Người Mỹ quay cuồng hứng hệ lụy từ đòn thuế quan mới của ông Trump

Loạt thuế quan mới của Tổng thống Donald Trump không chỉ tác động tới các nước khác mà còn ảnh hưởng trực tiếp tới người dân Mỹ.

"Tôi chịu đựng quá đủ rồi", Morris Azadi – một công dân Mỹ - chia sẻ. Ông cảm thấy tức giận và không chắc chắn về các biện pháp thuế quan mới của Tổng thống Donald Trump với các mặt hàng nhập khẩu từ các đối tác thương mại hàng đầu, trong đó có ôtô của Canada và Mexico.

Không chỉ ông Morris, nhiều người tiêu dùng Mỹ cũng  đang cảm thấy mệt mỏi và chán nản với những thay đổi như chong chóng trong các chính sách thuế của Tổng thống Trump.

Người tiêu dùng chán nản

Kể từ khi nhậm chức, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đe dọa áp thuế 25% với Mexico và Canada. Động thái này dẫn đến nguy cơ tăng giá hàng loạt mặt hàng ở Mỹ, nhưng sau đó hoãn lại vào phút cuối. Ngày 4/3, mức thuế trên được áp dụng trở lại, kết hợp mức thuế bổ sung 10% đối với Trung Quốc, nâng tổng mức thuế bổ sung với nước này lên 20%. Nhiều mức thuế khác có thể tiếp tục được áp dụng vào tháng 4.

Các biện pháp thuế này tác động tới dòng chảy thương mại hai chiều trị giá gần 2.200 tỷ USD mỗi năm của Mỹ và có thể ảnh hưởng trực tiếp tới giá cả các mặt hàng đến tay người tiêu dùng nước này.

Tất cả những thay đổi nhanh chóng khiến người Mỹ cảm thấy u ám. Một số người lo lắng về sinh kế và đã bắt đầu cắt giảm chi tiêu, điều chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế.

Khoảng 51% người Mỹ không đồng tình với những gì ông Trump đang làm. Con số này tăng lên từ mức 41% ngay sau khi ông nhậm chức, theo khảo sát của Reuters/Ipsos.

Theo khảo sát được Đại học Michigan tiến hành hồi tháng 2, chi tiêu của người tiêu dùng Mỹ trong tháng 1 đã chứng kiến mức giảm hàng tháng lớn nhất 4 năm qua, còn chỉ số tâm lý tiêu dùng giảm gần 10%. Những người tham gia khảo sát dự đoán lạm phát năm nay có thể đạt 4,3%, cao nhất kể từ tháng 11/2023.

Chỉ số giá chi tiêu tiêu dùng cá nhân, thước đo lạm phát phổ biến của Cục Dự trữ Liên bang (Fed), đã tăng 2,5% trong tháng một so với cùng kỳ năm trước.

"Người tiêu dùng cảm thấy rất không chắc chắn và lo ngại về những thay đổi đáng kể đang diễn ra. Vì vậy, việc họ dừng chi tiêu một chút cũng là điều dễ hiểu" , ông Marc Giannoni, nhà kinh tế trưởng từ tập đoàn dịch vụ tài chính toàn cầu Barclays, chi nhánh tại Mỹ, cho hay.

Theo giới quan sát, tình trạng suy thoái kéo dài trên thị trường chứng khoán hay đà sụt giảm giá trị nhà ở có thể làm lung lay niềm tin của những người Mỹ giàu có nhất và tác động lớn đến nền kinh tế.

"Người tiêu dùng đã rất lo lắng và giờ họ sẽ phải chịu cú sốc thực sự về giá", Ryan Sweet, chuyên gia về kinh tế Mỹ tại công ty tư vấn kinh tế toàn cầu Oxford Economics, nhận xét. "Những thông báo từ Nhà Trắng đến rất nhanh và dữ dội, khiến người tiêu dùng thực sự không biết phải mong đợi điều gì. Chúng có được áp dụng không hay sẽ được dỡ bỏ? Họ không thể làm gì nhiều để chuẩn bị".

Con dao hai lưỡi với nền kinh tế

Cây viết kinh tế David J. Lynch của The Washington Post nhận định, nếu thành công, chiến lược tăng thuế của ông Trump có thể chấm dứt tình trạng đình trệ kéo dài trong sản xuất của Mỹ, đồng thời tạo ra những công việc mà những người ủng hộ ông mong mỏi. Theo ước tính của giáo sư Robert Lawrence tại Đại học Harvard, nếu có đủ doanh nghiệp quyết định “hồi hương”, lần đầu tiên sau nhiều thập kỷ, Mỹ có thể xóa bỏ thâm hụt thương mại, qua đó tạo ra khoảng 2 triệu việc làm mới.

“Tôi nói thẳng, họ chỉ cần xây dựng các nhà máy sản xuất ô tô và những ngành khác ngay tại Mỹ, khi đó sẽ không phải chịu bất kỳ mức thuế nào”, Tổng thống Mỹ nói.

Trong nỗ lực đưa ngành sản xuất trở lại, ông Trump đang đối mặt với những rào cản mạnh mẽ đã tồn tại từ lâu, khiến lực lượng lao động trong các nhà máy giảm xuống mức thấp kỷ lục theo dữ liệu được ghi nhận vào năm 1939. Sau thời đại hoàng kim từ thập niên 1950 đến đầu những năm 1980, tài khoản vãng lai của Mỹ - thước đo rộng nhất về cán cân thương mại, thường xuyên phải đối mặt với tình trạng thâm hụt kéo dài, một phần do ngành sản xuất bước vào thời kỳ tự động hóa.

Số lượng việc làm làm trong ngành sản xuất Mỹ từng đạt đỉnh vào mùa hè năm 1979 với 19,5 triệu lao động. Trong hai thập kỷ sau đó, khoảng 2 triệu việc làm biến mất khi các công cụ tự động hóa đã giúp ngành công nghiệp Mỹ nâng cao năng suất mà không cần tới bàn tay con người. Đến giai đoạn 1998-2010, khi Trung Quốc vươn lên mạnh mẽ và gia nhập hệ thống thương mại toàn cầu, ngành sản xuất Mỹ tiếp tục mất gần 6 triệu việc làm.

Mặt khác, nền kinh tế Mỹ cũng sẽ phải gánh một cái giá không nhỏ nếu Nhà Trắng quyết định tăng thuế. Theo nhà kinh tế Dean Baker thuộc Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách, mức thuế quan mà ông Trump đề xuất hiện tương đương 1% GDP nước này, đánh dấu một trong những lần tăng thuế lớn nhất lịch sử.

Giáo sư Robert Lawrence, chuyên gia về thương mại và đầu tư quốc tế tại Trường Chính phủ Kennedy, Đại học Harvard, nhận định: "Bản thân thuế quan không thể là giải pháp cho mọi vấn đề".