Tổng thống đắc cử Donald Trump, phối hợp cùng các nghị sĩ Cộng hòa tại Hạ viện, đã đạt được một thỏa thuận quan trọng nhằm ngăn chặn nguy cơ đóng cửa chính phủ Mỹ và đình chỉ trần nợ công trong vòng hai năm.
Dù vậy, thỏa thuận này nhanh chóng châm ngòi cho những tranh cãi gay gắt khi nhận chỉ trích từ cả phe Dân chủ lẫn một số thành viên bảo thủ trong nội bộ Đảng Cộng hòa.
Ông Hakeem Jeffries, lãnh đạo phe Dân chủ tại Hạ viện, thẳng thắn gọi kế hoạch này là “một nỗ lực nực cười” và cáo buộc rằng “những người Cộng hòa cực đoan thuộc phong trào MAGA đang cố đẩy nước Mỹ đến bờ vực đóng cửa chính phủ.” Dự kiến, thỏa thuận sẽ được đưa ra biểu quyết vào thứ Năm, nhưng để đảm bảo thông qua, các nghị sĩ Cộng hòa sẽ cần sự ủng hộ từ phía Đảng Dân chủ.
Tổng thống đắc cử Trump, người từng kêu gọi các nghị sĩ Cộng hòa bác bỏ một thỏa thuận lưỡng đảng trước đó, đã ca ngợi thỏa thuận này trên nền tảng Truth Social, gọi đây là “một thỏa thuận rất tốt cho người dân Mỹ.” Theo ông, gói thỏa thuận này bao gồm khoản viện trợ hàng tỷ USD cho nạn nhân thiên tai và hỗ trợ nông dân, những ưu tiên hàng đầu trong chiến lược chính sách của ông.
Tuy nhiên, áp lực gia tăng khi Trump, vào chiều thứ Tư, yêu cầu Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson từ bỏ kế hoạch tài trợ tạm thời mà ông đã đàm phán trước đó với các lãnh đạo Đảng Dân chủ. Trump nhấn mạnh rằng Đảng Cộng hòa phải đình chỉ hoặc nâng trần nợ ngay trước khi ông chính thức nhậm chức.
Nếu Quốc hội không hành động kịp thời, ngân sách chính phủ sẽ cạn kiệt vào tối thứ Sáu, dẫn đến nguy cơ đóng cửa. Tuy nhiên, thỏa thuận mới đã thiết lập mốc thời hạn mới vào ngày 14/3 để tiếp tục đàm phán về ngân sách.
Dù vậy, nội bộ Đảng Cộng hòa không hoàn toàn đồng thuận. Hạ nghị sĩ Chip Roy, một nhân vật bảo thủ cứng rắn, tuyên bố: “Quan điểm của tôi rất rõ ràng – tôi sẽ không ủng hộ việc nâng hoặc đình chỉ trần nợ nếu không đi kèm các biện pháp cắt giảm chi tiêu thực sự và có ý nghĩa.”
Phe Dân chủ cũng không ngừng chỉ trích kế hoạch này. Ông Jeffries cáo buộc thỏa thuận là một chiến thuật để Trump thực hiện kế hoạch cắt giảm thuế trong năm sau, ưu tiên lợi ích cho các tập đoàn lớn và người giàu. “Những người Cộng hòa cực đoan muốn Đảng Dân chủ nâng trần nợ để sau đó họ cắt giảm tấm séc An sinh Xã hội của bạn,” ông viết trên Bluesky, khẳng định rằng Đảng Dân chủ sẽ không chấp nhận.
Không khí căng thẳng bao trùm cả hai đảng khi các nghị sĩ Dân chủ tổ chức họp kín ngay sau khi kế hoạch được công bố. Tại đây, những tiếng hô “Không đời nào!” vang lên, thể hiện sự phản đối mạnh mẽ.
Hạ nghị sĩ Mike Lawler từ New York dự đoán rằng Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson sẽ cần sử dụng quy trình đặc biệt để đẩy nhanh dự luật lên sàn, yêu cầu đa số hai phần ba để thông qua. Điều này đòi hỏi sự ủng hộ đáng kể từ phe Dân chủ – một thách thức lớn trong bối cảnh hiện tại.
Áp lực từ Trump tiếp tục leo thang khi ông yêu cầu ông Johnson phải đảm bảo tăng hoặc bãi bỏ hoàn toàn trần nợ quốc gia – một vấn đề lẽ ra tổng thống đắc cử phải đối mặt vào mùa hè năm sau nếu không được giải quyết ngay.
Elon Musk, cố vấn thân cận của Trump và là người giàu nhất thế giới, chỉ trích thỏa thuận ban đầu của Johnson một cách gay gắt. Trong hàng loạt bài đăng trên mạng xã hội, Musk kêu gọi người ủng hộ phản đối dự luật, đồng thời tuyên bố rằng bất kỳ nghị sĩ nào bỏ phiếu thuận sẽ không xứng đáng được tái cử. Ông cũng nhấn mạnh rằng ưu tiên hàng đầu phải là các biện pháp cắt giảm chi tiêu mạnh mẽ.
Căng thẳng chính trị leo thang vào sáng thứ Năm khi Trump phát biểu trên Fox News rằng Mike Johnson có thể “dễ dàng giữ vững vị trí Chủ tịch Hạ viện” nếu ông hành động quyết đoán để loại bỏ “những cạm bẫy” từ phe Dân chủ. Thậm chí, một số nghị sĩ Cộng hòa, như Thượng nghị sĩ Mike Lee, đã đề xuất Elon Musk có thể đảm nhiệm vị trí Chủ tịch Hạ viện.
Dù vấn đề trần nợ vốn không nằm trong kế hoạch nghị sự trước kỳ nghỉ lễ, Trump đã kêu gọi bãi bỏ hoàn toàn giới hạn nợ công. Trong cuộc phỏng vấn với NBC News, ông tuyên bố: “Đây sẽ là quyết định thông minh nhất mà các nhà lập pháp có thể đưa ra. Tôi hoàn toàn ủng hộ.”
Bloomberg
