Dữ liệu kinh tế mới nhất của Anh đang vẽ nên một bức tranh trái ngược trong tháng qua. Nền kinh tế tăng trưởng nhanh hơn dự kiến trong quý II/2023, niềm tin của người tiêu dùng tăng và nợ công thấp hơn đáng kể so với lo ngại nhờ nguồn thu thuế cao. Nhưng chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI), đo lường hoạt động kinh tế theo thời gian thực, đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ tháng 1/2021, doanh số bán hàng yếu và tỷ lệ thất nghiệp bắt đầu tăng cao.
Các xu hướng khác nhau đã gây ra sự nhầm lẫn trên thị trường, dẫn đến giá trái phiếu và dự đoán lãi suất biến động. Lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn hai năm và kỳ vọng lãi suất tháng 12 nhanh chóng tăng sau khi mức tăng lương cao kỷ lục được báo cáo vào đầu tháng, nhưng lại giảm trở lại do các chỉ số tâm lý không mấy khả quan.
Lạm phát và tăng trưởng tiền lương
Các nhà kinh tế cho rằng sự chuyển động của các tin tức kinh tế trái ngược nhau phần lớn là do lạm phát đình trệ, cho thấy một thời kỳ lạm phát cao cùng với nền kinh tế trì trệ. Khi điều này xảy ra, các biện pháp không được điều chỉnh theo tốc độ tăng giá có thể tăng lên nhanh chóng.
Xu hướng này có thể thấy rõ ở mức lương ở Anh, tăng với tốc độ nhanh nhất kỷ lục trong ba tháng tính đến tháng 6/2023 và sự chuyển đổi công việc cao, phản ánh những người lao động đang cố gắng hạn chế ảnh hưởng tài chính của họ do lạm phát cao và tỷ lệ tăng cao.
Trong khi lạm phát đang giảm bớt, giá vẫn tăng với tốc độ hàng năm là 6,8% trong tháng 7/2023, gấp hơn ba lần mục tiêu 2% của Anh.
Tổng tiền lương tăng 21% từ ba tháng đến tháng 2 năm 2023, nhưng khi điều chỉnh theo lạm phát, chúng hầu như không thay đổi. Mức tăng lương mạnh mẽ này có thể đã giúp niềm tin của người tiêu dùng Anh tăng 5 điểm trong tháng 8/2023. “Trong thời kỳ lạm phát đình trệ, bạn sẽ kỳ vọng các chỉ số dưới dạng danh nghĩa/tiền mặt - chẳng hạn như tiền lương và doanh thu từ thuế - sẽ tăng nhiều hơn các chỉ số thực, chẳng hạn như PMI, Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) thực tế hoặc tăng trưởng GDP thực tế”, ông Paul Dales, nhà kinh tế trưởng tại hãng Capital Economics cho biết.
Tài chính công
Tốc độ tăng trưởng giá cả và tiền lương nhanh chóng là tin tốt cho nền tài chính công của Anh. Trong bốn tháng đầu năm tài chính hiện tại, khoản vay đạt mức thấp hơn khoảng 17% so với dự báo của Văn phòng Trách nhiệm Ngân sách (OBR), cơ quan giám sát độc lập có nhiệm vụ cung cấp các dự báo kinh tế cho Thủ tướng.
Bà Victoria Scholar, người đứng đầu bộ phận đầu tư tại Interactive Investor, một dịch vụ đầu tư trực tuyến, cho biết tài chính của chính phủ “đã được hưởng lợi” từ lạm phát cao.
Bà Scholar giải thích: “Lạm phát có xu hướng thúc đẩy nguồn thu từ thuế của chính phủ vì nó đẩy người có thu nhập vào khung thuế cao hơn, đặc biệt là khi mức tăng lương hiện đang ở mức cao kỷ lục”.
Nền kinh tế
Ông Thomas Pugh, nhà kinh tế tại công ty tư vấn RSM UK cho biết, sự kết hợp giữa lạm phát cao (làm tăng thuế VAT và thuế doanh nghiệp và tăng lương cao) làm tăng thu nhập, bảo hiểm quốc gia và trợ cấp thuế cố định, cho biết rất ít về tình trạng của nền kinh tế thực.
Trên thực tế, quy mô của nền kinh tế Anh đã giảm so với trước đại dịch trong ba tháng cuối năm 2019, phần lớn đã trì trệ kể từ cuối năm 2021. Điều này bất chấp giá năng lượng bán buôn thấp hơn và sự hỗ trợ rộng rãi của chính phủ dành cho các doanh nghiệp và hộ gia đình, giúp tránh sự suy thoái kinh tế trong mùa đông và mùa xuân.
Ông James Smith, Giám đốc nghiên cứu của tổ chức nghiên cứu Resolution Foundation, cho biết: “Những gì chúng ta đang thấy là một nền kinh tế đang phải hứng chịu một cú sốc lớn về điều kiện thương mại”. Việc Nga tiến hành chiến dịch đặc biệt tại Ukraine (U-crai-na) và việc áp đặt các rào cản thương mại gia tăng với Liên minh châu Âu (EU) sau Brexit - chỉ việc Anh rời EU.
Theo ông Smith, “cú sốc” này dẫn đến giá cả và tiền lương tăng nhanh và lãi suất tăng. Ông nói: “Sự kết hợp của tất cả những điều đó đang bắt đầu tạo ra một số lực kéo đối với nền kinh tế thực”.
Triển vọng
Các nhà kinh tế cảnh báo, lãi suất tăng sẽ kiểm tra khả năng phục hồi kinh tế của Anh trong những tháng tới, với những áp lực đầu tiên đã thấy rõ là tỷ lệ thất nghiệp tăng lên 4,2% trong ba tháng kể từ tháng 6/2023, mức cao nhất trong gần hai năm.
Doanh số bán lẻ tháng trước cũng gây thất vọng khi giảm 1,2% so với tháng trước. Tuy nhiên, điều này có thể được thúc đẩy nhiều hơn bởi thời tiết ẩm ướt bất thường hơn là do nhu cầu tiêu dùng yếu đi.
Dấu hiệu đáng lo ngại thực sự đến từ việc chỉ số PMI sụt giảm, cho thấy hoạt động ở cả lĩnh vực dịch vụ và sản xuất đều suy giảm trong tháng 8/2023.
Các nhà kinh tế cho biết các chỉ số PMI gần đây nhất cho thấy lãi suất đang bắt đầu đè nặng lên hoạt động kinh tế. Tại cuộc họp chính sách tiền tệ tiếp theo vào tháng 9, Ngân hàng Trung ương Anh (BoE) dự kiến sẽ tăng lãi suất lần thứ 15 liên tiếp kể từ tháng 12/2021. Lãi suất chuẩn của BoE hiện ở mức 5,25%, mức cao nhất trong 15 năm.
Điều này có thể tạo thêm lực cản cho hoạt động kinh tế, cuối cùng đảo ngược những tin tức tích cực về dữ liệu tiền lương và tài chính công mới nhất.
Nhà kinh tế Dales cho biết: “Nếu chỉ số PMI cho thấy nền kinh tế đang hướng tới một cuộc suy thoái nhẹ như chúng tôi dự đoán, thì điều đó sẽ dẫn đến doanh thu thuế kém mạnh mẽ hơn và tăng trưởng tiền lương chậm hơn”.
