Nhà khoa học nữ giành Nobel kinh tế 2023

Bà Claudia Goldin là người phụ nữ thứ ba giành Nobel Kinh tế trong lịch sử 55 năm của giải thưởng này.

Vào 16h50 ngày 9/10 (giờ Hà Nội), Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển công bố giải Nobel Kinh tế học 2023 thuộc về Claudia Goldin (Mỹ). Bà được trao giải "vì đã nâng cao hiểu biết cho thế giới về tác động của phụ nữ với thị trường lao động".

Goldin năm nay 77 tuổi và hiện là giáo sư tại Đại học Harvard (Mỹ). Hội đồng Nobel đánh giá Goldin là người đầu tiên cung cấp cái nhìn toàn diện về thu nhập và đóng góp của phụ nữ vào thị trường lao động.

Bà đã thu thập dữ liệu về Mỹ suốt 200 năm. Mục đích là tìm ra cách thức và nguyên nhân của sự chênh lệch giới trong thu nhập và tỷ lệ tham gia lực lượng lao động.

Trọng tâm nghiên cứu là các lựa chọn của phụ nữ luôn bị hạn chế bởi việc kết hôn và trách nhiệm với gia đình. Nghiên cứu của bà không chỉ hé lộ các xu hướng mới, phát hiện nguyên nhân của sự thay đổi, mà còn đi thẳng vào các nguyên nhân chính gây ra bất bình đẳng giới.

"Hiểu được vai trò của nữ giới trong thị trường lao động là điều quan trọng với xã hội. Nhờ nghiên cứu mang tính đột phá của Claudia Goldin, chúng ta đã biết nhiều hơn về các yếu tố nền tảng và những rào cản cần giải quyết trong tương lai", Jakob Svensson - Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng Nobel Kinh tế nhận xét.

Claudia Goldin giành giải Nobel Kinh tế năm nay. Ảnh: Harvard University

Nghiên cứu của Goldin không đưa ra giải pháp. Tuy nhiên, các phát hiện của bà được cho là có thể giúp giới chức giải quyết những vấn đề đã tồn tại nhiều năm qua.

Trên toàn cầu, khoảng 50% phụ nữ đang tham gia vào thị trường lao động. Tỷ lệ này với nam giới là 80%. Tuy nhiên, phụ nữ hiện được trả lương thấp hơn và cũng có ít cơ hội thăng tiến trong sự nghiệp hơn nam giới, Hội đồng Nobel cho biết.

Trong tất cả giải Nobel, Kinh tế cũng là lĩnh vực có ít đại diện nữ nhất. Sau 55 năm tổ chức, chỉ có 3 phụ nữ từng giành giải thưởng này. Đó là Elinor Ostrom năm 2009, Esther Duflo năm 2019 và Claudia Goldin năm nay.

Goldin cũng là phụ nữ đầu tiên được trao giải thưởng này một mình. Cả Ostrom và Duflo đều nhận giải Nobel chung với đồng nghiệp nam.

Năm ngoái, giải thưởng được trao cho cựu Chủ tịch Fed Ben Bernanke cùng hai nhà khoa học Philip Dybvig, Douglas Diamond. Họ được vinh danh nhờ các nghiên cứu về ngân hàng và khủng hoảng tài chính.

Kinh tế là giải thưởng cuối cùng được trao mỗi mùa Nobel hằng năm, sau Nobel Y học, Vật lý, Hóa học, Văn học và Hòa bình. Nobel cho lĩnh vực kinh tế không thuộc cơ cấu giải thưởng ban đầu trong di chúc của nhà khoa học Thụy Điển - Alfred Nobel. Giải này được bổ sung năm 1968, nhân kỷ niệm 300 năm thành lập Ngân hàng Trung ương Thụy Điển - Sveriges Riksbank, cũng là đơn vị đóng góp quỹ cho giải thưởng này.

Dù vậy, quy trình đề cử, chọn lọc và trao giải Nobel Kinh tế vẫn tương tự các lĩnh vực khác. Nhà khoa học giành Nobel Kinh tế năm nay sẽ được trao 11 triệu kronor Thụy Điển (khoảng 986.000 USD).

Đến nay, giải Nobel Kinh tế học đã được trao 55 lần. Người trẻ nhất được xướng tên năm 46 tuổi, và cao tuổi nhất là 90.

Danh sách Nobel Kinh tế các năm 2012 - 2022

Hà Thu