Ở Việt Nam, nắng nóng 40 độ không hề dễ chịu, nhưng cũng không phải là vấn đề quá khủng khiếp. Thế nhưng tại Anh, do khác biệt về thiết kế nhà ở, quy hoạch và thiếu hệ thống điều hòa, mức nhiệt độ này đang khiến cuộc sống người dân trở nên khốn đốn.
13-07-2022
Theo CNN, các đợt nắng nóng trên khắp châu Âu đã phá vỡ kỷ lục, đe dọa sức khỏe cộng đồng và cơ sở hạ tầng. Nhiệt độ ở Anh lần đầu tiên chạm ngưỡng 40 độ C vào hôm 19/7, là ngày nóng nhất được ghi nhận tại nước này.
Tại Mỹ, 1/3 dân số đã được cảnh báo về nắng nóng vào hai ngày 19 và 20/7, với nhiệt độ dự kiến sẽ tăng lên trên 43 độ C ở các bang thuộc phía nam Đại Bình nguyên (Texas, New Mexico, Kansas …).
Trong khi đó, theo Politico, ở Pháp, nhiệt độ cũng đang vượt ngưỡng 40 độ C và phía tây nam nước này, hàng nghìn người đã phải sơ tán sau khi đám cháy thiêu rụi hơn 10.000 ha rừng. Một số khu vực của Đức cũng có thể đạt 40 độ C vào giữa tuần này, trong khi các nước Đông Âu sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề nhất vào ngày 21/7.
Tây Âu, đặc biệt là Pháp, Anh, Bỉ ... đang đối mặt với một đợt nắng nóng khủng khiếp. (Ảnh: New York Times).
Các chính trị gia đang muốn tránh lặp lại thảm họa năm 2003, khi một đợt nắng nóng ở châu Âu đã giết chết hơn 70.000 người. Cho đến nay, hơn 1.000 người đã chết vì ảnh hưởng của nắng nóng ở Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha.
Với những người sống tại Trung Mỹ, Australia, Trung Đông, Ấn Độ hoặc Đông Nam Á thì mức nhiệt 40 độ C không hề dễ chịu nhưng cũng không phải là quá đáng sợ. Người dân quen với nhiệt độ cao, đồng thời nhà cửa và hạ tầng được thiết kế để chống chịu lại với những đợt nắng nóng thường xuyên.
Nhưng tại Anh, mức nhiệt độ này buộc mọi người phải làm việc tại nhà và sinh viên phải học từ xa. Nhà chức trách yêu cầu mọi người không nên đi tàu hỏa, chúng sẽ trở nên nguy hiểm trên những đường ray nóng có thể giãn nở và uốn cong vì sức nóng.
Vậy tại sao Anh lại không thể ứng phó được với thời tiết nóng nực?
Thiết kế căn hộ
Bà Marialena Nikolopoulou, giáo sư về kiến trúc bền vững tại Đại học Kent, nói với TIME rằng cả kiến trúc cũ thời Victoria và các ngôi nhà mới xây dựng ở Anh đều không được chuẩn bị đầy đủ để đối phó với nắng nóng.
Mặc dù các bức tường đá dày của những ngôi nhà cũ giúp giữ cho môi trường bên trong mát mẻ thì khung cửa sổ lớn và lớp cách nhiệt không phù hợp có thể phản tác dụng.
Những ngôi nhà từ thời Victoria không được thiết kế để lắp đặt điều hòa. (Ảnh: The Spruce).
Vấn đề cách nhiệt nảy sinh từ thiết kế kém chất lượng. “Ngày nay, các chủ đầu tư thường mua căn hộ và tân trang lại để bán kiếm lời. Và tiệc tân trang thường được làm theo cách rẻ nhất có thể”, bà Nikolopoulou nói. Các tòa nhà cố gắng nhồi nhét thành nhiều căn hộ và kết quả là khả năng thông gió chéo từ cửa sổ bị giảm đi.
Ở các nước châu Âu nóng hơn như Tây Ban Nha, các khu chung cư thường được xây dựng xung quanh một hốc trung tâm cho phép luồng không khí lưu thông liên tục.
Sử dụng vật liệu xây dựng không phù hợp để tân trang hoặc vật liệu cách nhiệt giá rẻ trong các khu chung cư lớn có thể dẫn đến điều mà bà Nikolopoulou gọi là “hiệu ứng nhà kính” vào mùa hè, khi khí nóng bị kẹt lại trong nhà.
