Dự án 'hồi sinh' dòng sông hơn 2.000 năm tuổi có chuyển động mới

Đây là một phần trong nỗ lực của Hà Nội nhằm từng bước khắc phục tình trạng ô nhiễm và phục hồi dòng chảy sông Tô Lịch.

Theo thông báo kết luận của Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Trần Sỹ Thanh tại cuộc họp ngày 20/3 về công tác cải tạo sông Tô Lịch và chỉnh trang khu vực hai bên bờ, thành phố yêu cầu các quận, huyện có dự án đi qua cùng với chủ đầu tư là Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình hạ tầng kỹ thuật và nông nghiệp, khẩn trương hoàn thiện hồ sơ bàn giao mặt bằng.

Đây là bước chuẩn bị quan trọng nhằm phục vụ thi công tuyến đường ống thu gom nước thải dọc sông Tô Lịch tại 56 cửa xả bổ sung. Tuyến ống này thuộc dự án Hệ thống xử lý nước thải Yên Xá, hiện đang được triển khai và dự kiến hoàn thành vào tháng 8.

Cùng với đó, thành phố đang nghiên cứu giải pháp bổ sung nước từ sông Hồng vào sông Tô Lịch nhằm cải thiện chất lượng nước, tạo cảnh quan xanh sạch, nâng cao môi trường sống cho người dân hai bên sông. Đây là một phần trong nỗ lực của Hà Nội nhằm từng bước khắc phục tình trạng ô nhiễm và phục hồi dòng chảy sông Tô Lịch.

UBND thành phố giao Sở Xây dựng phối hợp với các đơn vị liên quan đề xuất phương án thiết kế cải tạo tổng thể sông Tô Lịch. Nội dung nghiên cứu bao gồm làm rõ hình thức đầu tư (xã hội hóa, BT hay đầu tư công), thiết kế cải tạo hạ tầng và phương án bổ sung nước từ sông Hồng theo trục đường Võ Chí Công.

>> Công ty thuộc quỹ đầu tư hàng đầu Mỹ đề xuất làm tuyến đường hơn 17.000 tỷ nối tới sân bay lớn nhất Việt Nam

Trên cơ sở phương án tối ưu được đề xuất, Sở Xây dựng sẽ chủ trì tổ chức hội thảo lấy ý kiến đóng góp từ các tổ chức, chuyên gia và nhà khoa học.

Phương án cuối cùng, sau khi hoàn thiện sẽ được công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng trước ngày 20/8.

Trước đó, vào tháng 12/2024, sau khi trực tiếp thị sát dọc tuyến sông Tô Lịch, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội đã chỉ đạo khẩn trương triển khai dự án dẫn nước từ sông Hồng qua Hồ Tây để cấp bổ sung cho sông Tô Lịch với mục tiêu hoàn thành vào dịp Quốc khánh 2/9.

Đến tháng 1/2025, thành phố đề xuất phương án xây dựng tuyến ống dài hơn 5km, dẫn nước từ sông Hồng, xuyên qua đê, chạy dọc theo đường Võ Chí Công và đổ vào đầu sông Tô Lịch tại nút giao Hoàng Quốc Việt. Kinh phí ước tính cho dự án này là 550 tỷ đồng. Tuy nhiên, phương án này đã nhận được nhiều ý kiến góp ý khác nhau từ các bộ, ngành và giới chuyên gia, đòi hỏi thành phố phải tiếp tục nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng trước khi triển khai.

Đầu tháng 2, Hà Nội đã quyết định triển khai phương án tạm thời, sử dụng nguồn nước từ Hồ Tây để bổ sung cho sông Tô Lịch. Để đảm bảo ổn định mực nước của Hồ Tây, quận Tây Hồ được giao chủ trì thực hiện giải pháp sử dụng nước thải sau xử lý từ Nhà máy xử lý nước thải Hồ Tây để bù lại lượng nước lấy ra từ hồ.

Về lâu dài, thành phố tiếp tục giao nhiệm vụ cho các cơ quan, đơn vị liên quan nghiên cứu, hoàn thiện phương án dẫn nước từ sông Hồng vào sông Tô Lịch theo hướng trục đường Võ Chí Công. Phương án dài hạn này sẽ được đồng bộ với giải pháp cấp nước tạm thời, hướng tới mục tiêu cải tạo bền vững, hiệu quả toàn diện cho sông Tô Lịch.

“

Sông Tô Lịch - một nhánh của sông Cái (nay là sông Hồng) từng có dòng chảy kết nối trực tiếp với Hồ Tây. Tuy nhiên, vào thời Nguyễn, sự thay đổi dòng chảy của sông Hồng đã khiến sông Tô bị cắt nguồn nước, dẫn đến tình trạng bồi lấp cửa sông.

Đến năm 1889, người Pháp quyết định lấp một phần sông Tô để xây dựng khu vực 36 phố phường nổi tiếng. Sau khi hai cửa sông bị chặn hoàn toàn, sông Tô mất đi sự liên kết với sông Hồng và Hồ Tây, dẫn đến tình trạng dòng chảy bị tắc nghẽn. Kể từ đó, con sông này dần trở thành nơi chứa lượng lớn nước thải đô thị, trong khi không có biện pháp khơi thông dòng chảy hiệu quả.

Qua hơn 2.000 năm lịch sử, từ một con sông rộng lớn mang giá trị tự nhiên và văn hóa, sông Tô Lịch nay biến thành một cống nước thải đen ngòm. Sự suy thoái này không chỉ làm Thủ đô mất đi một di sản quý giá mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường sống của người dân trong suốt nhiều thập kỷ.

>> Thành viên Tập đoàn Lotte khởi công trung tâm logistics gần 1.000 tỷ tại tỉnh có nhiều khu công nghiệp nhất Việt Nam