Khổ như châu Âu: Đi 1 vòng mới nhận ra khí đốt Nga vẫn là 'chân ái', muốn 'tìm về' lại loay hoay trong bão thuế đối ứng từ Mỹ

Giám đốc điều hành của nhiều công ty lớn tại châu Âu cho biết họ dường như không thể đợi được nữa để quay trở lại với năng lượng giá rẻ của Nga.

Hơn 3 năm sau khi xung đột Nga – Ukraine nổ ra, an ninh năng lượng của châu Âu đang trở nên mong mạnh.

LNG của Mỹ đã giúp lấp đầy lượng cung cấp từ Nga tại châu Âu trong cuộc khủng hoảng năng lượng 2022-2023 nhưng giờ đây, khi Tổng thống Donald Trump đang muốn dùng năng lượng như một con bài "mặc cả" trong các đàm phán thương mại, doanh nghiệp châu Âu lại lo sợ rằng việc phụ thuộc vào Mỹ trở thành một điểm yếu khác.

Trong bối cảnh này, Giám đốc điều hành tại các công ty lớn của EU bắt đầu nói về một điều mà trước đây họ không hề nghĩ tới: nhập khẩu khí đốt từ Nga. Điều này, tất nhiên, sẽ đòi hỏi một sự thay đổi chính sách lớn khi EU đã cam kết chấm dứt nhập khẩu năng lượng từ Nga vào năm 2027.

Châu Âu có rất ít lựa chọn. Các cuộc đàm phán với Qatar về việc cung cấp thêm khí đốt đã bị đình trệ trong khi tiến độ triển khai năng lượng tái tạo chậm chạp. "Nếu có bước tiến trong đàm phán Nga – Ukraine, chúng ta có thể quay trở lại dòng chảy 60 tỷ mét khối, có thể là 70 tỷ mét khối hàng năm, bao gồm cả LNG", Didier Holleaux – Phó chủ tịch điều hành tại Engie của Pháp trả lời Reuters. Holleaux cho biết Nga có thể cung cấp khoảng 20-25% nhu cầu của EU, giảm so với mức 40% thời điểm trước xung đột.

Người đứng đầu công ty dầu mỏ lớn của Pháp là TotalEnergies cảnh báo châu Âu không nên quá phụ thuộc vào khí đốt của Mỹ. "Chúng ta cần đa dạng hóa, nhiều tuyến đường, không nên quá phụ thuộc vào 1-2 tuyến đường", ông Patrick Pouyanne nói.

"Châu Âu sẽ không bao giờ quay trở lại nhập khẩu 150 tỷ mét khối từ Nga nhưng tôi cá là có thể ở mức 70 tỷ mét khối", ông nói thêm.

Pháp là một trong những quốc gia sở hữu nguồn cung đa dạng nhất ở châu Âu. Đức thì không như vậy. Họ phụ thuộc nhiều vào khí đốt giá rẻ của Nga để thúc đẩy ngành sản xuất cho đến khi xảy ra xung đột.

Biểu đồ đường giá khí đốt của châu Âu năm 2025 vẫn ở mức khoảng 35 euro cho mỗi MW so với với trước khi xảy ra khủng hoảng năng lượng – mức 20 euro/MWh.

Nga từng đáp ứng 60% nhu cầu năng lượng của Đức, chủ yếu thông qua đường ống Nord Stream, vốn bị phá hủy vào năm 2022. "Chúng tôi đang trong một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng và không thể chờ đợi được nữa", Christof Guenther, Giám đốc điều hành của InfraLeuna, đơn vị điều hành công viên hóa chất Leuna cho biết. Ông cho hay ngành công nghiệp hóa chất của Đức đã cắt giảm việc làm trong 5 quý liên tiếp, điều chưa từng thấy trong nhiều thập kỷ.

"Chúng tôi cần khí đốt của Nga. Chúng tôi cần năng lượng giá rẻ, bất kể nó đến từ đâu", Klaus Paur, Giám đốc điều hành của Leuna-Harxe, một nhà sản xuất hóa dầu cỡ trung tại Leuna Park, cho biết. "Chúng tôi cần Nord Stream 2 vì chúng tôi phải kiểm soát chi phí năng lượng".

Khí đốt của Mỹ chiếm 16,7% lượng nhập khẩu vào EU năm ngoái, sau Na Uy (33,6%) và Nga (18,8%). Thị phần của Nga sẽ giảm xuống dưới 10% trong năm nay sau khi Ukraine đóng cửa các đường ống. Các luồng khí còn lại chủ yếu là LNG từ Novatek.

EU đang chuẩn bị mua thêm LNG của Mỹ vì ông Trump muốn châu Âu giảm thặng dư thương mại với Mỹ. "Chắc chắn, chúng tôi sẽ cần nhiều LNG hơn", ủy viên thương mại EU Maros Sefcovic cho biết vào tuần trước.

Cuộc chiến thuế quan đã làm tăng mối lo ngại của châu Âu về sự phụ thuộc vào khí đốt Mỹ, theo Tatiana Mitrova, nghiên cứu viên tại Trung tâm Chính sách Năng lượng Toàn cầu của Đại học Columbia cho biết. "Ngày càng khó coi LNG của Mỹ là một mặt hàng trung lập. Đến một thời điểm nào đó, nó có thể trở thành một công cụ địa chính trị".

Năm 2022, EU đặt mục tiêu không ràng buộc là chấm dứt nhập khẩu khí đốt của Nga vào năm 2027 nhưng đã 2 lần trì hoãn việc công bố kế hoạch thực hiện.