Hơn nữa, các chuyên gia nói rằng biến đổi khí hậu sẽ sớm khiến những ngôi nhà thiết kế cho mùa đông trở nên vô dụng trong nhiều tháng mỗi năm.
Bà Chloe Brimicombe, một nhà nghiên tại Đại học Reading cho biết: “Đến năm 2050, nhiệt độ thường xuyên sẽ trên 35 độ C ở phía nam của Anh và có thể gây ra thêm 5.000-7.000 cái chết vì kiệt sức”.
Giao thông công cộng
Người Anh đã được khuyến cáo không nên đi lại bằng tàu hỏa nếu không cần thiết vì có nguy cơ các đường ray bằng thép bị cong vênh. Nắng nóng sẽ gây gián đoạn lớn trên toàn mạng lưới đường sắt, vì các chuyến tàu sẽ bị giới hạn tốc độ trong tuần này.
Người dân Anh giải tỏa trong mùa hè nóng nực. (Ảnh: Christopher Furlong/Getty Images).
Nước Anh có một số tuyến đường sắt hoạt động lâu đời nhất trên thế giới, phần lớn được xây dựng bằng đường ray thép, thường có xu hướng nóng hơn nhiệt độ môi trường khoảng 20 độ C.
Việc giới hạn tốc độ sẽ giúp giảm bớt lực tác động lên đường ray, từ đó hạn chế nguy cơ bị vênh và ngăn đường dây điện trên không quá nóng. Tuyến tàu điện ngầm London có từ năm 1863 và nhiều chuyến tàu đang được sử dụng đã có tuổi đời hàng chục năm. Trong đó, 7 tuyến vẫn không có máy lạnh.
Tuy nhiên, sử dụng phương tiện giao thông công cộng là điều cần thiết để giảm lượng khí thải nhà kính, và thậm chí giúp giữ cho nhiệt độ xung quanh mát mẻ hơn.
Quy hoạch đô thị
London, nơi sinh sống của 9 triệu người, có thể ấm hơn tới 10 độ C so với các vùng nông thôn lân cận. Nguyên nhân chính đến từ "hiệu ứng đảo nhiệt đô thị", khi tòa nhà bê tông và bề mặt hấp thụ nhiệt góp phần khuếch đại sức nóng.
Bà Nikolopoulo cho biết, vấn đề trên có thể trở nên tồi tệ hơn khi nhu cầu về nhà ở thúc đẩy sự bùng nổ bất động sản ở các thành phố lớn của Anh và không gian xanh bị thu hẹp hơn nữa.
Hiệu ứng đảo đô thị xảy ra tại trung tâm thành phố London.
Không gian xanh đô thị ở Anh đã giảm từ 63% xuống còn 56% từ năm 2001 đến 2016, với các dự án bất động sản mới bị ảnh hưởng từ việc cắt giảm quy mô công viên. Bà Nikolopoulou cho rằng chính phủ nên tạo bóng mát và trồng cây ở các khu vực dành cho người đi bộ.
Không có bóng râm, nhiều con đường và vỉa hè được làm từ bê tông và nhựa nóng lên nhanh chóng và làm ấm các đường phố xung quanh. Bà Nikolopoulou nói: “Cảm giác như bạn đang đi vào lò vậy".
Thiếu điều hòa không khí
Hầu hết các ước tính cho thấy rằng ít hơn 5% nhà ở tại Anh có điều hòa không khí, trái ngược với 91% các ngôi nhà ở Mỹ. Các tòa nhà ở Anh cũ kĩ hơn, được xây bằng gạch và không có đường thông khí, khiến việc lắp đặt điều hòa trở nên khó khăn hơn.
Vấn đề là tại Anh hiện chỉ có một vài ngày nóng đến mức khó chịu. Nhiều người cho rằng không đáng để đầu tư vào điều hòa khi chỉ dùng đến chúng một vài ngày trong năm.
Số khác cho rằng điều hòa là không cần thiết và gây hại cho môi trường, khi mà một chiếc quạt đặt đầu giường là đã đủ cho một vài đêm nắng nóng hàng năm.
Theo tính toán của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính từ các thiết bị điều hòa không khí sẽ khiến nhiệt độ trái đất tăng thêm 0,5 độ C vào năm 2100. Điều hòa phát ra khí nóng khi chạy, thường hướng ra ngoài đường, và khiến cho vỉa hè nóng lên, ảnh hưởng tới người đi bộ.
