngân hàng năm 2025

Dù NIM không thể tăng mạnh, lợi nhuận của ngành ngân hàng vẫn có thể duy trì mức tăng trưởng tốt nhờ sự phục hồi của thu nhập ngoài lãi và chi phí trích lập dự phòng được kiểm soát. Theo MBS Research, lợi nhuận ròng của các ngân hàng niêm yết dự kiến tăng 17,7% trong năm 2025.

Cụ thể, thu nhập lãi thuần (NII) được dự báo tăng 16,9%, trong khi thu nhập ngoài lãi có thể phục hồi mạnh mẽ, chiếm 22% tổng thu nhập hoạt động của các ngân hàng. Dù vậy, chi phí dự phòng rủi ro tín dụng vẫn ở mức cao, tăng 16,9%, khiến nhiều ngân hàng có thể phải giảm tốc độ tăng trưởng lợi nhuận để đảm bảo an toàn tài chính.

Năm 2025 sẽ là một năm đầy thách thức đối với hệ thống ngân hàng khi NIM khó có thể tăng mạnh do áp lực lãi suất huy động gia tăng và môi trường cạnh tranh gay gắt. Những ngân hàng có CASA cao, tập trung vào tín dụng bán lẻ và có hệ số an toàn vốn tốt sẽ có lợi thế hơn trong cuộc đua này.

Theo MBS Research, “Chúng tôi đánh giá cao triển vọng tăng trưởng tín dụng nhưng vẫn duy trì quan điểm thận trọng về NIM do áp lực lãi suất huy động gia tăng”. Trong bối cảnh thị trường còn nhiều biến động, nhà đầu tư cần lựa chọn kỹ lưỡng các ngân hàng có nền tảng tài chính vững chắc và khả năng thích ứng linh hoạt với xu hướng mới.

>> Một cổ phiếu ngân hàng sáng giá, được khuyến nghị MUA với tiềm năng tăng gần 40%