Donald Trump đang ở cách đó 4,345 km tại Palm Beach, Florida, nhưng sự trở lại của ông vào Nhà Trắng và các chính sách mà chính quyền của ông sẽ thực hiện đã lan tỏa khắp Hội nghị thượng đỉnh Doanh nghiệp APEC, nơi quy tụ một số tên tuổi lớn nhất trong giới chính trị và kinh doanh.
Lúc đầu, các diễn giả đã né tránh việc nói ra tên của Donald Trump trong vài giờ đầu tiên của hội nghị kéo dài hai ngày tại Lima. Tuy nhiên, khi không khí trở nên thoải mái hơn, Trump là tất cả những gì mọi người nói đến.
Chủ tịch nước Việt Nam Lương Cường trong bài phát biểu quan trọng đã cảnh báo rằng "chủ nghĩa biệt lập, chủ nghĩa bảo hộ và chiến tranh thương mại chỉ dẫn đến suy thoái, xung đột và nghèo đói", mà không hề nhắc đến tên của tân tổng thống Mỹ.
Nhưng Andres Velasco - hiệu trưởng Trường Chính sách Công tại Trường Kinh tế London - không ngần ngại nêu tên tổng thống đắc cử, nói rằng chiến thắng của ông là "không phải là tin tốt" cho các quốc gia ở Vành đai Thái Bình Dương, Đông Á và Mỹ Latinh. Ông cảnh báo rằng các quốc gia có thể sớm thấy mình ở vị thế cần phải lựa chọn giữa Mỹ và Trung Quốc.
Sau đó, Jamie Dimon bước lên sân khấu. Người đứng đầu JPMorgan Chase & Co. đã đưa ra cho những người tham dự APEC một mẹo để đánh giá khả năng Trump thực hiện lời đe dọa về thuế quan đối với hàng nhập khẩu của Mỹ. "Hãy đọc cuốn sách của ông ấy", Dimon nói, có lẽ ám chỉ đến một chiến lược mà Trump yêu thích trong cuốn Nghệ thuật đàm phán. "Tôi chỉ hy vọng nó được thực hiện một cách khôn ngoan."
Vị giám đốc này cho biết nếu Trump thực hiện các mối đe dọa về thuế quan của mình - bao gồm cả những lời hứa về mức thuế 60% trở lên đối với Trung Quốc và 10% đến 20% đối với phần còn lại của thế giới - thì ít nhất nó sẽ "đưa tất cả mọi người vào bàn đàm phán", bởi tổng thống đắc cử sẽ muốn tránh phản ứng tiêu cực của thị trường chứng khoán. Những bình luận của Dimon được đưa ra chỉ vài phút sau khi Trump nói rằng ông sẽ không mời Dimon, một trong những CEO có tiếng nói chính trị hơn trên Phố Wall, tham gia chính quyền của mình. Dimon nói rằng điều đó tốt đối với ông bởi: "Tôi đã không có sếp trong 25 năm và tôi chưa sẵn sàng để có".
Joe Biden, người sẽ kết thúc bốn năm làm tổng thống khi Trump nhậm chức vào tháng 1, và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã đến vào thứ Năm trước cuộc họp với các nhà lãnh đạo khác vào thứ Sáu và cuộc gặp song phương vào thứ Bảy, cuộc gặp thứ ba và cũng là cuối cùng trong nhiệm kỳ của Biden. Ông Tập và ông Biden cũng sẽ đến Rio de Janeiro vào tuần tới để tham dự cuộc họp của những người đồng cấp trong nhóm G20.
Vắng mặt trong cả hai hội nghị thượng đỉnh mặc dù quốc gia của ông là thành viên, là Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ngoài những lời hứa về thuế quan, việc chấm dứt chiến tranh ở Ukraine sau gần ba năm là một trong những cam kết lớn nhất của Trump trong chiến dịch tranh cử - điều mà ông gợi ý rằng ông có thể hoàn thành ngay cả trước khi nhậm chức.
Các cuộc họp diễn ra vào thời điểm khó xử đối với Biden, một tuần sau khi Trump giành chiến thắng vang dội bằng cách giành chiến thắng ở tất cả các bang chiến trường, một kết quả được nhiều người coi là sự phản đối đối với chính sách lạm phát trong nhiệm kỳ tổng thống của Biden.
Cố vấn An ninh Quốc gia Nhà Trắng Jake Sullivan nói với các phóng viên hôm thứ Năm trên chiếc Air Force One rằng Biden đã sẵn sàng cho các câu hỏi về người kế nhiệm của mình mặc dù câu trả lời của ông sẽ chỉ dựa trên niềm tin cá nhân.
Điều đó không ngăn cản những suy đoán xoay quanh tác động tiềm tàng của những lời hứa trong chiến dịch tranh cử của Trump. Việc đe dọa áp đặt mức thuế quan chung của ông có nguy cơ làm rung chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu và đảo lộn các nền kinh tế trên khắp Mỹ - Latinh. Và lập trường của ông về thương mại và thuế quan chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến các quốc gia như Brazil, Peru và Mexico, những nước có quan hệ kinh tế sâu sắc với Trung Quốc. Ông cũng đã thề sẽ thúc đẩy sản xuất dầu khí của Mỹ, điều mà các nhà phê bình cho rằng sẽ làm suy yếu các nỗ lực giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu.
Nhưng Trump "không chống lại sự giao thương thương mại - ông ấy chỉ nghĩ rằng rất Mỹ đang bị đối xử không công bằng trong thương mại với các quốc gia, và có những bằng chứng cho thấy điều đó là đúng", Dimon nói. "Nếu có điều gì đó không công bằng, điều đó nên được sửa chữa. Nếu chúng ta khiến mình mạnh hơn bằng cách hy sinh tất cả những người khác, sẽ có sự trả đũa."
Đại diện Thương mại Mỹ sắp mãn nhiệm Katherine Tai đã lặp lại một số ý tưởng đó trong một cuộc phỏng vấn với Bloomberg. Bà cho biết việc sử dụng thuế quan có mục tiêu là cần thiết để chống lại việc Trung Quốc xuất khẩu hàng loạt sản phẩm của họ như ô tô, năng lượng sạch và chất bán dẫn sang Mỹ.
"Về mặt kinh tế, về mặt chính trị, về mặt xã hội, bất kể ai nắm quyền ở Hoa Kỳ, chúng ta không thể chịu đựng được 'cú sốc Trung Quốc 2.0'," bà Tai nói trong một cuộc phỏng vấn tại Hội nghị Thượng đỉnh Doanh nghiệp APEC.
Nhưng bà cảnh báo chống lại việc sử dụng các loại thuế toàn diện như những gì Trump đề xuất.
"Thuế quan là một phần của giải pháp", bà Tai nói. Nhưng "chỉ đặt ra chúng không làm cho chúng hiệu quả", bà nói thêm, mà không nêu trực tiếp tên của Trump.
Velasco của Trường Kinh tế London có quan điểm ảm đạm hơn nhiều, một quan điểm được chia sẻ bởi các quan chức tư nhân bày tỏ lo lắng về chính quyền sắp tới của Mỹ trong hành lang, phòng hội nghị và quán bar khách sạn trong sự kiện APEC: "Không còn nghi ngờ gì nữa rằng chúng ta đang tiến vào một thế giới đi theo chủ nghĩa bảo hộ do Hoa Kỳ dẫn đầu”.
Bloomberg
