Hai đứa trẻ học cùng trường, điểm số ngang nhau nhưng 10 năm sau một người làm chủ, một người vẫn đi làm thuê

Vì sao cùng điểm số nhưng số phận khác nhau?

Ngày còn đi học, ai cũng nghĩ rằng chỉ cần học giỏi, có điểm số cao, thì sau này sẽ thành công. Nhưng rồi thời gian trôi qua, cùng xuất phát điểm như nhau, có người vươn lên làm chủ, có người vẫn đi làm thuê với mức lương ổn định.

Vậy điều gì thực sự tạo nên sự khác biệt?

Câu trả lời là, chẳng phải trí thông minh, chẳng phải điểm số, cách mỗi người tư duy và hành động với những cơ hội trong đời mới nắm vai trò quyết định tương lai của từng cá nhân.

1. Khác biệt trong tư duy: Làm chủ vs. Làm thuê

Chuyên gia tâm lý và giáo dục Đường Minh (Trung Quốc) từng nói: "Tư duy làm chủ và tư duy làm thuê không liên quan trực tiếp đến điểm số hay thành tích học tập, mà được hình thành từ cách mỗi người nhìn nhận trách nhiệm và cơ hội".

Người có tư duy làm chủ luôn tìm kiếm cơ hội, dám đưa ra quyết định và chịu trách nhiệm với lựa chọn của mình. Họ không chỉ làm theo những gì được giao mà luôn nghĩ xa hơn: "Làm thế nào để cải tiến?", "Mình có thể tạo ra điều gì mới?"…

Trong khi đó, người có tư duy làm thuê thường chỉ tập trung hoàn thành nhiệm vụ được giao. Họ có thể rất giỏi trong công việc, nhưng ít khi đặt câu hỏi: "Mình có thể làm khác đi không?", "Có cách nào tốt hơn không?"…

Hai kiểu tư duy này tạo ra khoảng cách rõ rệt khi đi làm. Một người liên tục học hỏi, thử nghiệm cái mới sẽ có nhiều cơ hội thăng tiến hoặc thậm chí mở lối đi riêng. Trong khi đó, một người chỉ chờ giao việc và làm tốt phần việc của mình thì dù có giỏi đến đâu, vẫn chỉ là một nhân viên giỏi chứ khó mà bứt phá.

2. Khả năng chấp nhận rủi ro: Ai dám thử, ai sợ thất bại?

Một nghiên cứu của Đại học Bắc Kinh cho thấy: "Những người dám chấp nhận rủi ro và thử nghiệm cái mới trong độ tuổi 20-30 có xu hướng đạt thành công cao hơn khi bước vào tuổi trung niên, bất kể xuất phát điểm học vấn ra sao".

Trong khi những người tư duy làm chủ sẵn sàng đối mặt với rủi ro, thử nghiệm các ý tưởng mới, thì người tư duy làm thuê lại ưu tiên sự ổn định. Họ có thể do dự khi phải đưa ra quyết định lớn, sợ thất bại, hoặc không muốn bước ra khỏi vùng an toàn.

Ví dụ: Hai sinh viên cùng học giỏi như nhau, nhưng một người chọn làm thêm từ sớm, thử nhiều công việc khác nhau, học cách kiếm tiền và chấp nhận thất bại. Người còn lại chỉ tập trung vào học tập và tin rằng có tấm bằng tốt là đủ. 10 năm sau, người đầu tiên có thể đã có công ty riêng hoặc một sự nghiệp đáng kể, trong khi người thứ hai vẫn là một nhân viên văn phòng bình thường.

3. Đầu tư vào kỹ năng thực tế vs. Chỉ tập trung vào kiến thức sách vở

Rất nhiều học sinh, sinh viên được dạy rằng "chỉ cần học giỏi là đủ", nhưng thực tế chứng minh điều ngược lại. Những người thành công sớm không chỉ giỏi lý thuyết mà còn trang bị rất nhiều kỹ năng thực tế như: kỹ năng giao tiếp, thương lượng, kỹ năng quản lý tài chính cá nhân, kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng lãnh đạo và làm việc nhóm…

Một nhân viên văn phòng có thể giỏi chuyên môn, nhưng nếu không có những kỹ năng này, họ sẽ luôn bị giới hạn ở một vị trí nhất định. Trong khi đó, một người có tư duy làm chủ sẽ dùng chính những kỹ năng này để vươn lên.

4. Mạng lưới quan hệ: Ai chủ động hơn?

Theo một báo cáo của LinkedIn, 85% công việc tốt đến từ các mối quan hệ chứ không chỉ dựa vào năng lực cá nhân.

Những người tư duy làm chủ luôn chủ động mở rộng mạng lưới quan hệ, học cách giao tiếp với những người có kinh nghiệm, tìm kiếm cơ hội hợp tác. Ngược lại, những người chỉ làm tốt phần việc của mình nhưng không chủ động kết nối sẽ dễ bị lạc hậu trong môi trường cạnh tranh. Lý do là bởi họ không hề biết chính những mối quan hệ này tạo ra cơ hội mà người khác không thể có.

Vậy ai sẽ thành công hơn?

Không có công thức nào đảm bảo 100% thành công, nhưng rõ ràng điểm số không phải yếu tố quyết định. Một học sinh giỏi nhưng chỉ tập trung vào điểm số sẽ có xuất phát điểm tốt, nhưng nếu không thay đổi tư duy, cậu ấy có thể mãi đứng yên.

Nếu bạn muốn có một sự nghiệp khác biệt, hãy tự hỏi:

- Mình có đang chủ động tìm kiếm cơ hội không?

- Mình có dám thử những điều mới hay không?

- Mình có đang học hỏi các kỹ năng ngoài sách vở không?

Điểm số có thể ngang nhau, nhưng chính những lựa chọn và tư duy sau này mới quyết định bạn sẽ đi xa đến đâu. Nếu bạn không muốn 10 năm sau vẫn chỉ là nhân viên văn phòng, hãy bắt đầu thay đổi ngay từ hôm nay:

- Chủ động tìm kiếm cơ hội, không chỉ chờ được giao việc

- Dám thử nghiệm và chấp nhận rủi ro

- Học kỹ năng thực tế, không chỉ lý thuyết

- Xây dựng mạng lưới quan hệ có giá trị

- Học cách quản lý tài chính, đầu tư vào tương lai