'Nghệ thuật đàm phán' trong đòn thuế của ông Trump

Bằng cách ra điều kiện đe dọa, thản nhiên chơi golf, tung thông điệp khó nắm bắt, ông Trump đã phần nào đạt mục tiêu, đưa các nền kinh tế tiến đến bàn đàm phán.

Thời khắc ông Trump giơ cao chiếc bảng công bố mức thuế đối ứng với 180 "bạn hàng" của nước Mỹ hôm 2/4 đã gây sốc cho toàn thế giới và khiến thị trường tài chính toàn cầu chao đảo. Các mức thuế trong tấm bảng này đều cao chưa từng có tiền lệ trong thương mại toàn cầu.

Ra điều kiện cao để đe dọa và xem sự hỗn loạn là đòn bẩy để giữ thế chủ động, khiến đối phương bối rối là một chiến thuật của ông Trump.

Theo Economist, chiến thuật đe dọa để đàm phán không mới và đã được ông Trump dùng nhiều lần, từ chính sách thương mại đến chính trị. Tuần qua, khi đặt mình trở thành trung tâm của "trò chơi" suy đoán toàn cầu, Tổng thống Trump có thể đã cược rằng thị trường phục hồi khi ông ra hiệu "tạm dừng" và phe chỉ trích ông sẽ bị xem là phản ứng thái quá trong những ngày trước đó.

Dù chính sách thuế của ông như một cơn "bão" giáng vào thị trường chứng khoán Mỹ cũng như các nước, người đứng đầu nước Mỹ vẫn bình thản đi chơi golf. Ngày 3/4, sau một ngày thuế đối ứng được tung, thị trường chứng khoán Mỹ và toàn cầu lao dốc, ông Trump có mặt ở sân golf Trump National Doral. Ông quảng bá cho một giải đấu golf do Arab Saudi hậu thuẫn. Hôm sau, ông tiếp tục chơi golf tại sân khác ở Florida, thay vì tham dự một sự kiện của quân đội.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và con trai Eric Trump lái xe chơi golf, trong khuôn khổ buổi xem trước giải LIV Golf Miami tại sân Trump National Doral Miami, ngày 3/4. Ảnh: AFP.

Đảng dân chủ chế giễu và truyền thông cũng không bỏ qua hai ngày đi đánh golf của tổng thống. Nhưng Nhà Trắng sẵn sàng "châm dầu vào lửa" khi ra tuyên bố rằng ông Trump đã thắng trận golf và sẽ vào vòng chung kết.

Economist cho rằng, có lẽ ông Trump thực sự không bận tâm đến hàng nghìn tỷ USD giá trị thị trường đã "bốc hơi". Hoặc cũng có thể ông chỉ đơn giản muốn chơi golf và tin rằng việc tỏ ra dửng dưng trước hỗn loạn sẽ củng cố vị thế của mình trong các vòng đàm phán sắp tới. "Với Trump, sự thờ ơ là công cụ - cách ông thể hiện sức mạnh, điều được ông xem trọng nhất", báo nàybình luận.

Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Đồi Capitol ngày 4/3. Ảnh: AP

Một mặt tỏ ra bình thản, một mặt ông Trump tung ra những thông điệp khó nắm bắt.

Đội ngũ chính quyền Trump cũng liên tục đưa các bình luận trái ngược nhau. Lúc đầu, Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick liên tục tuyên bố sẽ không có đàm phán, cùng quan điểm với Cố vấn Thương mại Peter Navarro. Nhưng sau đó, Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent nói "quyết định hoãn tăng thuế là chiến lược từ đầu của tổng thống, không phải đến từ diễn biến thị trường".

"Tôi và ông ấy đã có cuộc thảo luận dài vào ngày 6/4. Đây vốn là chiến lược từ đầu. Ông ấy có dũng khí rất lớn khi kiên định với chiến lược cho đến thời điểm này", Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cho biết.

Ngay cả với ông Trump, ông ấy thực sự tin tưởng điều gì cũng là ẩn số. Trong khi ông có vẻ nghiêm túc với mức thuế cơ sở 10% (vì từng hứa áp mức phổ quát đến 20% khi tranh cử.

Hôm 7/4, khi được hỏi thuế quan là cố định hay đàm phán, ông nói rằng cả hai. Theo Economist, chính sách thuế đối ứng có thể chỉ được tung ra để đàm phán.

Nhà Trắng sau đó cũng tuyên bố cánh cửa các cuộc đàm phán thương mại mới rộng mở, bất chấp công thức chính xác để được giảm thuế chưa rõ ràng. Bản thân ông Trump thì nói: "Tôi biết mình đang làm gì".

Hai ngày sau, 9/4, ông Trump viết thông báo hoãn thuế đối ứng với các nước "không trả đũa", trừ Trung Quốc. Nhờ đó, tuần hỗn loạn tạm khép lại với phiên bùng nổ của thị trường chứng khoán. Các chỉ số chính Nasdaq, Dow Jones và S&P 500 có mức tăng tốt nhất trong hàng chục năm qua.

Tới thời điểm đó, ông lại dùng ngôn ngữ xoa dịu, nói quyết định tạm hoãn "được viết bằng tất cả tấm lòng". "Tôi nghĩ đó là một điều rất tích cực cho thế giới và chúng ta. Chúng tôi không muốn gây tổn hại cho những quốc gia không cần bị tổn hại, và tất cả họ đều muốn đàm phán", ông nêu.

Bình luận về các động thái của ông Trump, phát ngôn viên Nhà Trắng Karoline Leavitt ngay sau đó không quên đề cập tới cuốn sách Nghệ thuật Đàm phán tổng thống viếtcùng nhà báo Tony Schwartz, xuất bản lần đầu năm 1987.

"Nhiều người trong giới truyền thông đã bỏ lỡ 'nghệ thuật đàm phán' của Tổng thống. Rõ ràng các vị không nhìn ra điều Tổng thống đang làm ở đây", Leavitt nói. Trong cuốn sách này, ông Trump chia sẻ quan điểm về kinh doanh, đàm phán và các thương vụ từng thực hiện.

Nhìn chung, ở mặt nào đó, các chiến thuật tuần qua của ông đã phát huy hiệu quả. Từ hơn 50 nền kinh tế ngỏ ý đàm phán cuối tuần trước, con số tăng lên 70 đến lúc tạm hoãn thuế đối ứng. Nhà Trắng dự báo sẽ thêm nhiều nước đến gõ cửa thương lượng trong 3 tháng tới.

Phiên An (theo AFP, Economist, CNN)