Harvard bị cắt 2,2 tỷ USD tiền tài trợ, cuộc chiến giữa ông Trump và các trường đại học hàng đầu nước Mỹ căng thẳng chưa từng thấy

Căng thẳng giữa chính quyền Trump và các đại học danh tiếng đe dọa nghiêm trọng đến hệ sinh thái đổi mới của Mỹ, nơi các trường hàng đầu đóng vai trò then chốt trong việc tạo ra 35% tổng sản lượng kinh tế quốc gia.

Đại học Harvard chính thức bác bỏ yêu cầu cải tổ quản lý của chính quyền Trump hôm thứ Hai (14/4), dẫn đến quyết định tức thời từ phía chính phủ về việc đóng băng 2,26 tỷ USD tiền tài trợ đa niên cho trường.

Động thái này làm leo thang căng thẳng giữa cơ sở giáo dục giàu nhất Mỹ và chính quyền liên bang, nơi đã cảnh báo cắt giảm gần 9 tỷ USD vốn liên bang dành cho trường đại học và các bệnh viện trực thuộc.

"Trường đại học sẽ không từ bỏ quyền độc lập hoặc các quyền hiến định của mình", Hiệu trưởng Alan Garber khẳng định trong thông điệp gửi toàn thể cộng đồng Harvard.

Đáp lại thái độ của nhà trường, chính quyền của ông Trump cho rằng điều này "củng cố tư duy đặc quyền đáng lo ngại tại các cơ sở giáo dục danh tiếng".

Lập trường cứng rắn của Harvard đánh dấu sự phản kháng mạnh mẽ nhất kể từ khi chính quyền bắt đầu gây sức ép lên các trường đại học đầu năm nay. Lực lượng đặc nhiệm chống phân biệt người Do Thái của chính quyền Trump đã đưa ra chín yêu cầu, coi đây là "điều kiện cần thiết để Harvard duy trì quan hệ tài chính với chính phủ Mỹ".

Các yêu cầu này chủ yếu liên quan đến cơ cấu điều hành, bao gồm lệnh cấm che mặt toàn diện, thay đổi về quản trị, lãnh đạo, tuyển sinh và dừng các chương trình đa dạng, công bằng và hòa nhập (DEI). Đáng chú ý, chính quyền còn đòi hỏi can thiệp vào nội dung giảng dạy để "giải quyết định kiến và cải thiện đa dạng quan điểm".

Theo phân tích của CNN, chiến dịch của Tổng thống Trump nhắm vào các đại học danh tiếng không chỉ tác động đến giáo dục mà còn đe dọa các trung tâm kinh tế năng động nhất của quốc gia và khả năng cạnh tranh toàn cầu của Mỹ.

Từ Boston đến Thung lũng Silicon, các trường đại học nghiên cứu hàng đầu đóng vai trò xúc tác cho sự phát triển của các nền kinh tế khu vực hiệu quả nhất nước Mỹ. Họ tạo ra nguồn cung ổn định về đột phá khoa học và nhân lực chất lượng cao cho các ngành công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học, dược phẩm và nhiều lĩnh vực đổi mới khác.

Một phân tích của Brookings Metro cung cấp độc quyền cho CNN đã chỉ ra mối liên hệ chặt chẽ giữa các trung tâm kinh tế hàng đầu và các đại học nghiên cứu danh tiếng tại Mỹ. Trong số 100 quận tạo ra sản lượng kinh tế lớn nhất quốc gia, 44 quận là nơi đặt trụ sở của ít nhất một trường đại học thuộc top 100 về nhận tài trợ nghiên cứu liên bang.

Đồng thời, 41 trong số 100 quận có sản lượng kinh tế lớn nhất cũng là nơi đào tạo nhiều tiến sĩ khoa học và kỹ thuật nhất cả nước. Một số quận kinh tế hàng đầu khác như San Mateo (vùng phụ cận San Francisco) và Essex (ngoại ô Boston) mặc dù không trực tiếp có các trường đại học lớn nhưng vẫn hưởng lợi từ hoạt động kinh tế lan tỏa từ các cơ sở học thuật lân cận.

Đáng chú ý, những quận này có ảnh hưởng kinh tế vượt xa tỷ lệ địa lý của chúng. Mặc dù chỉ chiếm chưa đến 1,5% tổng số quận trên toàn quốc (trong tổng số khoảng 3.100 quận), nhưng 44 quận có trường đại học nghiên cứu hàng đầu đóng góp gần 35% tổng sản lượng kinh tế của cả nước, theo số liệu từ Brookings Metro.

"Nhiều người coi hệ thống đổi mới của Mỹ như một thực thể bất biến và bền vững", Mark Muro - chuyên gia cấp cao tại viện nghiên cứu Brookings Metro nhận định. "Nhưng thực tế, đây là những hệ sinh thái tinh vi được xây dựng trong hơn 50 năm qua. Đây là một trong những thành tựu vĩ đại của sự phát triển kinh tế Mỹ sau Thế chiến II. Và điều đó có thể bị phá vỡ nghiêm trọng trong tình hình hiện nay."

Tuy nhiên, ông Trump hiện đang đe dọa cắt đứt động lực kinh tế này thông qua việc chấm dứt tài trợ nghiên cứu cho các đại học hàng đầu, giảm hỗ trợ liên bang cho khoa học và trục xuất sinh viên quốc tế vì hoạt động chính trị.

Tuần trước, những khoản tài trợ hàng tỷ USD cho bảy tổ chức giáo dục nằm trong top 100 đơn vị nhận nhiều ngân sách nghiên cứu nhất: Columbia, Harvard, Princeton, Brown, Pennsylvania, Northwestern và Cornell đều bị đưa vào “danh sách đen”, đồng nghĩa với nguy cơ bị hủy bỏ, đình chỉ hoặc tiến hành đánh giá lại.

Tham khảo CNN, New York Times

>> Hàng loạt đại học Mỹ chấm dứt hợp tác với Trung Quốc