Tổng thống Trump đã gặp phải đối thủ lớn nhất của mình và lực lượng này không hề xa lạ.
Tổng thống Mỹ Donald Trump. (Ảnh: AP).
Kể từ khi trở lại Nhà Trắng gần ba tháng trước, Tổng thống Donald Trump đã sắp xếp lại nhiều cơ quan liên bang, củng cố quyền hành pháp, thách thức các liên minh toàn cầu và tái cấu trúc các mối quan hệ kinh tế của Mỹ.
Các động thái của nhà lãnh đạo 78 tuổi đã vấp phải nhiều chỉ trích, gặp thách thức trên toàn án và khiến tỷ lệ ủng hộ của ông tụt mạnh. Tuy nhiên, cho đến nay, lực lượng duy nhất có thể đẩy lùi bước chân ông Trump lại là Phố Wall.
Trong những tuần gần đây, ông Trump đã nới lỏng lập trường kinh tế và thương mại của chính phủ Mỹ sau những lần thị trường tài chính rơi vào tình trạng hỗn loạn, Wall Street Journal (WSJ) nhận thấy.
Đầu tháng 4, vị tổng thống đã tạm hoãn các mức thuế đối ứng cao hơn trong 90 ngày khi thị trường chứng khoán sụp đổ và tình trạng bán tháo trái phiếu kho bạc Mỹ khiến các nhà đầu tư bất an.
Tuần này, ông trở nên dịu giọng với Trung Quốc sau khi tăng thuế với hàng nhập khẩu từ đất nước tỷ dân lên 145%. Và hiện tại, ông Trump nói mình không có ý định sa thải Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang (Fed) Jerome Powell sau khi những lời chỉ trích gay gắt của ông gây ra một đợt bán tháo khác trên thị trường.
Cả ông Trump và các quan chức Nhà Trắng đều khẳng định những thay đổi đột ngột đó đều là một phần trong kế hoạch dài hạn nhằm buộc các đồng minh và đối thủ phải ký kết thoả thuận thương mại với Mỹ. Và họ nhấn mạnh rằng ông Trump vẫn quyết tâm theo đuổi cam kết tái thiết hoạt động thương mại toàn cầu.
Tuy nhiên, trong mỗi tình huống, các thành viên nội các và trợ lý của ông Trump, bao gồm Bộ trưởng Bộ Tài chính Scott Bessent và Bộ trưởng Bộ Thương mại Howard Lutnick, đều khuyên nhủ vị tổng thống rằng giữ nguyên lập trường cứng rắn sẽ gây thêm hỗn loạn trên thị trường, các nguồn tin của WSJ tiết lộ.
Đầu tháng này, chủ nhân Nhà Trắng từng thừa nhận ông tạm hoãn thuế đối ứng một phần vì ông theo dõi thị trường trái phiếu và nhận thấy các nhà đầu tư đang “có chút lo lắng”.
“Lợi ích duy nhất định hình quá trình ra quyết định của Tổng thống Trump là lợi ích tốt nhất cho người dân Mỹ”, phát ngôn viên Nhà Trắng Kush Desai nhấn mạnh trong một cuộc họp báo.
Ông Trump cũng thường xuyên lắng nghe các giám đốc điều hành bày tỏ lo ngại về tác động của chính sách thương mại đến lợi nhuận của doanh nghiệp.
Đơn cử, hôm 21/4, vị tổng thống đã gặp giám đốc cấp cao của các nhà bán lẻ lớn nhất đất nước, bao gồm Target, Walmart và Home Depot. Tại đó, họ cảnh báo rằng thuế quan có thể làm xáo trộn chuỗi cung ứng và kéo giá cả tăng cao.
Ám ảnh với thành tích của thị trường chứng khoán
Các cố vấn hiện tại và trước đây của ông Trump cho biết ông theo dõi thị trường rất sát sao và là một người dùng mạng xã hội cuồng nhiệt, ông không thể tránh né những biến động kịch tính được trình chiếu trên màn hình tivi lẫn các trang nhất báo chí trong nhiều tuần liền.
“Tổng thống Trump coi thị trường như một phong vũ biểu về diễn biến của mọi thứ”, ông David Urban, cựu cố vấn chính trị của ông Trump, cho hay. “Theo ông ấy, đó là một phong vũ biểu quan trọng tiết lộ quan điểm của mọi người về cuộc sống và thế giới tài chính”.
Song, mục tiêu kép của ông Trump là thúc đẩy thị trường chứng khoán tăng cao hơn và khôi phục lĩnh vực sản xuất của Mỹ thông qua thuế quan đôi khi lại mâu thuẫn với nhau.
Kể từ khi ông Trump nhậm chức, S&P 500 đã tụt khoảng 10%, đánh dấu mức giảm tồi tệ nhất của chỉ số này trong 94 ngày đầu tiên của bất kỳ tổng thống nào, theo dữ liệu của Dow Jones Market Data từ năm 1928.
Vị tổng thống từ lâu đã nhận công khi thị trường tăng giá và tách mình ra khỏi thị trường khi các chỉ số giảm xuống. Ông thường lập luận rằng mình được thừa hưởng một thị trường “ốm yếu” từ người tiền nhiệm Joe Biden.
Và ông từng cảnh báo trong chiến dịch tranh cử vào năm ngoái rằng việc các cử tri lựa chọn Phó Tổng thống Kamala Harris sẽ gây ra “cú sụp Kamala” và “một cuộc suy thoái kiểu năm 1929”.
Những bình luận công khai của ông Trump cho thấy rõ sự ám ảnh của nhà lãnh đạo này với những biến động trên thị trường.
“Tôi nghĩ mọi thứ đang diễn ra tốt đẹp - thị trường sẽ bùng nổ”, ông Trump đăng trên mạng xã hội Truth Social vào đầu tháng 4 sau khi ông tuyên bố áp thuế đối ứng với hàng chục quốc gia, gây ra đợt bán tháo tồi tệ nhất trong nhiều năm. “Đây là thời điểm tuyệt vời để làm giàu”.
Nhà lãnh đạo đã phớt lờ đà giảm của thị trường khi ông cho rằng đó là cái giá xứng đáng để định hình lại nền kinh tế. “Tôi không muốn bất cứ thứ gì giảm xuống, nhưng đôi khi chúng ta phải uống thuốc để chữa bệnh”, ông viết không lâu sau.
Ngay trước khi thông báo tạm dừng thuế đối ứng với gần 60 đối tác thương mại trong 90 ngày, ông Trump nhấn mạnh trên mạng xã hội: “Đây là thời điểm tuyệt vời để mua vào!!”
Sau khi thị trường tăng vọt để phản ứng với quyết định tạm hoãn thuế quan, Tổng thống Trump khoe rằng ông trùm tài chính Charles Schwab, khách mời ăn trưa tại Nhà Trắng, đã kiếm được 2,5 tỷ USD nhờ tin tức này.
Nhóm của ông Trump cũng có thể sử dụng thị trường như một công cụ chống lại Trung Quốc. Trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình gần đây, Bộ trưởng Bessent đã không loại trừ khả năng huỷ niêm yết cổ phiếu Trung Quốc khỏi các sàn chứng khoán Mỹ.
Ông Trump thường xuyên bày tỏ niềm tự hào về đà tăng của thị trường chứng khoán trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình. “Tôi rất tự hào. Bây giờ chúng ta phải tăng, tăng, tăng nữa”, ông nói trong một cuộc phỏng vấn với ABC News sau khi chỉ số trung bình công nghiệp Dow Jones đạt 20.000 điểm vào năm 2017.
Vị tổng thống nhiều lần khẳng định thị trường chứng khoán đã phi mã 88% trong nhiệm kỳ đầu tiên, gọi đó là “mức tăng trưởng vĩ đại nhất trong lịch sử nước Mỹ”. Thực chất, S&P 500 chỉ tăng khoảng 67% trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump.
Con số nói trên cao hơn so với thời gian ông Biden tại nhiệm, khi S&P 500 tăng 56%. Nhưng chỉ số này từng tăng mạnh hơn trong nhiệm kỳ đầu của ông Barack Obama, khi nền kinh tế Mỹ phục hồi hậu khủng hoảng tài chính năm 2008 - 2009.
Dow Jones từng đạt mức tăng hàng ngày lớn nhất trong hai năm sau khi ông Trump chiến thắng cuộc bầu cử năm ngoái. Hậu bầu cử, đà tăng của thị trường đã bị xoá sạch.
